Căng thẳng trên Biển Đông: Mỹ kêu gọi giải quyết hòa bình

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 5-8 thúc giục Trung Quốc ngừng “các dự án cải tạo đất khiêu khích” trên Biển Đông, thực hiện các giải pháp hiệu quả để giải quyết hòa bình vấn đề tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng.

Gặp gỡ Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (phải), Ngoại trưởng Mỹ John Kerry kêu gọi Bắc Kinh ngừng hoạt động cải tạo đất trái phép trên Biển Đông. Ảnh: AP

Hội đàm giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị diễn ra vào ngày 5-8 bên lề Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN thường niên lần thứ 48 (AMM 48) và Diễn đàn An ninh khu vực (ARF) ở thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia.

“Mở không gian cho ngoại giao”

Một quan chức cấp cao thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, tại cuộc gặp gỡ, Ngoại trưởng Kerry đã tái khẳng định quan ngại của Washington về căng thẳng đang gia tăng và việc Trung Quốc có hoạt động cải tạo, xây dựng quy mô lớn trên Biển Đông. Theo vị quan chức này, ông Kerry đã khuyến khích Trung Quốc và các bên tranh chấp khác “ngừng những hành động có vấn đề để mở không gian cho ngoại giao”. Trước đó, Mỹ cũng đã chỉ trích Trung Quốc cải tạo đất đá và xây dựng 7 đảo nhân tạo trái phép ở quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Hãng AP cho hay, ông Kerry sau đó nói với những người đồng cấp ASEAN rằng, ông đã có “cuộc gặp mặt tốt đẹp” với Ngoại trưởng Vương Nghị. Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ bày tỏ hy vọng diễn đàn tại Kuala Lumpur lần này sẽ tìm ra một giải pháp hiệu quả. “Chúng tôi muốn bảo đảm an ninh ở những tuyến đường biển và khu vực đánh bắt cá, muốn thấy các tranh chấp trong khu vực được giải quyết hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế”, ông Kerry khẳng định với các Ngoại trưởng ASEAN. Không đứng về bên nào trong cuộc tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông nhưng Mỹ luôn nhấn mạnh: Giải pháp hòa bình và tự do hàng hải là mối quan tâm của Washington.

Từ trước đến nay, Trung Quốc bác bỏ sự liên quan của Mỹ và tuyên bố Bắc Kinh có quyền tiếp tục theo đuổi các dự án cải tạo đất. Bắc Kinh cũng không muốn đưa vấn đề Biển Đông ra thảo luận tại diễn đàn an ninh khu vực như thế này mà muốn giải quyết tranh chấp song phương với từng nước. Tuy nhiên, theo Reuters, một số bộ trưởng, trong đó có nước chủ nhà Malaysia, phớt lờ lời kêu gọi của Trung Quốc bởi cho rằng, vấn đề Biển Đông quá quan trọng nên không thể “né” trong các cuộc họp của ASEAN ở Kuala Lumpur.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Vương Nghị nói rằng, Trung Quốc đã ngừng hoạt động cải tạo đất. Tuy nhiên, một nguồn tin ngoại giao Đông Nam Á tiết lộ: Bắc Kinh không có dấu hiệu ngừng hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo trái phép ở các khu vực tranh chấp. Nguồn tin này dẫn lời ông Vương Nghị cho hay, việc cải tạo đất đã hoàn thành nhưng dự án xây dựng vẫn được tiếp tục. Các dự án xây dựng bao gồm: các ngọn hải đăng, các cơ sở cứu hộ khẩn cấp và y tế, các cơ sở khí tượng và hàng hải.

ASEAN mong muốn quan hệ ASEAN - Trung Quốc phát triển lành mạnh

Cũng bên lề AMM 48, tại cuộc gặp giữa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị ngày 4-8 (giờ Kuala Lumpur), hai bên nhất trí cho rằng với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo cấp cao hai nước, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc đang duy trì xu thế cải thiện tích cực và có nhiều tiến triển mới.

Hai bên đã trao đổi về việc thúc đẩy và chuẩn bị tốt cho các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước trong thời gian tới; nhất trí tăng cường quan hệ hợp tác giữa Bộ Ngoại giao hai nước, phát huy vai trò là cơ quan điều phối của Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương; tăng cường hợp tác thực chất trong các lĩnh vực, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng.

Hai bên đã trao đổi thẳng thắn về vấn đề Biển Đông. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam hết sức quan ngại trước những hoạt động mở rộng, tôn tạo, xây dựng đảo đá, làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông. Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây cũng là mối quan tâm sâu sắc của các nước ASEAN vì vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến việc duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực; đồng thời khẳng định Trung Quốc là đối tác hết sức quan trọng của ASEAN, các nước ASEAN mong muốn quan hệ ASEAN - Trung Quốc phát triển lành mạnh. Việc xử lý tốt vấn đề Biển Đông sẽ góp phần tăng cường quan hệ ASEAN - Trung Quốc.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho rằng, hai bên cần tuân thủ các thỏa thuận và nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước về việc kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp, mở rộng tranh chấp, thực hiện nghiêm thúc và đầy đủ Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm cùng các nước ASEAN hoàn tất xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), xử lý thỏa đáng các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, cùng nhau giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định trên biển.

PHÚC NGUYÊN - TTXVN