Nga chờ Thổ Nhĩ Kỳ giải thích

Điện Kremlin vẫn chờ đợi Thổ Nhĩ Kỳ giải thích hợp lý về việc bắn rơi máy bay chiến đấu Su-24 của Mátxcơva. Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev yêu cầu các giải pháp kinh tế để trả đũa Ankara.

Nga sẽ đưa hệ thống tên lửa phòng không S-400 đến Syria. Ảnh: AP

Ngày 26-11, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định: Nga “đang chờ một lời giải thích, một lời giải thích thực tế từ phía Thổ Nhĩ Kỳ” về lý do bắn rơi máy bay chiến đấu Su-24. Còn Tổng thống Vladimir Putin nói rằng, Nga chưa nhận bất kỳ lời xin lỗi nào từ các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và phía Ankara cũng không đưa ra đề xuất bồi thường cho Mátxcơva. Theo ông, Thổ Nhĩ Kỳ đang đẩy quan hệ giữa Mátxcơva với Ankara vào bế tắc. Mátxcơva đã gọi vụ bắn máy bay là “sự khiêu khích có chủ đích”.

Tại cuộc họp nội các ngày 26-11, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev ra lệnh chính phủ đưa ra các giải pháp trả đũa Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó “đóng băng” một số dự án. Bộ Nông nghiệp Nga tuyên bố thắt chặt kiểm soát đối với thực phẩm và các sản phẩm nông nghiệp được nhập từ Thổ Nhĩ Kỳ. Hãng AFP dẫn lời Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Alexander Tkachev cho biết, khoảng 15% sản phẩm nông nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn của nước ông vì hàm lượng thuốc trừ sâu và nitrate vượt qua tiêu chuẩn an toàn. Nga sẽ tổ chức các chiến dịch kiểm tra hàng thực phẩm Thổ Nhĩ Kỳ ở biên giới và có thể chuyển sang mua thực phẩm của Nam Phi, Trung Quốc, Argentina, Georgia.

Trong lúc đó, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng không biết chiếc Su-24 bị bắn rơi ở biên giới Syria là của Nga, đồng thời khẳng định sẵn sàng hợp tác. Trong một tuyên bố, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, họ đã nỗ lực để tìm kiếm và cứu 2 phi công. Giới chức Ankara cũng công bố băng ghi âm về việc họ đã cảnh báo chiếc Su-24 khi máy bay này xâm phạm không phận. Song, tại căn cứ quân sự của Nga ở Syria, Konstantin Murakhtin, phi công sống sót tiết lộ, ông không nhận được bất kỳ sự cảnh báo nào và chiếc Su-24 không hề xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này trái ngược với công bố của Thổ Nhĩ Kỳ trước đó rằng, chiếc Su-24 đã nhiều lần bất chấp cảnh báo và đi vào không phận của Ankara.

Vụ việc đe dọa hủy hoại mối quan hệ giữa hai nước có vai trò quan trọng trong chiến dịch ở Syria và làm dấy lên quan ngại sẽ kéo theo một cuộc xung đột địa chính trị rộng hơn, mặc dù cả Mátxcơva lẫn Ankara đều nhấn mạnh muốn tránh leo thang quân sự. Cả hai nước đều đang nhắm vào các chiến binh tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Syria. Tuy nhiên, Mátxcơva và Ankara không cùng quan điểm về số phận của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Ankara muốn ông Assad từ nhiệm, còn Mátxcơva muốn bảo vệ người đồng minh của mình.

Tại Mátxcơva, nhiều nhà hoạt động đã ném đá và trứng vào Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ và mang biểu ngữ phản đối Ankara trong cuộc biểu tình ngày 26-11. Trong một phản ứng mạnh mẽ, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cam kết đưa hệ thống tên lửa phòng không công nghệ cao nhất S-400 đến căn cứ không quân của nước này ở gần cảng Latakia (Syria). Trong lúc đó, báo chí Thổ Nhĩ Kỳ dẫn các nguồn tin quân sự cho hay, lực lượng không quân Ankara cũng thúc đẩy tuần tra biên giới bằng 18 máy bay F-16. Song, nhằm “hạ nhiệt” căng thẳng với Nga, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khẳng định Ankara đơn thuần chỉ muốn bảo vệ biên giới. “Chúng tôi không có ý làm căng thẳng leo thang”, ông Erdogan nói.

PHÚC NGUYÊN