Ukraine muốn lập chính phủ thân EU

Ukraine đang thúc đẩy thành lập chính phủ mới thân phương Tây sau khi Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk tuyên bố từ chức vì nội các của ông bị chỉ trích hoạt động thiếu hiệu quả và tham nhũng.

Ông Arseniy Yatsenyuk đã tuyên bố từ chức Thủ tướng, mở đường cho một chính phủ cải cách mới. Ảnh: AFP

Các nghị sĩ Ukraine sẽ bỏ phiếu bầu Thủ tướng mới và dự kiến giành sự ủng hộ cho Chủ tịch Quốc hội Volodymyr Groysman, đồng minh của Tổng thống Petro Poroshenko. “Tổng thống nói rằng, ông sẵn sàng trình Quốc hội về việc đề cử ông Groysman vào vị trí Thủ tướng và chúng tôi sẽ ngay lập tức bỏ phiếu”, một nghị sĩ nói.  

Thủ tướng đương nhiệm Arseniy Yatsenyuk đã tuyên bố từ chức vào ngày 10-4 do nội các của ông đối mặt với chỉ trích hoạt động thiếu hiệu quả và tham nhũng. Ông Yatsenyuk lên nắm quyền kể từ khi cựu Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị lật đổ trong các cuộc biểu tình quy mô lớn hồi tháng 2-2014.

Sau khi tuyên bố từ chức, ông Yatsenyuk cho rằng, các chính trị gia Ukraine thất bại trong việc hoạch định “những thay đổi thật sự”. Khi ông Yatsenyuk mất sự ủng hộ của Quốc hội, một số đảng rút khỏi liên minh cầm quyền, tháng 2 vừa qua, Tổng thống Poroshenko đã yêu cầu người đứng đầu chính phủ này phải từ chức mặc dù ông Yatsenyuk vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại cơ quan lập pháp.

Hiện tại, có những tranh cãi về các vị trí trong nội các. Các chính trị gia trong liên minh của Tổng thống Poroshenko nói rằng, họ có đủ thành viên để nắm đa số “mong manh” trong Quốc hội. 4 nghị sĩ đã tham gia Đảng Khối Poroshenko (BPP) của Tổng thống Poroshenko, giúp liên minh cải cách hội đủ số phiếu để trở thành phe đa số (226 ghế trong Quốc hội gồm 450 ghế). Các nhà lập pháp hy vọng có thể kết thúc bế tắc chính trị làm đình trệ hàng tỷ đô-la mà Kiev vay mượn nước ngoài. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã dọa rút lại tiền viện trợ nếu Ukraine không thực hiện cải cách.

Giới quan sát cho rằng, nếu không có tiến triển trong việc thúc đẩy hình thành một chính phủ cải cách ổn định thì sẽ gây thất vọng cho Mỹ và Đức, trong lúc Ukraine muốn hội nhập sâu hơn vào Liên minh châu Âu (EU).

Chương trình cải cách của chính phủ vốn được phương Tây hậu thuẫn bị đình trệ trong những tuần gần đây và một số nhà cải cách đã rời nhiệm sở. Chẳng hạn, Bộ trưởng Kinh tế Aivaras Abromavicius đã từ chức cách đây 2 tháng sau khi cáo buộc chính phủ không thực hiện cam kết chấm dứt tham nhũng.

Theo ông Volodymyr Groysman, các thành viên trong liên minh đang hình thành nội các gồm những người có tư tưởng cải cách nhằm loại bỏ tham nhũng. Ông cũng khẳng định sẵn sàng lãnh đạo một chính phủ mới với cam kết chấm dứt nạn tham nhũng, vốn được cho sẽ cản trở bất kỳ nỗ lực cải cách nào của Kiev. Song, việc ông Groysman được bổ nhiệm làm Thủ tướng sẽ gây thất vọng cho một số nhà cải cách vì họ cho rằng, điều này sẽ củng cố quyền lực của Tổng thống Poroshenko.

Hãng Reuters dẫn lời các nhà phân tích và báo chí Ukraine dự đoán, một trong những thay đổi quan trọng nhất trong chính phủ mới sẽ liên quan đến việc ra đi của Bộ trưởng Tài chính Natalie Jaresko, người vốn được phương Tây đánh giá cao vì một thỏa thuận tái cơ cấu nợ hồi tháng 8 năm ngoái.

Theo một số nhà phân tích, bà Jaresko - cựu nhân viên Bộ Ngoại giao và ngân hàng tư nhân được sinh ra ở Mỹ - sẽ không phục vụ trong nội các dưới thời ông Groysman. Các nhà lập pháp Ukraine cũng xác nhận nội các mới không có bà Jaresko. Thay thế bà là ông Oleksandr Danylyuk (40 tuổi), cấp phó của Tổng thống Poroshenko. Điều này càng làm gia tăng quan ngại về ảnh hưởng của ông Poroshenko trong việc hoạch định chính sách.

THIÊN BÌNH