Ngày 27-6, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, nước ông đã đạt được thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan mô tả đây là một bước tiến trong việc cải thiện các điều kiện nhân đạo ở Gaza.
Theo Reuters, chi tiết của thỏa thuận được Thủ tướng Israel Netanyahu chính thức công bố vào tối 27-6 tại Rome (Ý) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim cũng có động thái tương tự cùng thời điểm ở Ankara. “Với thỏa thuận này, tiến trình bình thường hóa quan hệ đã bắt đầu”, ông Yildirim khẳng định.
Phát biểu sau cuộc gặp gỡ Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tại Rome, Thủ tướng Netanyahu nói rằng, thỏa thuận là “bước đi quan trọng”, không những thế còn có ý nghĩa to lớn với nền kinh tế của Israel. Theo nhà lãnh đạo này, “cái bắt tay” giữa nước ông và Thổ sẽ giúp mang lại sự ổn định cho khu vực Trung Đông vốn bất ổn. Ông Kerry cũng hoan nghênh thỏa thuận này.
Thỏa thuận giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đạt được hôm 26-6 sau 6 năm mối quan hệ song phương bị rạn nứt do vụ lính biệt kích Tel Aviv tấn công tàu cứu trợ Mavi Marmara của Ankara trên đường tới Gaza làm 10 người thiệt mạng hồi tháng 5-2010. Đây cũng là sự tái lập quan hệ hiếm hoi ở Trung Đông, khu vực đang bị chia rẽ xung quanh cuộc nội chiến ở Syria.
Một quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ mô tả thỏa thuận là “chiến thắng ngoại giao” của Ankara mặc dù Israel chưa đồng ý dỡ bỏ lệnh phong tỏa Gaza - một trong những điều kiện mà phía Thổ đưa ra. Gaza hiện do các chiến binh Hồi giáo Hamas - lực lượng thù địch với Israel - kiểm soát từ năm 2007. Chính phủ Tel Aviv tuyên bố, cần phong tỏa khu vực này để ngăn chặn việc Hamas buôn lậu vũ khí.
Theo thỏa thuận, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cung cấp viện trợ nhân đạo và các sản phẩm phi quân sự khác cho Gaza, đồng thời thực hiện các dự án hạ tầng như xây dựng nhà dân và bệnh viện. Việc giải quyết tình trạng khủng hoảng nước và cung cấp điện cũng sẽ được thực hiện. Chuyến tàu đầu tiên với 10 tấn hàng viện trợ sẽ được khởi hành đến cảng Ashdod của Israel vào ngày 1-7 tới.
Thủ tướng Binali Yildirim cũng cho hay, với thỏa thuận nói trên, Israel sẽ bồi thường 20 triệu USD cho những người bị thương và thân nhân những người thiệt mạng trong vụ việc năm 2010. Không những thế, hai nước sẽ tiến hành trao đổi đại sứ trong một vài tuần đến.
THIÊN BÌNH
