Cuba chuyển giao thế hệ lãnh đạo

Quốc hội Cuba chọn ông Miguel Diaz-Canel, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước Cuba, là ứng viên duy nhất kế nhiệm Chủ tịch Raul Castro.

Ông Miguel Diaz-Canel được lựa chọn để kế nhiệm ông Raul Castro. Ảnh: AFP

Theo đó, với việc ông Raul Castro (86 tuổi) rời cương vị Chủ tịch Cuba, quốc gia này kết thúc chương lịch sử kéo dài 60 năm gắn liền dòng họ Castro để bước sang một trang mới. Kết quả bỏ phiếu kín được công bố vào ngày 19-4 (sáng sớm 20-4, giờ Việt Nam) và chắc chắn ông Miguel Diaz-Canel (58 tuổi) được trao sứ mệnh lịch sử, đánh dấu một thế hệ nhà lãnh đạo mới không còn dòng họ Castro. Ông Diaz-Canel sẽ tuyên thệ nhậm chức ngay sau khi có kết quả bỏ phiếu. Song, ông Raul Castro vẫn làm Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba cho đến khi đại hội tiếp theo diễn ra vào năm 2021 và vẫn duy trì ảnh hưởng mạnh mẽ ở quốc đảo Caribe này.

Ông Raul Castro chính thức kế nhiệm anh trai - cố lãnh tụ Fidel Castro vào năm 2008 và điều hành đất nước trong 2 nhiệm kỳ. Với chính sách mở cửa, ông đã tạo ra nhiều thay đổi to lớn như cải cách kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài, chú trọng phát triển kinh tế tư nhân... Một trong những di sản đáng tự hào nhất dưới thời ông Raul Castro là chương trình cập nhật mô hình kinh tế - xã hội, cho phép tư nhân tham gia các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ mà trước đây do Nhà nước nắm giữ. Hơn 550.000 người Cuba hiện làm việc trong khu vực kinh tế tư nhân. Người Cuba được tự do xuất ngoại và có quyền mua, bán bất động sản, truy cập internet…

Trong lĩnh vực đối ngoại, năm 2014, Chủ tịch Raul Castro cùng Tổng thống Mỹ lúc đó là ông Barack Obama tuyên bố tiến tới bình thường hóa quan hệ song phương sau hơn nửa thế kỷ thù địch. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Cuba với Mỹ trở nên “băng giá” dưới thời Tổng thống đương nhiệm Donald Trump.

Thực tế, quá trình chuẩn bị việc chuyển giao thế hệ lãnh đạo cách mạng kế cận đã diễn ra từ nhiều năm qua. Năm 2013, ông Raul Castro thông báo sẽ từ chức sau khi hoàn tất nhiệm kỳ 5 năm lần thứ 2 vào năm 2018. Ông đề cử ông Miguel Diaz-Canel để Quốc hội xem xét bầu vào vị trí Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba. Song, hầu hết người dân Cuba đều chỉ biết ông Diaz-Canel với tư cách là một diễn giả tài năng, chứ không biết nhiều thông tin về vị chính trị gia này. Đến tháng 3 vừa qua, người dân mới bắt đầu chú ý nhà lãnh đạo tương lai của mình. Tuy nhiên, với nhiều người dân Cuba, vốn đang chật vật cùng những khó khăn của kinh tế, việc chuyển giao lãnh đạo chỉ đơn thuần mang tính biểu tượng.

Hãng Reuters cho rằng, ông Diaz-Canel khi trở thành Chủ tịch Cuba sẽ đối mặt với nhiều thách thức lớn, trong đó có mối quan hệ với Mỹ. Washington tuy vẫn duy trì quan hệ ngoại giao với Cuba nhưng hiện đã giảm số nhân viên tại Đại sứ quán ở Havana xuống mức thấp nhất. Tháng 6-2017, Tổng thống Trump ký sắc lệnh siết hạn chế đối với việc công dân Mỹ tới Cuba và các công ty Mỹ giao dịch với quân đội Cuba. Ông Trump tuyên bố hủy bỏ “thỏa thuận tồi tệ và sai lầm” của người tiền nhiệm Barack Obama với Havana. Khai thông quan hệ với Cuba - một di sản đối ngoại quan trọng của ông Obama - bị Tổng thống Trump thay đổi dù không đảo ngược hoàn toàn. 

Nhiều người Cuba hy vọng ông Diaz-Canel sẽ tiếp tục cải cách kinh tế mạnh mẽ hơn, trong đó thực hiện mục tiêu đưa tăng trưởng kinh tế lên 4%, thu hút đầu tư nước ngoài lên 2,5 tỷ USD/năm. Song, ông được đánh giá là người không nhiệt tình với những cải cách mang tính “nhảy vọt”.

PHÚC NGUYÊN