Chiến tranh thương mại toàn diện giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa diễn ra nhưng đang ở rất gần mặc dù Tổng thống Donald Trump khẳng định không khơi mào “cuộc chiến” với Bắc Kinh.
Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ và Trung Quốc đang khuấy đảo thị trường toàn cầu bằng các đòn trả đũa lẫn nhau. Đó là lý do vì sao các nông dân trồng đậu nành ở Mỹ thấp thỏm, còn thị trường chứng khoán trong phiên giao dịch đầu ngày 4-4 loạng choạng một khoảng thời gian ngắn trước khi ổn định trở lại.
 |
| Tổng thống Donald Trump nói rằng, ông không khơi mào chiến tranh thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc. Ảnh: Reuters |
Trung Quốc tuyên bố áp thêm mức thuế 25% với nhiều loại hàng hóa nhập khẩu chủ lực của Mỹ, tương ứng tổng giá trị ước tính 50 tỷ USD, trong đó có đậu nành, xe hơi, rượu whiskey và các loại hóa chất. Đây là động thái áp thuế thêm sau tuyên bố áp mức thuế trị giá khoảng 3 tỷ USD với hàng hóa Mỹ mà Trung Quốc tuyên bố hồi đầu tuần.
Không khó hiểu khi Trung Quốc đưa ra tuyên bố nói trên, bởi đó là đòn trả miếng tương xứng với đề xuất áp thuế 50 tỷ USD của Mỹ nhằm vào 1.300 loại hàng hóa Trung Quốc, trong đó có thiết bị hàng không, robot và nhiều loại máy móc khác.
Các thị trường chứng khoán lớn trên thế giới đã có những phản ứng bất an trước động thái “ăn miếng trả miếng” giữa Washington và Bắc Kinh. Nhiều cổ phiếu thoạt tiên lao dốc nhưng sau đó phục hồi. Tờ Washington Post chỉ ra nếu Trung Quốc áp thuế tổng giá trị 50 tỷ USD với hàng hóa Mỹ, mức thuế này chỉ là 0,3% so với tổng giá trị nền kinh tế 18.000 tỷ USD toàn cầu của Mỹ.
Cũng trong sáng 4-4 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump lên Twitter “phân trần” rằng, ông không khơi mào cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, mà chính các nhà lãnh đạo từng đại diện cho nước Mỹ “ngu ngốc và thiếu năng lực” tiền nhiệm mới là những người “châm lửa” cuộc chiến này. Ông Trump cũng nói thêm, ngay thời điểm hiện tại, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc vẫn là 500 tỷ USD/năm, cộng thêm khoản thất thoát 300 tỷ USD do việc đánh cắp quyền sáng chế nên ông chủ Nhà Trắng khẳng định: “Chúng ta không thể để điều này tiếp diễn”.
Tất nhiên điều ông Trump mong muốn là nước Mỹ không thể mất gì thêm nhưng chắc chắn ông sẽ phải mất một cái gì đó chứ không thể được tất cả, bởi Trung Quốc chắc chắn sẽ tung đòn trả đũa nhằm vào những ngành công nghiệp mà đương kim Tổng thống Mỹ vẫn luôn ủng hộ, tái thiết trong nhiệm kỳ của mình. Các cơ quan chức năng Bắc Kinh tuyên bố sẽ không hủy bỏ các biểu thuế mới đã công bố trừ khi Washington có động thái trước.
Nếu cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung thực sự xảy ra, mặc dù không phải là thảm họa quá ghê gớm cho nền kinh tế Mỹ, nhưng theo tờ Washington Post, đó thực sự là đòn giáng mạnh và gây hậu quả nghiêm trọng với nông dân cũng như giới sản xuất xe hơi tại các bang vùng trung tây Mỹ.
Cũng cần phải nhắc lại vấn đề thuế quan mà ông Trump có quan điểm xung đột gay gắt với chính những thành viên trong nội bộ đảng Cộng hòa. Các nghị sĩ đảng Cộng hòa không hài lòng về vấn đề này, và đến nay những gì diễn ra cho thấy họ không có khả năng tác động hay kiểm soát với ông Trump trong chuyện thuế. Một số nghị sĩ thậm chí đã đề cập việc cần phải hành động để ngăn cản ông Trump lún sâu thêm vào các động thái leo thang chiến tranh thương mại.
Xét theo bối cảnh chính trị nội tại của Mỹ, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung cũng có tác động rất lớn với đảng Cộng hòa trong giai đoạn bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2018. Sự việc này tạo cơ hội cho những người Dân chủ có thể chỉ trích nguy cơ tổn hại của chính sách thuế quan với nông dân Mỹ. Và ngay chính những người Cộng hòa cũng không thể biện bạch gì nhiều vì bản thân họ cũng muốn yêu cầu ông Trump từ bỏ các chính sách đó.
TRẦN ĐẮC LUÂN
