Bất chấp sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump ngừng cấp phép tị nạn cho những người vượt biên trái phép, dòng người di cư từ các nước Trung Mỹ vẫn ùn ùn tiến về biên giới Mỹ.
 |
| Những người di cư trái phép từ các nước Trung Mỹ hầu như hết cơ hội vào Mỹ. Ảnh: AP |
Hãng AP cho biết, hàng ngàn người di cư từ Trung Mỹ dựng lều bạt tại sân vận động ở thành phố Queretaro của Mexico, cách Mexico City 200km về phía tây bắc. Những người này sau đó có thể đến Guadalajara, Culiacan, Hermosillo và thậm chí Tijuana - các khu vực dọc biên giới Mỹ.
Nhiều người di cư bày tỏ mong muốn thoát khỏi đói nghèo, bạo lực băng nhóm và bất ổn chính trị ở các nước Trung Mỹ như: Honduras, Guatemala, El Salvador và Nicaragua. Mexico đã cung cấp nơi trú ẩn tạm thời, thị thực (visa) cho những người di cư làm việc nhưng hầu hết họ vẫn bất chấp rủi ro để đến “miền đất hứa”. Ước tính hơn 700.000 hồ sơ xin tị nạn hiện tồn đọng tại các tòa án nhập cư ở Mỹ.
Vấn đề người vượt biên trái phép vào Mỹ là một trong những nội dung thu hút sự chú ý của cử tri trong cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ vừa qua. Trong các chiến dịch vận động bầu cử giữa kỳ, Tổng thống Donald Trump thường xuyên chỉ trích dòng người di cư bất hợp pháp băng qua Mexico để vào Mỹ. Ông đã ra lệnh hơn 5.000 binh sĩ đến khu vực biên giới để ngăn nhập cư trái phép và xem đây là “tình trạng khẩn cấp quốc gia”, đồng thời có thể gia tăng số binh sĩ tại biên giới lên đến 15.000 người. Ông chủ Nhà Trắng từng tuyên bố: “Trước khi có một bức tường và an ninh phù hợp, chúng ta dùng quân đội để bảo vệ biên giới. Nếu họ đến biên giới của Mỹ, luật pháp của Mỹ quá yếu và thảm bại. Điều đó giống như Mỹ không có biên giới”.
Đáng chú ý, ông Trump vừa ký một sắc lệnh mới do Bộ An ninh nội địa đề xuất nhằm ngăn chặn dòng người di cư xin tị nạn vào Mỹ. Theo đó, những người nhập cư xin tị nạn chính trị hoặc các loại hình tị nạn khác sẽ được xét duyệt ngay tại cửa khẩu để xác định có đủ tư cách xin tị nạn hay không; đồng thời, Tổng thống Trump có quyền hạn chế nhập cư bất hợp pháp nếu nhận thấy tình trạng này đe dọa lợi ích quốc gia. Sắc lệnh mới có hiệu lực từ ngày 10-11, kéo dài trong 90 ngày hoặc đến khi Mỹ và Mexico đạt được thỏa thuận về “nước thứ 3 an toàn”.
Tuy nhiên, sắc lệnh chắc chắn vấp phải sự phản đối mạnh mẽ. Các tổ chức bảo vệ quyền di dân cho rằng, sắc lệnh vi phạm nguyên tắc nền tảng của quy định cấp cơ chế tị nạn liên bang, đó là việc đánh giá cơ hội được tị nạn của mỗi di dân được căn cứ vào những yếu tố xứng đáng cụ thể của họ. Sự can thiệp của các cơ quan chính phủ hay sắc lệnh của tổng thống đều trái phép.
Theo ông Arturo Viscarra, thành viên Hội Luật sư quốc gia có trụ sở ở Mỹ, những người di cư không hiểu về quyền tìm kiếm tị nạn bởi những người Trung Mỹ đã vượt biên để đến biên giới Mỹ trong nhiều thập niên qua. Song, hiện nay, họ phải chờ đợi tại các cửa khẩu và điều này có thể làm khủng hoảng thêm nghiêm trọng khi dòng người kéo đến ngày càng đông.
Số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết, hơn 500.000 người vượt biên giới bất hợp pháp sang Mexico mỗi năm và sau đó sang Mỹ. Riêng trong tháng 9 vừa qua, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) bắt giữ hơn 16.600 người nhập cư bất hợp pháp, tăng hơn 900 người so với tháng trước đó và gần 12.000 người so với cùng kỳ năm ngoái. Những con số này vừa tạo áp lực đối với Mỹ, vừa gia tăng gánh nặng cho Mexico khi quốc gia này phải loay hoay xử trí hàng loạt vấn đề nảy sinh. Nhà khoa học chính trị Jorge G. Castaneda tại Đại học New York (Mỹ) cho rằng: “Đây là tình thế tiến thoái lưỡng nan lớn đối với Mexico”.
VĨNH AN
