Quốc hội Mỹ chia rẽ, chính phủ đóng cửa

Sự không nhượng bộ của Tổng thống Donald Trump trong việc yêu cầu Quốc hội thông qua khoản ngân sách xây dựng bức tường biên giới với Mexico khiến chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng đóng cửa không thời hạn.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi (giữa) phát biểu với báo giới sau cuộc họp ở Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Các nhà lãnh đạo Quốc hội Mỹ rời Nhà Trắng vào ngày 2-1 (giờ Washington) mà không tìm được tiếng nói chung để kết thúc việc đóng cửa chính phủ. Cuộc họp tại Nhà Trắng là một phần trong những nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm thúc giục Quốc hội thông qua khoản ngân sách 5,6 tỷ USD xây dựng bức tường biên giới giữa Mỹ với Mexico.

Đảng Dân chủ từ chối rót tiền bởi họ cho rằng, bức tường biên giới như vậy không hiệu quả và không cần thiết. Trả lời phỏng vấn chương trình “Today” của đài NBC phát vào sáng 3-1, Chủ tịch Hạ viện vừa nhậm chức, bà Nancy Pelosi, khẳng định biện pháp mà đảng của bà đưa ra để mở cửa lại chính phủ liên bang không có ngân sách cho bức tường. “Không, không. Không có gì cho bức tường cả”, bà Pelosi nói.

Đảng Dân chủ tuyên bố sẽ thông qua 2 dự luật chi tiêu và cả hai dự luật này không có khoản ngân sách cho bức tường biên giới với Mexico. Phe Dân chủ chỉ trích rằng, bức tường biên giới - một trong những cam kết chính trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của ông Trump - chỉ nhằm phân tán sự chú ý khỏi các vấn đề nhập cư phức tạp, đồng thời là công cụ để ông chủ Nhà Trắng tìm sự ủng hộ từ phe bảo thủ. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cáo buộc các nghị sĩ Cộng hòa cố tình dùng việc đóng cửa chính phủ để “mặc cả” nhằm giúp ông Trump thực hiện được cam kết xây tường biên giới.

Trong khi đó, Đảng Cộng hòa nhấn mạnh không chấp nhận kế hoạch nào mà không có khoản ngân sách này. Người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders chỉ trích việc đảng Dân chủ từ chối thỏa hiệp. “Tổng thống Trump đã đưa ra lời đề nghị nghiêm túc, thiện chí với đảng Dân chủ nhằm mở cửa lại chính phủ, giải quyết khủng hoảng ở biên giới và bảo vệ tất cả người Mỹ”, người phát ngôn Sanders cho hay.

Lúc tranh cử, ông Trump cam kết rằng, Mexico phải trả chi phí cho bức tường biên giới. Tuy nhiên, chính phủ Mexico kiên quyết từ chối chi trả. Ngay khi các nhà lãnh đạo Quốc hội đến Nhà Trắng để họp vào ngày 2-1, ông Trump còn viết trên mạng xã hội Twitter đại ý rằng, Mexico trả tiền cho bức tường theo Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), được thông qua hồi tháng 10-2018. Thực tế, vấn đề biên giới Mỹ - Mexico là “điểm nóng” trong năm 2018. Ngay trong ngày đầu năm mới 2019, lực lượng Mỹ đã phải dùng hơi cay để giải tán hơn 150 người di cư từ Trung Mỹ được cho là đang cố vượt qua hàng rào biên giới ở Tijuana, Mexico. Đó là một trong những lý do mà Tổng thống Trump không nhượng bộ khi yêu cầu khoản chi ngân sách cho bức tường ở biên giới phía nam. Ông Trump cảnh báo, chính phủ liên bang có thể tiếp tục phải đóng cửa trong thời gian dài. “5,6 tỷ USD chỉ là khoản tiền nhỏ và chúng ta đang nói đến vấn đề an ninh quốc gia. Tôi cho rằng, người dân Mỹ nghĩ tôi đang làm đúng”, ông Trump nhấn mạnh.

Theo Reuters, rời Nhà Trắng sau cuộc họp, bà Pelosi kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ kế hoạch của bà nhằm sớm mở cửa lại chính phủ, đồng thời cho biết đàm phán về ngân sách cho an ninh biên giới có thể được bắt đầu sau khi chính phủ hoạt động trở lại. “Chúng ta có thể có 30 ngày để đàm phán về an ninh biên giới”, bà Pelosi nói.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa một phần khiến 800.000 nhân viên chính phủ phải nghỉ qua mùa lễ Giáng sinh và năm mới. Tình trạng này có thể kéo dài cho đến khi Tổng thống Trump và Quốc hội đạt được thỏa thuận. Các nhà lập pháp sẽ tiếp tục nhóm họp vào ngày 4-1 tại Nhà Trắng nhưng khó tháo gỡ được bế tắc hiện tại.

NINH NGUYÊN