Các ứng viên cạnh tranh chức lãnh đạo đảng Bảo thủ, cũng là Thủ tướng mới của Anh, cho rằng đảng này cần một cuộc đua thực sự, chứ không “dọn đường” do cựu Ngoại trưởng Boris Johnson, người dẫn đầu trong cuộc bỏ phiếu kín vòng 1.
 |
| Cựu Ngoại trưởng Boris Johnson ủng hộ rời Liên minh châu Âu vào ngày 31-10, dù có hay không có thỏa thuận.Ảnh: Reuters |
Hãng AP cho biết, trong cuộc bỏ phiếu vòng 1, ông Anh Boris Johnson dẫn đầu với 114/313 phiếu; tiếp đó là Ngoại trưởng Jeremy Hunt với 43 phiếu, Bộ trưởng Môi trường Michael Gove với 37 phiếu. Ba ứng viên khác cũng lọt vào vòng 2 gồm: cựu Bộ trưởng Brexit Dominic Raab, Bộ trưởng Phát triển Quốc tế Rory Stewart và Bộ trưởng Nhà ở Sajid Javid.
Ba ứng viên không đủ số phiếu để trụ lại sau vòng 1 là cựu lãnh đạo đảng Bảo thủ tại Hạ viện Andrea Leadsom, Bộ trưởng Việc làm và Trợ cấp Esther McVey, nghị sĩ Mark Harper.
Đến ngày 14-6, Bộ trưởng Y tế Matt Hancock rút khỏi cuộc đua. Như vậy, hiện còn 6 ứng viên tham gia cuộc bỏ phiếu vòng 2, dự kiến diễn ra vào ngày 18-6. Trong lần bỏ phiếu đầu tiên, ông Hancock về thứ 5 với 20 phiếu bầu, hơn 3 phiếu so với mức tối thiểu cần thiết để lọt vào vòng 2.
Ngày 16-6, Bộ trưởng Esther McVey tuyên bố ủng hộ ông Boris Johnson. Báo Sunday Telegraph dẫn lời bà McVey nói rằng, việc ông Johnson cam kết đưa nước Anh rời Liên minh châu Âu (EU) vào ngày 31-10 theo đúng kế hoạch, dù có hay không có thỏa thuận, cho thấy ông là nhà lãnh đạo năng động, có khả năng xây dựng đội ngũ cố vấn mạnh mẽ xung quanh mình để thực hiện những lời hứa.
Sự ủng hộ của bà McVey càng làm gia tăng khả năng chiến thắng của cựu Ngoại trưởng. Song, không ai trong số 5 ứng viên còn lại có dấu hiệu rút lui để “dọn đường” rõ ràng hơn cho ông Johnson.
Bộ trưởng Phát triển Quốc tế Rory Stewart, người về thứ 7 với 19 phiếu, tuyên bố sẽ không phục vụ dưới chính phủ của ông Boris Johnson, đồng thời chỉ trích việc ông này từ chối tranh luận về chính sách Brexit và chủ trương giữ mối quan hệ tốt đẹp với EU.
Ông Stewart từng được đánh giá là ngôi sao chính trị đang lên và xứng đáng thay thế bà Theresa May bởi ông có thái độ rõ ràng đối với vấn đề Brexit. Vị ứng viên này giữ quan điểm: rời EU không thỏa thuận không chỉ là việc làm không có lương tri mà còn đưa nước Anh phải đối đầu với những điều kiện tồi tệ nhất về thương mại với EU theo quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Bộ trưởng Nội các Amber Rudd, vốn ủng hộ Ngoại trưởng đương nhiệm Jeremy Hunt, cũng cảnh báo ông Johnson về sự “nguy hiểm” của Brexit không thỏa thuận. Phát biểu với hãng Sky News, bà Rudd khẳng định, Quốc hội sẽ tìm cách ngăn chặn việc rời EU mà không có thỏa thuận. Ông Hunt kỳ vọng sẽ cùng EU xây dựng một thỏa thuận mới để “giúp nước Anh tiến về phía trước”.
Các ứng viên có cuộc tranh luận trong 90 phút trên truyền hình Channel 4 vào tối 16-6 nhưng không có sự tham gia của ông Johnson. Thay vào đó, ông Johnson tham gia tranh luận trên BBC ngày 18-6, ngày mà 125.000 thành viên đảng Bảo thủ trên toàn quốc bỏ phiếu vòng 2. Đài Channel 4 bày tỏ sự thất vọng và nói rằng sẽ để ghế của ông Johnson trống.
Xung quanh vấn đề Brexit, Bộ trưởng Tài chính Anh Philip Hammond cho biết, ông sẽ không làm việc trong chính phủ của một thủ tướng chủ trương rời EU mà không có thỏa thuận. Các nhà lãnh đạo EU hiện khăng khăng rằng, dù chính trị gia nào trở thành Thủ tướng Anh thì cũng không thể thay đổi thỏa thuận Brexit. Trong lúc đó, các nhà kinh tế học cảnh báo, việc rời “mái nhà chung” trong tình trạng không có thỏa thuận sẽ gây sự gián đoạn về kinh tế nghiêm trọng cho Vương quốc Anh và các nền kinh tế thuộc EU.
Cuộc đua tìm lãnh đạo đảng Bảo thủ và Thủ tướng Anh sẽ được hoàn tất vào tháng 7. Bất kỳ ai chiến thắng thì cũng phải đối mặt với vô số thách thức khi gánh vác di sản Brexit dang dở và đầy chông gai.
VĨNH AN
