Mỹ kiên quyết bảo vệ các mỏ dầu ở Syria

Với tuyên bố muốn bảo vệ các mỏ dầu ở Syria không rơi vào tay tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), Tổng thống Donald Trump đang làm phức tạp thêm sứ mệnh của quân đội Mỹ bởi họ vẫn ở lại quốc gia Trung Đông này và chưa thể về nhà.

Một đoàn xe của quân đội Mỹ di chuyển qua thị trấn Qahtaniyah, nơi có trạm bơm dầu ở phía đông bắc Syria ngày 31-10. Ảnh: AFP/Getty Images

Hãng AP cho biết, việc mở rộng sứ mệnh của quân đội Mỹ sang bảo vệ các mỏ dầu ở phía đông Syria dường như phù hợp với quan điểm của Lầu Năm Góc và được một số đồng minh của Tổng thống Donald Trump ở Quốc hội ủng hộ. Quân đội Mỹ ngày 31-10 xác nhận một đơn vị với xe bọc thép đang hiện diện ở Deir el-Zour, nơi có mỏ dầu lớn nhất ở Syria, nhưng không rõ có bao nhiêu binh sĩ. Các quan chức Mỹ ước tính lực lượng này khoảng 500 binh sĩ, trong đó 200 người đã có mặt trước đó theo kế hoạch được Tổng thống Trump công bố vào ngày 14-10 về việc duy trì 200 binh lính tại phía đông Syria nhằm ngăn chặn nguy cơ các mỏ dầu rơi vào sự kiểm soát của IS.

Song, Tổng thống Trump có những tuyên bố khác nhau về vai trò của quân đội Mỹ ở phía đông Syria. Ngày 25-10, ông nói: “Chúng tôi bảo vệ dầu mỏ và một số binh sĩ Mỹ sẽ lưu lại nơi có dầu mỏ”. Ba ngày sau, ông tuyên bố “dầu là của Mỹ”. “Chúng ta bảo vệ dầu, hãy nhớ điều đó”, ông Trump phát biểu tại Chicago (Mỹ). Theo đó, Nhà Trắng muốn duy trì khoảng 500 binh lính Mỹ tại khu vực đông Syria và điều thêm xe tăng chiến đấu để bảo vệ họ. Như vậy, Mỹ thay đổi kế hoạch rút toàn bộ quân khỏi Syria và điều này sẽ ảnh hưởng tới 1.000 binh sĩ đã nhận lệnh rút khỏi quốc gia Trung Đông này vào đầu tháng 11.

Ngày 31-10 (giờ Washington), Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper lý giải, phát biểu của Tổng thống Trump về việc bảo vệ các mỏ dầu ở Syria có nghĩa là những kẻ cực đoan không được tiếp cận nhưng cơ sở này. Ngày 28-10, tại cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc, ông Esper cũng tuyên bố Mỹ kiên quyết ngăn cản IS, hay bất kỳ lực lượng nào khác, kể cả Nga và Syria, tiếp cận những mỏ dầu mà Washington đang bảo vệ ở Syria.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Igor Konashenkov cho rằng, quân đội Mỹ trở lại Syria sau khi rời khỏi nơi đây để đến Iraq chỉ là viện cớ bảo vệ các nguồn dự trữ dầu mỏ. Bộ Quốc phòng Nga thậm chí công bố những bức ảnh chụp qua vệ tinh cho thấy các đoàn xe chở dầu ra khỏi Syria dưới sự bảo vệ của lực lượng mà Moscow cho là “lính Mỹ và nhân viên của các công ty quân sự tư nhân”.

Nội chiến bùng phát ở Syria từ năm 2011. Chuyên gia năng lượng Jim Krane tại Đại học Rice (thành phố Houston, bang Texas, Mỹ) cho hay, kể từ đó, sản lượng dầu mỏ của Syria giảm từ khoảng 400.000 thùng/ngày xuống còn 80.000 thùng/ngày. Theo GS. Stephen Vladeck tại Đại học Texas tại Austin (Mỹ), không có lập luận pháp lý vững chắc nào để chính phủ Mỹ có thể đưa ra tuyên bố sở hữu dầu mỏ ở Syria.

Trong lúc đó, các nhà phân tích cho rằng, sứ mệnh của Mỹ ở Syria vô cùng nguy hiểm. “Đây là nhiệm vụ đầy mùi thuốc súng”, bà DeJonge Schulman, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Mỹ mới, từng là quan chức cấp cao ở Lầu Năm Góc và quan chức ở Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Barack Obama nói. Theo bà Schulman, nhiều nước ở Trung Đông từ lâu đã nghi ngờ mục đích của các cuộc chiến tranh do Mỹ tiến hành tại khu vực này. Tổng thống Trump cũng nói rằng, ông muốn một công ty dầu của Mỹ đến Syria để đầu tư khôi phục sản xuất dầu. Tuy nhiên, hãng AP dẫn lời các chuyên gia cho rằng, ý tưởng này rất mơ hồ. Theo ông Jason Bordoff, Giám đốc Trung tâm Chính sách năng lượng tại Đại học Columbia (Mỹ): “Với quy mô khiêm tốn của tài nguyên, nguy cơ xung đột và những trở ngại pháp lý trong việc đầu tư từ các lệnh trừng phạt của Mỹ, không một công ty dầu mỏ lớn nào của Mỹ cảm thấy hấp dẫn khi đầu tư vào ngành dầu mỏ ở Syria”.

PHÚC NGUYÊN