Lebanon chìm sâu trong khủng hoảng

Lebanon chưa thể khắc phục ngay hậu quả của vụ nổ kinh hoàng thì nay chứng kiến các cuộc biểu tình trên đường phố do người dân tức giận đối với chính phủ. Khủng hoảng chồng chất khiến quốc gia Trung Đông này kiệt quệ.

Người dân Beirut biểu tình phản đối chính phủ Lebanon. Ảnh: Getty Images

Hãng Reuters cho biết, các cuộc biểu tình diễn ra trên đường phố Beirut trong lúc Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có mặt ở thủ đô này để tận mắt chứng kiến cảnh đổ nát và cả những giọt nước mắt của người dân khi họ mất nhà cửa, mất người thân. Khu vực gần cảng Beirut hiện là vùng đất ngổn ngang gạch vụn.

Ông Macron cam kết với người dân Beirut rằng, viện trợ của Pháp cho thành phố này sẽ không lọt vào tay những kẻ tham nhũng. Song, ông Macron cảnh báo, Lebanon vốn chìm trong cuộc khủng hoảng kinh tế cùng bất ổn chính trị, giờ đây sẽ rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng hơn nữa nếu không thực hiện những cải cách mang tính cấp bách. Nhiều người vây quanh nhà lãnh đạo Pháp hô vang: “Cách mạng” và “Mọi người muốn lật đổ chính phủ”. Tổng thống Macron nói thêm: “Vụ nổ này nên là khởi đầu của một kỷ nguyên mới”.

Trên phố Gemmayze ở Beirut, một trong những nơi bị thiệt hại nặng nề nhất trong vụ nổ, những mảnh kính vỡ và những mảng bê-tông vương vãi khắp nơi. Người dân ở khu vực này tập trung để bày tỏ sự phản đối chính phủ và tình trạng tham nhũng. Một số người kêu gọi chống lại Tổng thống Lebanon Michel Aoun. 16 quan chức đã bị bắt giữ để điều tra nhưng động thái này dường như không làm vơi sự tức giận của dân chúng. Theo những người biểu tình, các nhà chức trách nợ họ lời giải thích về việc vì sao hơn 2.700 tấn ammonium nitrate được lưu trữ trong kho ngay giữa thủ đô suốt 6 năm mà chính quyền không có hành động gì để bảo đảm an toàn. Người dân cho rằng, lẽ ra hoàn toàn có thể tránh được thảm họa.

Hãng AP nhận định, thảm họa lần này là “giọt nước tràn ly” của tình trạng tham nhũng và quản lý yếu kém ở Lebanon trong nhiều thập niên qua. Trước đây, người dân Lebanon đã nhiều lần xuống đường biểu tình, bao gồm lần biểu tình cách đây 15 năm - thời điểm cựu Thủ tướng Rafik Hariri bị ám sát trong một vụ đánh bom; phong trào biểu tình năm 2015 nhằm phản đối tình trạng rác thải không được thu gom; tháng 10-2019 là cuộc biểu tình ở ít nhất 70 thành phố phản đối tình trạng tham nhũng, các biện pháp thắt lưng buộc bụng và cơ sở hạ tầng yếu kém; gần đây nhất là các cuộc biểu tình hồi tháng 6-2020 nhằm phản đối khủng hoảng kinh tế kéo dài. Mỗi lần xuống đường, người dân nhận thấy sự chia rẽ giữa các đảng phái chính trị. Giờ đây, kinh tế của Lebanon chìm sâu trong khủng hoảng, gần một nửa dân số sống dưới mức nghèo đói và tỷ lệ thất nghiệp là 35%. Tổng nợ của chính phủ hiện lên đến 92 tỷ USD (gần 170% GDP) - một trong những mức nợ cao nhất thế giới.

Bộ trưởng Kinh tế Lebanon Raoul Nehme nói rằng, đất nước ông đang đối mặt với thách thức lớn nhất. “Thậm chí trong suốt cuộc nội chiến, chúng ta chưa đối mặt với thách thức như vậy”, ông Nehme bày tỏ. Vị Bộ trưởng này chia sẻ với sự tức giận và các yêu cầu của những người biểu tình. Song, theo ông, chính phủ chỉ mới hình thành hồi tháng 1-2020 sau khi nhóm Hezbollah thuộc dòng Hồi giáo Shi’ite và đồng minh đạt được thỏa thuận về việc thành lập nội các, mà phải giải quyết “sự quản lý yếu kém suốt 30 năm” trong bối cảnh xảy ra đại dịch Covid-19 và giờ đây thêm vụ nổ. “Tình hình hiện nay vô cùng tồi tệ, thiệt hại không chỉ tại trung tâm Beirut mà còn ở phạm vi bán kính 25km. Khắc phục hậu quả của vụ nổ thậm chí tương đương với những nỗ lực tái thiết sau cuộc nội chiến”, ông Nehme phát biểu với báo The Independent.

Hiện chưa có thống kê chính thức về thiệt hại của vụ nổ, các con số hàng tỷ USD được đưa ra chỉ là ước tính. “Chúng ta không thể một mình khắc phục hậu quả và sẽ thật thảm khốc nếu Lebanon không nhận được sự hỗ trợ của quốc tế”, ông Nehme nói.

THIÊN BÌNH