Lãnh đạo các đảng đối lập ở Israel vừa đạt thỏa thuận chia sẻ quyền lực, mở đường để chấm dứt 12 năm cầm quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
 |
| Ông Benjamin Netanyahu làm Thủ tướng 12 năm liên tiếp ở Israel. Ảnh: EPA |
Hãng tin Reuters cho biết, ông Naftali Bennett (49 tuổi) - người đứng đầu đảng cánh hữu Yamina và ông Yair Lapid (57 tuổi) - lãnh đạo đảng đối lập Yesh Atid đạt được thỏa thuận thành lập chính phủ liên minh mới vào tối 30-5, cho phép họ phế truất Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Theo đó, ông Bennet - cựu Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ Giáo dục Israel - sẽ trở thành thủ tướng trong 2 năm đầu; ông Lapid - cựu Bộ trưởng Tài chính Israel - sẽ làm thủ tướng trong 2 năm sau.
Theo AP, phát biểu trên truyền hình, ông Bennett nói rằng sẽ cùng với ông Lapid làm việc với tất cả sức mạnh để thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc. “Chúng ta có thể cùng nhau giải cứu đất nước khỏi vòng xoáy và đưa quốc gia trở lại trên con đường phát triển”, người đứng đầu đảng Yamina nói.
Vị chính trị gia này lý giải, không có cách nào khả thi sau cuộc bầu cử bế tắc vào ngày 23-3 vừa qua do không hình thành được chính phủ cánh hữu và không đảng nào giành đủ đa số ghế quá bán trong Quốc hội để tự thành lập chính phủ. Theo ông Bennett, nếu tổ chức bầu cử lại thì kết quả cũng sẽ tương tự và cần kết thúc vòng luẩn quẩn này.
Thủ tướng Netanyahu bày tỏ sự thất vọng với quyết định thành lập chính phủ liên minh của hai đảng Yamina và Yesh Atid, gọi đây là “vụ lừa dối thế kỷ”, đồng thời kêu gọi các chính trị gia theo chủ nghĩa dân tộc không tham gia “chính phủ cánh tả”.
Thủ tướng đương nhiệm 71 tuổi của Israel, Chủ tịch đảng Likud đang đối mặt với nhiều rắc rối khác, như bị cáo buộc nhận hối lộ, gian lận và vi phạm lòng tin. Hồi tháng 4, ông đã phải ra tòa để tham dự phiên xét xử với cáo buộc lạm quyền để thu lợi bất chính khi ưu ái nhiều tập đoàn truyền thông lớn nhằm thúc đẩy các hoạt động cá nhân, trong đó có nỗ lực tái tranh cử chức thủ tướng.
Sau cuộc bầu cử Quốc hội hồi tháng 3 - cuộc bầu cử thứ tư ở Israel kể từ tháng 4-2019, Thủ tướng Netanyahu được trao quyền liên minh thành lập chính phủ mới khi nhận được 52 ghế trong Quốc hội. Song, ông không thể hoàn thành nhiệm vụ này và cơ hội được chuyển sang cho ông Lapid - lãnh đạo đảng Yesh Atid về thứ hai trong cuộc bầu cử.
Theo quy định, đến ngày 2-6, ông Bennett và ông Lapid phải hoàn thiện thỏa thuận liên minh. Trước thời hạn này, ông Lapid phải xây dựng được liên minh gồm ít nhất 61 nghị sĩ, chiếm đa số trong 120 ghế tại Quốc hội Israel. Nếu họ thất bại, cơ hội đứng ra thành lập chính phủ sẽ thuộc về các chính trị gia khác. Nếu tất cả mọi người đều thất bại, cử tri Israel sẽ đi bỏ phiếu lần thứ năm.
Ông Netanyahu được bầu làm Thủ tướng lần đầu tiên vào năm 1996. Sau 3 năm, ông rời vị trí và đến năm 2009 trở lại cương vị này. Như vậy, ông Netanyahu làm Thủ tướng Israel tổng cộng 15 năm, trong đó có 12 năm liên tiếp giữ cương vị đứng đầu chính phủ. Một thỏa thuận cuối cùng của Bennett - Lapid sẽ khép lại “kỷ nguyên” Netanyahu và đảng Likud.
Trong lúc này, nhiều nguồn tin cho rằng, dù có những khác biệt chính trị nhưng ông Lapid và Bennett sẵn sàng bắt tay nhau để đưa Israel thoát khỏi thế bế tắc kéo dài. Hai ông đều muốn đầu tư vào giáo dục và y tế để ứng phó với tình trạng bất ổn kinh tế phát sinh từ đại dịch Covid-19.
Tuy nhiên, theo Reuters, việc thành lập được chính phủ chia sẻ quyền lực cũng không đơn giản. Không những thế, liên minh mới này dường như sẽ gây bế tắc cho cuộc xung đột Israel - Palestine bởi sự khác biệt rõ rệt về chính sách giữa các đối tác trong liên minh. Vì vậy, nếu chính phủ chia sẻ quyền lực đi vào hoạt động thì vẫn phải đối mặt với những mâu thuẫn phát sinh trong chính liên minh này, liên quan đến các vấn đề nội tại cũng như quan hệ giữa Israel với các nước trong khu vực.
PHÚC NGUYÊN
