Nhìn lại năm 2021, cùng với đại dịch Covid-19 hoành hành, gây cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về kinh tế - xã hội cho hầu hết các quốc gia trên thế giới, thì di cư cũng là vấn đề nhức nhối. Đáng chú ý có 2 điểm nhấn sau đây:
Một là, người di cư hướng vào châu Âu. Những năm trước, dòng người di cư từ Trung Đông và Bắc Phi tràn vào Liên minh châu Âu (EU) qua Địa Trung Hải cập bờ chủ yếu ở Ý, Hy Lạp, hoặc theo đường biên giới qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Làn sóng di cư đó đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, khi mỗi ngày có hàng trăm người thiệt mạng trên những con thuyền lênh đênh ở Địa Trung Hải, hay hàng trăm ngàn người chịu cảnh đói khát, bệnh tật bủa vây dọc theo đường biên giới Thổ Nhĩ Kỳ...
Năm 2021 xảy ra tình trạng người di cư đổ vào EU tại biên giới Ba Lan - Belarus. Cuộc khủng hoảng di cư tại biên giới Ba Lan - Belarus bắt đầu căng thẳng kể từ đầu tháng 11, khi Ba Lan ghi nhận hơn 4.500 lượt người nỗ lực vượt biên giới vào nước này. Nhiều người trong số họ đến từ các quốc gia đang trải qua bất ổn về chính trị và tôn giáo như Afghanistan, Iraq, Syria…
Trước làn sóng người di cư trái phép tràn vào Ba Lan ở mức chưa từng có và đe dọa an ninh toàn EU, chính phủ nước này đã ban bố tình trạng khẩn cấp, điều động khoảng 12.000 nhân viên cảnh sát và quân đội tới hỗ trợ lực lượng biên phòng. Ba Lan cũng có kế hoạch chi khoảng 410 triệu USD để xây dựng tường biên giới nhằm ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp.
Cuộc khủng hoảng di cư khiến quan hệ vốn không mấy tốt đẹp giữa Belarus và Ba Lan ngày càng xấu đi. Thậm chí, EU còn đưa ra những de dọa nhằm vào Minsk vì chỉ trích nước này dung túng cho làn sóng di cư bất hợp pháp.
Mặt khác, ngay trong lòng châu Âu cũng diễn ra tình trạng di cư bất hợp pháp khi số người từ các nước EU tìm cách vào Anh. Số người di cư thiệt mạng trên các container hay trên biển Manche giá lạnh không có dấu hiệu giảm. Trong khi đó, những người di cư từ các nơi tụ tập tại Pháp trước khi tìm cách vào Anh cũng đối mặt với tình trạng đói rét, bệnh tật khi cư trú trong các lều tạm bợ nhiều tháng liền...
Hai là, người di cư hướng vào Mỹ. Hàng nghìn người di cư tiếp tục tìm mọi cách tập trung tại Tapachula, gần biên giới Mexico - Guatemala để tìm đường đến thành phố Mexico và cuối cùng là biên giới nước Mỹ. Trong số đó có những người rời Haiti, Venezuela và nhiều nước Mỹ Latinh khác.
Một tai nạn xảy ra mới đây ở miền nam bang Chiapas (Mexico), một xe đầu kéo mất kiểm soát đã đâm vào một cây cầu đi bộ chở hơn 160 người di cư, chủ yếu là người di cư Trung Mỹ đang được đưa sang Mỹ, làm ít nhất 55 người chết và 104 người khác bị thương. Đây là vụ tai nạn nghiêm trọng nhất liên quan đến người di cư ở Mexico kể từ khi băng đảng ma túy Zetas sát hại 72 người di cư ở bang biên giới Tamaulipas năm 2010.
Theo Tổ chức Di cư quốc tế của Liên Hợp Quốc, hơn 650 người đã thiệt mạng trong năm 2021 khi cố gắng vượt qua biên giới Mỹ - Mexico, nhiều hơn bất kỳ năm nào kể từ năm 2014.
Trong khi đó, Cơ quan Biên phòng Mỹ cho hay, trong năm 2021, các nhà chức trách Mỹ đã bắt giữ tới 1,7 triệu người di cư bất hợp pháp tại biên giới nước này.
Có thể nói, tình trạng di cư bất hợp pháp trên thế giới nói chung, ở hai khu vực trên nói riêng diễn ra vô cùng phức tạp. Những người di cư quyết tìm “miền đất hứa” do đói nghèo, bệnh tật, chiến tranh biên giới, xung đột sắc tộc, tôn giáo..., hay vì muốn “đổi đời” mà bất chất chấp mọi hiểm nguy.
Nỗi đau của người di cư là vấn đề chung của toàn cầu. Nếu các quốc gia và cộng đồng quốc tế không có những giải pháp căn cơ, đồng bộ thì nỗi đau mang tên “người di cư” vẫn tiếp tục diễn ra.
TUYẾT MINH
