Một năm cầm quyền của Tổng thống Joe Bide: Nhiều khó khăn, thách thức

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng, năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông đầy thách thức nhưng cũng có những bước tiến lớn. Trong đó, đại dịch Covid-19 khiến cường quốc hàng đầu thế giới đối mặt với những thách thức lớn nhất từ trước tới nay cả về phương diện y tế lẫn kinh tế.

Tổng thống Joe Biden cho biết, Phó Tổng thống Kamala Harris tiếp tục là đối tác liên danh tranh cử của ông trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024. Ảnh: Bloomberg

Lúc tranh cử tổng thống Mỹ năm 2020, ông Biden vạch ra lộ trình tham vọng giải quyết 4 cuộc khủng hoảng lớn mà nước Mỹ đối mặt vào thời điểm ấy, đó là chống Covid-19, khôi phục kinh tế, chống biến đổi khí hậu và giúp tạo ra một đất nước bình đẳng hơn.

“Lịch sử đã trao cho chúng ta một trong những thời khắc khó khăn nhất mà nước Mỹ phải đối mặt”, ông Biden phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc đảng Dân chủ năm 2020. “Bốn cuộc khủng hoảng đó đều diễn ra cùng lúc. Một cơn bão hoàn hảo”, ông nói thêm. Những thách thức này được ông Biden nhắc lại nhiều lần trong các sự kiện vận động sau đó và trong bài diễn văn nhậm chức ngày 20-1-2021.

Kiềm chế dịch bệnh

Theo báo Washington Post, sau một năm tại nhiệm, 4 vấn đề nói trên vẫn là những nhiệm vụ chính của Tổng thống Biden. “Tôi nghĩ nếu quý vị nhìn lại một chút những gì chúng tôi đã làm được, quý vị phải thừa nhận chúng tôi đã đạt được những tiến bộ rất lớn”, Tổng thống Mỹ nói trong cuộc họp báo ngày 19-1 nhân dịp tròn một năm giữ cương vị đứng đầu Nhà Trắng.

Tuy nhiên, một năm sau khi ông Biden tự tin tuyên bố “chúng ta có thể vượt qua được con virus chết chóc này”, nước Mỹ vẫn đang chật vật ứng phó với số ca nhiễm tăng cao và những thách thức lớn của đại dịch. Bệnh viện tại nhiều nơi vẫn quá tải số người bệnh và thiếu thốn thuốc men, kit xét nghiệm cũng như thuốc điều trị.

Thực tế năm qua, chính phủ của ông Biden đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận chống dịch, từ nỗ lực “Zero Covid” (không có ca nhiễm cộng đồng) đến tìm cách sống chung với nó.

Dù vậy, điểm sáng lớn nhất là nhờ có vắc-xin ngừa Covid-19 và nỗ lực bao phủ tiêm chủng do chính phủ của ông Biden điều phối. Ông Biden đã hoàn thành vượt mục tiêu về tiêm vắc-xin trong nước và đang cung cấp cho người dân Mỹ 500 triệu bộ xét nghiệm nhanh miễn phí tại nhà cùng khẩu trang tốt để chống biến thể Omicron. Báo Washington Post cho biết, nhờ đó, số ca tử vong vì Covid-19 ở Mỹ đã giảm đáng kể, dù hiện tại trung bình mỗi ngày vẫn có hơn 1.500 người chết.

Can thiệp kinh tế hiệu quả

Giới quan sát cho rằng, chính quyền của ông Biden đã giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế hiệu quả khi trong năm qua thêm khoảng 6 triệu người Mỹ có việc làm. Tăng trưởng kinh tế cũng đã hồi phục đáng kể.
Khi ông Biden nhậm chức, nhóm cố vấn kinh tế của ông đặt quyết tâm nhanh chóng đưa đất nước thoát khỏi viễn cảnh tồi tệ từng trải qua trong giai đoạn đại suy thoái những năm 1930 và khủng hoảng tài chính năm 2008. Trong cả hai lần đó, kinh tế Mỹ đều mất nhiều năm hồi phục. Cuộc khủng hoảng kinh tế do đại dịch có những điểm khá tương đồng với những cú sốc kinh tế mà nước Mỹ đã trải qua.

Nhờ các chính sách can thiệp kinh tế, cụ thể là các gói cứu trợ khổng lồ trị giá nhiều ngàn tỷ USD (đáng nói là gói cứu trợ Covid-19 trị giá 1.900 tỷ USD hồi tháng 3-2021), đời sống của người dân cũng như doanh nghiệp Mỹ được hỗ trợ tốt, thậm chí quá tốt - theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế. Tuy nhiên, cũng vì thế, nhiều ý kiến cho rằng, việc “bơm” quá nhiều tiền mặt qua các gói kích thích kinh tế khiến nước Mỹ đối mặt với tỷ lệ lạm phát cao nhất trong khoảng 40 năm qua.

“Tổng thống chống biến đổi khí hậu”

Chỉ sau khi nhậm chức một tuần, ông Biden nghĩ tới câu chuyện cần phải có giải pháp cho vấn đề trái đất nóng lên. “Giờ không phải lúc làm các biện pháp nhỏ nữa”, Tổng thống Biden phát biểu vào thời điểm đầu năm 2021, và nhắc tới tình trạng cháy rừng, bão lụt đã tàn phá đất nước trong suốt năm trước đó.

Ông Biden đã ký duyệt một loạt sắc lệnh hành pháp được xem như sự đảo ngược hoàn toàn chính sách về khí hậu của thời tiền nhiệm, đưa nước Mỹ trở lại Hiệp định chống biến đổi khí hậu Paris, hướng tới thời đại xe điện, năng lượng sạch và giảm phát thải khí nhà kính.

Một năm trôi qua, dường như không ai nghi ngờ việc ông Biden là tổng thống có những quyết sách tập trung nhất cho vấn đề khí hậu trong lịch sử Mỹ. Những chính sách của ông trong vấn đề này được đánh giá là tham vọng nhất từ trước đến nay dù cần có thời gian dài để đánh giá hiệu quả.

TRẦN ĐẮC LUÂN