Ngày 11-10, ông Steve Scalise, ứng viên giành đề cử của đảng Cộng hòa cho vị trí tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ tuyên bố sẽ rút khỏi cuộc đua do nội bộ đảng này vẫn còn chia rẽ buộc Hạ viện hoãn bầu chọn. Diễn biến mới nhất này khiến cơ quan lập pháp do đảng Cộng hòa kiểm soát bước vào ngày thứ 10 mà vẫn chưa có tân chủ tịch, vị trí quyền lực cao thứ ba trong Chính phủ Mỹ, chỉ sau tổng thống và phó tổng thống.
Cuộc rút lui không bất ngờ
Động thái rút lui của ông Scalise không quá bất ngờ bởi ông không hoàn toàn tự tin để giành đủ 217 phiếu ủng hộ theo quy định trong cuộc bỏ phiếu toàn thể tại Hạ viện để đắc cử chức Chủ tịch bởi vẫn còn đó những bất đồng ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa. Thực tế, dù nắm quyền ở Hạ viện, đảng Cộng hòa hiện chỉ chiếm thế đa số rất mong manh khi giữ 221 ghế so với 212 ghế của đảng Dân chủ.
Theo Reuters, ông Scalise vốn chỉ là người đứng thứ hai trong thứ bậc lãnh đạo của đảng Cộng hòa, sau Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jim Jordan nhưng ông Scalise lại gây bất ngờ khi nhận sự ủng hộ nhỉnh hơn so với đối thủ còn lại. Tuy nhiên, một số thành viên đảng Cộng hòa vốn ưa thích ông Jordan phản ứng miễn cưỡng, tuyên bố sẽ không ủng hộ ông Scalise trong cuộc bỏ phiếu bầu Chủ tịch Hạ viện sắp tới. Thực tế này khiến Hạ viện phải hoãn cuộc bầu chọn quan trọng này. Lý do khiến ông không nhận sự ủng hộ trọn vẹn từ đa số nghị sĩ Cộng hòa chính là những lo ngại về sức khỏe của ông với căn bệnh đa u tủy, một dạng ung thư máu. Trong khi đó, ông Jordan được cựu Tổng thống Donald Trump tán thành và được những người theo đường lối cứng rắn ủng hộ.
Sáng 12-10, các nghị sĩ Cộng hòa nhóm họp để đạt thỏa thuận về việc ai sẽ là người được họ đề cử cho cuộc bỏ phiếu sắp tới, và giờ đây họ mong muốn cờ sẽ đến tay của ông Jordan. Trong khi đó, một số nghị sĩ đề xuất Đảng Cộng hòa có thể chọn một ứng cử viên thỏa hiệp, ông Patrick McHenry, người được chỉ định làm Chủ tịch Hạ viện tạm thời sau khi ông McCarthy bị phế truất vào tuần trước, trong trường hợp không có ai khác được đảng Cộng hòa tín nhiệm.
Giậm chân tại chỗ
Với thế đa số mong manh ở Hạ viện, nội bộ đảng Cộng hòa cần gắn kết và đạt đồng thuận trong các phiên họp tại Hạ viện bởi có đồn đoán đảng Dân Chủ nhiều khả năng bỏ phiếu phản đối ứng viên của đảng Cộng hòa để tiện đường đề xuất các ứng viên Dân chủ. Theo CNN, một trong những đảng viên Dân chủ đáng gờm là Chủ tịch Nội quy Hạ viện Tom Cole đến từ bang Oklahoma. Nhưng sẽ không có thỏa thuận nào với đảng Cộng hòa được thực hiện miễn phí và đảng Dân chủ sẽ cần những nhượng bộ lớn để cuộc bầu chọn diễn ra theo ý muốn.
Không loại trừ khả năng Hạ viện sẽ phải tiến hành bỏ phiếu nhiều lần, như trường hợp của ông McCarthy từng trải qua 15 vòng bỏ phiếu trong 4 ngày trước khi ngồi vào ghế Chủ tịch cơ quan này hồi tháng 1-2023. Và hẳn nhiên, đảng Cộng hòa cũng không muốn “tiền lệ McCarthy” lặp lại trong thời điểm này.
Rõ ràng, cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các nghị sĩ Cộng hòa đang ảnh hưởng tiến trình bầu người dẫn dắt Hạ viện, đặt cơ quan này vào thế bế tắc hơn 10 ngày qua. Trạng thái “giậm chân tại chỗ” của cơ quan lập pháp khiến chính quyền Tổng thống Joe Biden sốt ruột khi còn rất nhiều việc cần phải giải quyết kịp thời. Hiện, Hạ viện không thể thông qua các dự luật chi tiêu để tránh viễn cảnh Chính phủ đóng cửa trong khi thời gian đang dần trôi về hạn chót ngày 17-11, thời điểm nguồn tài trợ hiện tại dự kiến cạn kiệt.
Bên cạnh nội dung nghị sự quốc gia, Hạ viện đang rất cần người đứng đầu để có thể thông qua các quyết định quan trọng liên quan đường lối, chính sách đối ngoại của Mỹ trong lúc mọi con mắt đang dõi theo việc Mỹ hiện thực hóa các cam kết viện trợ bổ sung cho Ukraine và Israel. Một số nhà lập pháp Mỹ thuộc Đảng Cộng hòa tuyên bố sẽ phản đối gói viện trợ quân sự kết hợp cho hai nước này từ Tổng thống Biden. Theo CNN, đảng Cộng hòa thậm chí đang cân nhắc xem liệu họ có nên mở rộng quyền lực của Chủ tịch tạm thời McHenry hay không, để tạo điều kiện cho Hạ viện có thể thông qua một số luật trước mắt.
THƯ LÊ
