Mỹ được cho là từ bỏ sự phản đối đối với lệnh ngừng bắn nhân đạo ở dải Gaza và đề xuất nghị quyết Liên Hợp Quốc (LHQ) kêu gọi Israel hủy cuộc tấn công quân sự vào Rafah. Đây là thay đổi lớn nhất từ trước đến nay trong phản ứng của Mỹ về cuộc xung đột Israel - Hamas.
Mỹ, EU bất ngờ đổi cách phản ứng
Ngày 20-2, Reuters đưa tin, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đề xuất bản dự thảo nghị quyết quan trọng của Hội đồng Bảo an LHQ, trong đó nhấn mạnh “sự ủng hộ của cơ quan quyền lực này đối với việc có thể đạt lệnh ngừng bắn tạm thời càng sớm càng tốt tại Dải Gaza”. Văn bản cũng phản đối cuộc tấn công trên bộ quy mô lớn mà Israel đang triển khai ở Rafah, miền nam Gaza.
Một quan chức phái đoàn Mỹ tại LHQ tiết lộ bản dự thảo nghị quyết xác định rằng trong hoàn cảnh hiện tại, cuộc tấn công lớn trên bộ vào Rafah sẽ gây tổn hại thêm cho dân thường và khiến họ phải di dời xa hơn, gồm khả năng sang các nước láng giềng. Mỹ trình bản dự thảo trên sau khi Algeria yêu cầu Hội đồng Bảo an LHQ bỏ phiếu về bản dự thảo do nước này đề xuất. Hiện chưa rõ khi nào hoặc liệu dự thảo nghị quyết có được đưa ra bỏ phiếu hay không. Một nghị quyết cần ít nhất 9 phiếu ủng hộ và không có sự phủ quyết nào từ Mỹ, Pháp, Anh, Nga hoặc Trung Quốc để được thông qua.
Động thái này của Mỹ hoàn toàn gây bất ngờ khi nó trái ngược với những phản ứng trước đây của cường quốc này đối với tình hình chiến sự ở Gaza. Kể từ khi giao tranh nổ ra, Mỹ phản đối sử dụng từ “ngừng bắn” trong bất kỳ văn bản nào của LHQ. Thậm chí trước đó, Mỹ nhiều lần chống lại lời kêu gọi ngừng bắn và nhấn mạnh quan điểm là Israel có quyền tự vệ sau cuộc tấn công của Hamas vào tháng 10-2023. Mỹ đã phủ quyết ít nhất 2 nghị quyết của Hội đồng Bảo an liên quan cuộc xung đột này.
Ngày 19-2, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell cho biết, 26 trong số 27 quốc gia thành viên EU cũng đã kêu gọi tạm ngừng bắn ngay lập tức vì mục đích nhân đạo, điều mà nhiều người cho là sẽ dẫn đến lệnh ngừng bắn bền vững ở Dải Gaza.
Nếu Rafah bị tấn công…
Israel đang chuẩn bị cuộc tấn công trên bộ nhằm vào thành phố Rafah nếu Hamas không trả tự do cho những con tin còn bị giam giữ ở Gaza trước khi bắt đầu Tháng lễ Ramadan, dự kiến bắt đầu từ ngày 10-3. Ý định này của Israel đang khiến dư luận quốc tế đặc biệt quan ngại. Rafah giáp với biên giới Ai Cập ước tính đang là nơi lánh nạn của khoảng 1,4 triệu người Palestine sơ tán chiến tranh, chiếm tới 2/3 dân số của toàn bộ Dải Gaza.
Ngoại trưởng các nước EU cho rằng cuộc tấn công vào Rafah sẽ gây ra thảm họa cho những người tị nạn đang nương náu ở thành phố rìa phía nam Gaza. Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell nhấn mạnh toàn khối cần tiếp tục gây áp lực lên Israel để buộc nước này phải hiểu rằng có rất nhiều người trên đường phố Rafah và các cuộc tấn công nếu có sẽ không thể tránh khỏi thương vong cho dân thường.
Cùng ngày, Điều phối viên cấp cao của LHQ về hoạt động nhân đạo ở Gaza, bà Sigrid Kaag, cảnh báo hậu quả tồi tệ nếu Israel mở rộng chiến dịch quân sự ở Rafah. Bà Sigrid Kaag cho biết: “Có hơn một triệu người đang sống trong cảnh bị nhồi nhét ở Rafah. Trong thành phố này, hơn một triệu người phải sống trong các khu nhà tạm, nhiều trong số đó là lán nhựa. Điều kiện y tế đặc biệt đáng lo ngại”. Điều phối viên cấp cao của LHQ cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về khả năng đưa hàng cứu trợ vào Gaza và phân phối đến tay những người có nhu cầu cấp thiết.
NGHI VĂN
