Sau 13 năm chờ đợi, Bulgaria và Romania đã gia nhập khối Schengen - khu vực tự do đi lại không cần thị thực giữa hầu hết các nước châu Âu - với việc bỏ kiểm soát biên giới đường không và đường biển.
Khoảnh khắc lịch sử
Theo AFP, các biện pháp kiểm soát trên biên giới đất liền của hai quốc gia này sẽ vẫn được duy trì, do Áo phản đối việc các nước Đông Âu trở thành thành viên chính thức của khu vực Schengen vì lo ngại làn sóng người xin tị nạn tràn vào. Dù chỉ là thành viên một phần của khu vực Schengen, song việc dỡ bỏ kiểm soát biên giới của Bulgaria và Romania mang giá trị biểu tượng quan trọng. Theo nhà phân tích chính sách đối ngoại Stefan Popescu, việc được nhận vào Schengen là “cột mốc quan trọng” đối với Bulgaria và Romania. “Bất kỳ người Romania nào phải đi làn đường tách riêng với các công dân châu Âu khác đều cảm thấy bị đối xử khác biệt”, ông nói.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tuyên bố: “Đây là thành công lớn cho cả hai nước và là khoảnh khắc lịch sử đối với khu vực Schengen. Cùng nhau, chúng ta đang xây dựng một châu Âu vững mạnh hơn, đoàn kết hơn cho mọi công dân”. Ivan Petrov, giám đốc tiếp thị 35 tuổi người Bulgaria sống ở Pháp, rất hào hứng với việc đi lại ít mệt mỏi hơn và có thể tiết kiệm thời gian.
Chính phủ Romania cho biết, các quy định Schengen sẽ được áp dụng tại 4 cảng biển và 17 sân bay của nước này, trong đó sân bay quốc tế ở Otopeni gần thủ đô Bucharest là trung tâm lớn nhất. Romania sẽ triển khai thêm nhiều nhân viên, gồm cảnh sát biên giới và nhân viên nhập cư để hỗ trợ hành khách và phát hiện những người muốn rời khỏi Romania bất hợp pháp. Việc kiểm tra ngẫu nhiên cũng được thực hiện để chống giấy tờ giả và nạn buôn người.
Được thành lập năm 1985, khu vực Schengen cho phép hơn 400 triệu người đi lại tự do mà không cần kiểm soát biên giới nội bộ. Với sự gia nhập của Bulgaria và Romania, khu vực Schengen hiện có tổng cộng 29 quốc gia thành viên, trong đó 25 nước là thành viên của Liên minh châu Âu (EU).
Nỗ lực để hội nhập hoàn toàn
Bulgaria và Romania là hai quốc gia thành viên EU duy nhất không được hưởng đầy đủ lợi ích của Schengen. Croatia, quốc gia gia nhập EU sau hai nước, đã được chấp nhận hoàn toàn vào khu vực Schengen vào tháng 1-2023. Cả Bulgaria và Romania đều hy vọng hội nhập hoàn toàn vào Schengen nhưng cho đến nay Áo chỉ nhượng bộ cho các tuyến đường hàng không và đường biển. Các tuyến đường bộ ở Bulgaria và Romania chưa được đưa vào do lo ngại sẽ tạo điều kiện cho người di cư ngoài EU dễ dàng vào các quốc gia khác trong khối. “Những nỗ lực của chúng tôi nhằm gia nhập Schengen ở biên giới đất liền đang tiếp tục ở nhiều kênh ngoại giao”, Bộ trưởng Nội vụ Romania Catalin Predoiu nói.
Đầu tháng 3-2024, một trong những công đoàn vận tải đường bộ chính của Romania, UNTRR, hối thúc chính phủ nhanh chóng đạt điều này để giải quyết tình trạng họ phải xếp hàng dài chờ đợi ở biên giới.
Tổng Thư ký UNTRR cho biết, các hãng vận tải Romania thiệt hại hàng tỷ EUR mỗi năm chỉ vì thời gian chờ đợi quá lâu ở biên giới. Theo công đoàn vận tải đường bộ, các tài xế xe tải thường phải đợi 8-16 giờ ở biên giới Hungary và 20-30 giờ ở biên giới Bulgaria, có khi lên đến 3 ngày. Các doanh nghiệp Bulgaria cũng bày tỏ thất vọng khi quy định tự do đi lại chưa được áp dụng cho đường bộ. Họ chỉ ra rằng, chỉ 3% hàng hóa của Bulgaria được vận chuyển bằng đường hàng không và đường biển, 97% còn lại bằng đường bộ.
Bulgaria and Romania hy vọng có thể được kết nạp hoàn toàn vào cuối năm 2024. “Không còn nghi ngờ gì nữa, quá trình này là không thể đảo ngược”, Bộ trưởng Nội vụ Romania Catalin Predoiu cho biết; đồng thời khẳng định, việc mở rộng biên giới đất liền phải được hoàn thành trong năm 2024.
NGHI VĂN
