Chính trường nước Anh liên tục chuyển biến bất ngờ khi đã trải qua 5 đời thủ tướng kể từ sự kiện Brexit (Anh rời Liên minh châu Âu) năm 2016 và nay lại tiếp tục chào đón nhà lãnh đạo mới: Keir Starmer
 |
| Lãnh đạo Công đảng Anh Keir Starmer tại sự kiện mừng chiến thắng ở London vào ngày 5-7. Ảnh: AFP |
Với chiến thắng áp đảo của Công đảng tại cuộc bầu cử Hạ viện Anh ngày 4-7, lãnh đạo Keir Starmer (61 tuổi) của đảng này sẽ trở thành tân thủ tướng, qua đó chấm dứt 14 năm cầm quyền của đảng Bảo thủ.
Sao đã đổi ngôi
Theo CNN, tính đến 17 giờ ngày 5-7 (giờ Việt Nam), Công đảng giành được 412 ghế trong tổng số 650 ghế tại Hạ viện, nhiều hơn số ghế tối thiểu (326 ghế) để chiếm đa số tại Hạ viện, theo đó lãnh đạo Công đảng Keir Starmer sẽ trở thành Thủ tướng mới của Anh. Trong khi đó, đảng Bảo thủ chỉ giành được 121 ghế. Kết quả này thể hiện một trong những biến động lớn nhất trong lịch sử chính trị Anh và là một thất bại nặng nề đối với đảng Bảo thủ sau 14 năm nắm quyền. Kết quả này khiến ông Sunak, Thủ tướng trẻ nhất của Anh trong hơn 200 năm qua và người gốc Á đầu tiên đảm nhiệm vị trí này, mất chức.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps đã mất ghế trong cuộc bầu cử Quốc hội Anh, trở thành thành viên Nội các cấp cao của đảng Bảo thủ chịu thất bại. Song, đây hẳn là kết quả không gây bất ngờ nếu người ta nhìn vào những bê bối, hỗn loạn nối tiếp trong đảng Bảo thủ trong thời gian qua.
Theo truyền thông Anh, ngay trong ngày 5-7, ông Starmer chuyển đến số 10 Phố Downing và thành lập nội các cùng ngày với chương trình hành động đưa ra các chính sách nhằm đưa nước Anh thoát khỏi tình trạng tăng trưởng trì trệ.
Cuộc tổng tuyển cử lịch sử này đánh dấu một cột mốc mới trên chính trường Anh. Kết quả cho thấy cử tri Anh mất dần niềm tin với đảng Bảo thủ của Thủ tướng Sunak trong bối cảnh cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt cũng như nhiều năm bất ổn và xung đột khiến Anh liên tục thay thủ tướng kể từ cuộc bỏ phiếu Brexit.
Theo AP Người dân Anh đi bỏ phiếu trong bối cảnh kinh tế ảm đạm với tăng trưởng yếu, năng suất thấp, đầu tư kém, nợ công cao kỷ lục và những hệ lụy từ Brexit, chi phí sinh hoạt cao, làn sóng nhập cư tăng mạnh, dịch vụ công xuống cấp, làn sóng đình công kéo dài do mức lương người lao động không theo kịp lạm phát. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) dự báo Anh sẽ tụt hậu so với hầu hết các nền kinh tế Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7), chỉ đạt tăng trưởng 0,4% năm nay và đứng cuối nhóm G7 năm 2025 với mức tăng 1%. Anh cũng có mức đầu tư/GDP thấp nhất với 18%.
“Sự thay đổi bắt đầu ngay bây giờ”
The Guardian dẫn phát biểu sau chiến thắng vang dội, ông Starmer tuyên bố nước Anh sẽ chứng kiến “sự thay đổi bắt đầu ngay bây giờ”. Về đối nội, ông cam kết bắt tay ngay cải thiện tình hình đất nước, trong đó tập trung thúc đẩy tăng trưởng và ủng hộ doanh nghiệp; cải cách quy hoạch và đầu tư nhà nước vào công nghệ xanh; cải cách quyền của người lao động; khôi phục năng lực cho chính phủ; quốc hữu hóa một số công ty đường sắt và tiện ích; tăng lương tối thiểu; cải thiện hệ thống y tế công cộng và cung cấp bữa sáng miễn phí tại các trường tiểu học công lập; cấm bán ô-tô chạy bằng xăng và dầu diesel vào năm 2030...
Tuy nhiên, theo giới quan sát, ông Starmer sẽ đối mặt với chuỗi dài các vấn đề mà cử tri quan tâm trong khi có rất ít nguồn lực để giải quyết chúng - một tình huống có thể tác động giai đoạn “trăng mật” ban đầu trên cương vị mới của ông.
The Washington Post dẫn nhận định của các chuyên gia cho rằng, chính sách đối ngoại của Anh hầu như không bao giờ thay đổi dưới các chính phủ mới và sẽ không thay đổi nhiều khi Công đảng lên nắm quyền. Ông Starmer là người phản đối mạnh mẽ quyết định Brexit nhưng ông cho biết Công đảng sẽ không tìm cách đảo ngược quyết định ấy. Thay vào đó, ông muốn đàm phán thỏa thuận tốt hơn với EU nhằm xoa dịu hậu quả kinh tế mà Anh đối diện từ việc rời “mái nhà chung” EU. Anh sẽ vẫn là một thành viên mạnh mẽ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và kêu gọi ngừng bắn ở dải Gaza.
| Từ gia đình bình dân đến ghế Thủ tướng Anh Theo NPR, ông Starmer là cựu luật sư nhân quyền và cựu trưởng công tố viên. Ông Starmer sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động ở vùng ngoại ô London. Cha ông là thợ chế tạo dụng cụ và mẹ là y tá. Họ đặt tên cho ông Starmer theo tên lãnh đạo đầu tiên của Công đảng là Keir Hardie. Ông Starmer theo học tại Đại học Leeds và sau đó học luật tại Oxford, trở thành người đầu tiên trong gia đình tốt nghiệp đại học. Ông bắt đầu tham gia vào chính trường khi được bầu vào Quốc hội năm 2015, khi ngoài tuổi ngũ tuần. Đến năm 2020, ông được bổ nhiệm làm lãnh đạo Công đảng. Nhiệm kỳ lãnh đạo của ông trùng với giai đoạn đầy thách thức khi Anh trải qua Covid-19, rời EU, tác động của xung đột Nga - Ukraine và tình trạng hỗn loạn kinh tế từ nhiệm kỳ thủ tướng 49 ngày biến động của bà Liz Truss năm 2022. |
GIA NGHI - THƯ LÊ
