Giữa những chiếc thuyền cao tốc, du thuyền sang trọng và thuyền đánh cá bằng gỗ neo đậu tại bến du thuyền Hồng Kông (Trung Quốc), một chiếc thuyền không người lái có kích thước khiêm tốn đang di chuyển khéo léo trên mặt nước, thu gom rác thải nổi trên bề mặt. Những chai nhựa, hộp đựng nước trái cây và hộp các-tông sẽ đi qua một khe hở ở phía trước thuyền và di chuyển lên băng chuyền. Một chiếc máy ảnh sẽ chụp lại quá trình vận chuyển, trước khi rác được đổ vào giỏ thu gom ở giữa thuyền.
“Chúng ta có xe chở rác trên đất liền. Tại sao chúng ta không có công cụ nào đó để làm sạch nước?”, ông Sidhant Gupta, đồng sáng lập công ty khởi nghiệp công nghệ hàng hải Clearbot có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc), đơn vị phát triển chiếc thuyền thu gom rác trên, chia sẻ với CNN. Clearbot đang cố gắng thay đổi điều đó bằng những chiếc thuyền tự hành chạy bằng năng lượng mặt trời, có thể xử lý 80kg rác thải mỗi giờ và chở được 200kg rác trên thuyền. Công ty hy vọng phát triển ngành hàng hải vốn phụ thuộc nhiều vào nhân lực và nhiên liệu hóa thạch.
Theo CNN, Clearbot được thành lập vào năm 2020 với vai trò là dự án của trường đại học. Bất chấp lệnh phong tỏa do Covid-19 và việc gây quỹ khó khăn, công ty vẫn đang phát triển nhanh chóng. Hiện, công ty vận hành nhiều chiếc thuyền robot cho nhiều cơ quan chính phủ và khách hàng doanh nghiệp khác nhau trên khắp Hồng Kông (Trung Quốc), Thái Lan và Ấn Độ.
Chiếc đầu tiên trong số các thuyền của Clearbot là một chiếc dài tới 4m có thể thu gom 200kg rác mỗi giờ và chở được 1,5 tấn rác thải trên một xà lan kéo theo phía sau, di chuyển với tốc độ khoảng 3 hải lý. Một chiếc khác đang thu gom rác thải trên sông Hằng, dòng sông cực kỳ ô nhiễm chảy qua thành phố Kolkata (Ấn Độ). Một chiếc khác đang hoạt động ở hồ Umiam, đông bắc Ấn Độ, nơi rác thải đổ xuống từ các ngôi làng miền núi. Số rác thu gom được xử lý tùy theo dự án và khu vực, nhưng Clearbot thường hợp tác với các công ty quản lý và xử lý rác thải để tái chế.
Những chiếc thuyền của Clearbot có thể được điều khiển từ xa thông qua bảng điều khiển trực tuyến hoặc được thiết lập để chạy tự động. Clearbot phát triển các thuật toán cho phép thuyền di chuyển xung quanh các chướng ngại vật và phân tích những gì đang được thu thập, qua đó cung cấp dữ liệu để các nhà chức trách có thể ngăn chặn dòng chất thải chảy vào các tuyến đường thủy.
Những chiếc thuyền này không dừng lại ở việc dọn sạch rác thải. Theo ông Gupta, còn nhiều công việc “nguy hiểm” khác mà đội thuyền của Clearbot có thể làm. Tại Bangkok (Thái Lan), những chiếc thuyền của công ty đang dọn tảo khỏi các hồ, sử dụng cùng hệ thống băng chuyền được sử dụng cho rác thải, nhưng với vật liệu lưới mịn hơn để ngăn tảo thấm qua. Tại khu bảo tồn thiên nhiên Mai Po (Hồng Kông, Trung Quốc), nơi trú ngụ của các loài chim di cư, một chiếc Clearbot sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo thực hiện công việc loại bỏ trứng của ốc táo xâm lấn để ngăn chúng sinh sôi.
Những chiếc thuyền có thể được trang bị nhiều loại cảm biến và công cụ khác nhau để lập bản đồ đáy của các tuyến đường thủy, kiểm tra chất lượng nước và thu thập mẫu. Máy cắt có thể dọn sạch các loài thực vật xâm lấn như lục bình, và một cần trục có thể gắn vào có thể giúp làm sạch các vết dầu loang. Đội thuyền của Clearbot có thể giúp cho các hoạt động hàng hải “xanh” hơn bằng cách thay thế các tàu chạy bằng nhiên liệu hóa thạch. Thuyền còn có các tấm pin mặt trời có thể hoạt động lên đến 8 giờ.
Clearbot không phải là công ty duy nhất khai thác công nghệ để cải thiện môi trường dưới nước. Các doanh nhân, học giả và tổ chức phi chính phủ trên khắp thế giới đang chạy đua để phát triển các sáng kiến, từ thùng rác nổi tự động đến máy bay không người lái dưới nước giống cá, giúp làm sạch các tuyến đường thủy và thu thập dữ liệu dưới mặt nước. RanMarine Technology, công ty có trụ sở tại Hà Lan, cũng đang nghiên cứu các thuyền thu gom rác tự động.
Clearbot đang tập trung mở rộng quy mô và hy vọng triển khai 20 chiếc thuyền vào tháng 3-2025 và đưa 50 chiếc vào hoạt động trong vòng hai năm tới với mong muốn những chiếc thuyền của họ có mặt ở khắp mọi nơi trên thế giới.
NGHI VĂN
