Trải qua nhiều năm, sức hút từ những tờ tiền giấy với mệnh giá 0 Euro vẫn chưa hạ nhiệt và không ngừng lan tỏa bởi đây là nguồn sưu tập phong phú, thú vị cho các sưu tập gia, khách du lịch, đồng thời góp phần đáng kể trong giáo dục các thế hệ tương lai về các giá trị lịch sử và thúc đẩy bảo tồn di sản.
Năm 2015, Richard Faille, nhà sáng tạo các món quà lưu niệm từ tiền phổ biến của Pháp, quyết định tạo ra đồng tiền 0 Euro nhằm quảng bá du lịch với hình ảnh về Big Ben, Tháp Eiffel, Đấu trường La Mã, Nàng Mona Lisa…vốn là những biểu tượng của “lục địa già”. Tiền giấy này ban đầu được in tại một cơ sở ủy thác tư nhân và có nhiều đặc điểm tương tự như đồng Euro thực tế, trừ việc được đánh dấu là “0”, và được kiểm tra để bảo đảm không thể lưu thông như một loại tiền tệ hợp pháp. Với mục đích du lịch và quảng bá, tờ tiền đặc biệt này đã nhanh chóng trở thành một loại “từ điển bách khoa” về châu Âu và là nguồn sưu tập phong phú, thú vị cho các sưu tập gia. Với những người sưu tập, những tờ tiền hiếm luôn mang lại một sức hút đặc biệt và tờ 0 Euro được coi là lựa chọn giải trí và sưu tập tinh tế không thể bỏ qua.
Vì vậy, tờ tiền 0 Euro được tạo ra chỉ với mục đích duy nhất là làm hàng lưu niệm để châu Âu có cơ hội quảng bá hình ảnh và nhân vật nổi tiếng mà không ảnh hưởng đến việc sử dụng tờ tiền chính thức trong hoạt động kinh tế. Ví dụ, năm 2018, nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh Karl Marx, thành phố Trier (Đức) quê hương của ông, quyết định phát hành đồng tiền đặc biệt này và bán với giá 3 Euro mỗi tờ tiền. Trong đợt đầu tiên mở bán 5.000 tờ 0 Euro có in hình Karl Marx được bán sạch. Ban lãnh đạo thành phố quyết định cho in thêm 20.000 tờ nữa để đáp ứng nhu cầu từ người mua trên khắp thế giới, gồm các quốc gia như Úc, Brazil và Mỹ.
Cũng từ đó đến nay, một số quốc gia châu Âu khác cũng có tờ 0 Euro riêng của họ, kể cả khi đất nước họ không thuộc Liên minh Châu Âu (EU). Điển hình như tờ 0 Euro của Iceland, Na Uy, Nga... Ngoài ra, có một số quốc gia trong EU nhưng không sử dụng tiền Euro chính thức song vẫn có tờ tiền 0 Euro lưu niệm đặc biệt như Ba Lan, Cộng hòa Czech, Thụy Điển...
Một điều thú vị là mặc dù chưa bao giờ sử dụng tiền Euro chính thức mà vẫn dùng Bảng Anh in hình Nữ hoàng Elizabeth II, nhưng nước Anh vẫn có tờ 0 Euro từ thời kỳ còn là thành viên của EU. Hiện, tờ 0 Euro có hơn 2.500 mẫu thiết kế khác nhau, phát hành ở 30 quốc gia. Trong khi hầu hết các đồng tiền lưu niệm 0 Euro được bán lại với giá 3,5 Euro, thì một số tờ tiền có thể được bán với giá 450 Euro trên trang web chính thức của Euro Souvenir.
Nhằm gia tăng hiệu quả quảng bá hình ảnh và tạo nguồn thu cho lợi ích cộng đồng, nhân dịp kỷ niệm 80 năm cuộc đổ bộ D-Day vào Normandy (6-6-1944 - 6-6-2024) trong Thế chiến 2 và Olympic Paris 2024, Pháp gần đây phát hành tiền mệnh giá 0 Euro để góp phần bảo vệ di sản.
Theo Le Monde, trên nền tờ tiền mệnh giá 0 Euro có in các địa điểm mang tính biểu tượng, như bãi biển Utah, bãi biển Omaha, Bảo tàng Arromanches, những khoảnh khắc lịch sử như lễ kỷ niệm giải phóng trên đại lộ Champs-Élysées. Đồng tiền mới cũng in lời kêu gọi của tướng De Gaulle vào ngày 18-6-1940; Ngày quân đồng minh đổ bộ vào Normandy (6-6-1944)... Đồng 0 Euro được in bởi Tập đoàn Oberthur Fiduciaire, có các đặc điểm giống như những đồng tiền giấy đang lưu hành hiện nay ở Pháp, bảo đảm về chất lượng và được sử dụng các công nghệ bảo mật rất cao như sợi bảo mật, số bảo mật, hình 3 chiều hoặc hình mờ... Phiên bản đồng tiền được in giới hạn 3.000 bản và đánh số từ 000001 đến 003000. Theo ông Richard Faille, Chủ tịch Tập đoàn Oberthur Fiduciaire, phần lớn số tiền thu được từ việc bán những đồng 0 Euro mới này sẽ góp phần tài trợ cho quỹ bảo tồn và quảng bá các di sản.
Với 0 Euro, ngoài giá trị sưu tầm, nó còn có vai trò giáo dục, giúp nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về sự kiện lịch sử cuộc đổ bộ vào Normandy cách đây 80 năm. Hiện, mỗi tờ 0 Euro của Pháp được bán với giá 3,5 Euro và giới hạn tối đa hai tờ cho mỗi người mua.
Có thể nói, tờ tiền giấy có giá trị bằng 0 Euro có lẽ là độc nhất tại EU. Về đặc điểm an ninh nhằm chống tiền giả, nó y hệt như những tờ tiền có mệnh giá “thực tế” khác: có hình mờ (watermark), mực UV, hình hologram hay những đoạn in siêu nhỏ… nhưng đồng thời nó cũng là nguồn sưu tập phong phú, thú vị cho các sưu tập gia, khách du lịch, góp phần đáng kể trong việc bảo tồn di sản và giáo dục các thế hệ tương lai.
LÊ MINH HÙNG
