Tỷ phú Elon Musk làm lãnh đạo Bộ Hiệu quả chính phủ

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump khiến dư luận bất ngờ trước việc chọn các thành viên nội các đầu tiên cho chính quyền sắp tới, đặc biệt tỷ phú Elon Musk đang đứng trước cơ hội từ người tiên phong về không gian đến nhà cải cách mạnh mẽ chính phủ.

Theo The Guardian, ngày 12-11, ông Trump cho biết, tỷ phú Elon Musk và cựu ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy sẽ lãnh đạo cơ quan mới: Bộ Hiệu quả chính phủ (DOGE) nhằm cắt giảm chi tiêu lãng phí và tái cơ cấu các cơ quan liên bang quy mô lớn. Mặc dù có tên như vậy, nhưng bộ này sẽ không phải là cơ quan chính phủ. Đây là dấu hiệu cho thấy bộ đôi này có thể đảm đương vai trò trong cơ quan này mà không cần sự phê chuẩn của Thượng viện, tiếp tục làm việc ở lĩnh vực tư nhân và sẽ không phải đối mặt yêu cầu kê khai tài sản và quan hệ tài chính vốn đang áp dụng với toàn nhân viên liên bang.

Về nhiệm vụ cụ thể, Musk và Ramaswamy cung cấp cho Nhà Trắng những khuyến nghị cải cách mạnh mẽ; trong đó chủ trương đề xuất các khoản cắt giảm lớn trong các cơ quan cồng kềnh thuộc bộ máy liên bang. Nhiệm vụ trước mắt là xây dựng kế hoạch hành động loại bỏ gian lận và thanh toán sai phạm trong vòng 6 tháng, trước lễ Quốc khánh thứ 250 của Mỹ (ngày 4-7-2026), qua đó giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ USD cho ngân sách quốc gia.

“Một chính phủ tinh gọn hơn, hiệu quả hơn và ít quan liêu hơn, sẽ là món quà hoàn hảo cho nước Mỹ vào dịp đặc biệt này”, CNN dẫn tuyên bố của ông Trump. Ông cũng tự tin ví von sáng kiến DOGE là “Dự án Manhattan” (kế hoạch bí mật chế tạo bom nguyên tử trong Thế chiến 2) mới của nước Mỹ bởi nó sẽ gây chấn động toàn hệ thống chính phủ, đặc biệt nhắm đến bất cứ ai gây lãng phí ngân sách chính phủ.

Trong khi đó, trên mạng xã hội X của mình, để trấn an dư luận, ông Musk cam kết bảo đảm minh bạch mọi hoạt động Bộ Hiệu quả chính phủ để tránh tình trạng ​​tiền thuế của nhân dân bị sử dụng một cách lãng phí. Hiện không rõ cơ quan đặc biệt này sẽ hoạt động như thế nào. Có đồn đoán nó có thể nằm trong Đạo luật Ủy ban Cố vấn Liên bang, quy định cách các nhóm bên ngoài tư vấn cho chính phủ phải hoạt động và chịu trách nhiệm trước công chúng.

Theo giới quan sát, Musk hay Ramaswamy và các gương mặt tiềm năng mới trong bộ máy chính quyền sắp tới tựu trung đều là những người tuyệt đối trung thành với ông Trump. Hơn nữa, việc mời Musk, người nổi lên như thế lực mạnh mẽ trong nỗ lực giành chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử vừa qua, vào cơ quan mới có thể được xem là sự tưởng thưởng và công nhận. Song, dường như chính tầm nhìn, quyết tâm chống lãng phí, đặc biệt kinh nghiệm cắt giảm chi phí trong doanh nghiệp của hai ông này mới là điều khiến ông Trump đưa ra sự lựa chọn nhân sự táo bạo này.

Theo CNN, ông Musk đã đưa ra hệ thống đánh giá đe dọa sa thải nhân viên gây lãng phí và đề xuất cung cấp trợ cấp thôi việc hậu hĩnh cho các viên chức chính phủ bị sa thải. Ông từng sa thải 80% nhân sự tại X khi mua lại công ty này năm 2022 khi khẳng định động thái này giúp ngăn khoản thâm hụt 3 tỷ USD. Do đó, nhiều khả năng ông Musk sẽ áp dụng phương pháp này trong kế hoạch cắt giảm biên chế liên bang sắp tới.

Tương tự, đồng lãnh đạo DOGE Ramaswamy, người sáng lập công ty dược, cũng thể hiện quan điểm cắt giảm lãng phí trong chi tiêu chính phủ trong chiến dịch tranh cử trước đó. Doanh nhân 39 tuổi này từng kêu gọi loại bỏ FBI, Bộ Giáo dục và Ủy ban quản lý hạt nhân, đồng nghĩa hàng nghìn nhân viên liên bang sẽ bị sa thải. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại, các hạn chế chi tiêu do DOGE đề xuất gần như chắc chắn sẽ cắt giảm các chương trình như an sinh xã hội, ngân sách quân sự và các mục phổ biến khác có thể gây ra biến chuyển trên chính trường và khó khăn đáng kể cho hàng triệu người.

THƯ LÊ