Ngày 28-11, Quốc hội Úc chính thức thông qua luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, đánh dấu bước tiến lớn nhằm bảo vệ sức khỏe tâm lý, thể chất cũng như sự an toàn trực tuyến cho trẻ em.
 |
| Quốc hội Úc chính thức thông qua luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội vào ngày 28-1. Ảnh: AFP/Getty Images: |
Luật mới không chỉ là bước ngoặt của Úc mà còn có thể trở thành tiền lệ quan trọng cho các quốc gia khác trên toàn thế giới.
Điều khoản nổi bật của luật mới
Luật sửa đổi an toàn trực tuyến (Độ tuổi tối thiểu sử dụng mạng xã hội) của Úc quy định cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat và Reddit. Những nền tảng này phải áp dụng các biện pháp cần thiết để ngăn trẻ vị thành niên truy cập, nếu không sẽ phải đối mặt với mức phạt lên đến 50 triệu AUD (khoảng 33 triệu USD). Các nền tảng có một năm để triển khai các biện pháp này trước khi luật bắt đầu có hiệu lực.
Theo luật, phụ huynh và trẻ em không phải chịu trách nhiệm về việc vi phạm, mà trách nhiệm này thuộc về các nền tảng. Đồng thời, luật cấm việc yêu cầu người dùng cung cấp giấy tờ tùy thân để xác minh tuổi nhằm bảo vệ quyền riêng tư. Các nền tảng như YouTube, WhatsApp và Google Classroom được miễn trừ do tính chất giáo dục và không yêu cầu tài khoản để truy cập.
Luật này nhằm giải quyết các vấn đề như bắt nạt trực tuyến, nội dung độc hại và những ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh bản thân của trẻ nhỏ. Luật mới đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ công chúng, với 77% người dân đồng tình theo khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường YouGov tại Anh. Thủ tướng Úc Anthony Albanese nhấn mạnh: “Chúng tôi biết mạng xã hội đang gây hại. Chúng tôi muốn trẻ em Úc có được tuổi thơ, và chúng tôi muốn phụ huynh biết rằng Chính phủ đang đứng về phía họ”, tạp chí People trích dẫn.
Thách thức trong việc thực thi
Việc triển khai luật này không hề dễ dàng khi các nền tảng mạng xã hội phải đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật và xã hội. Đầu tiên là thách thức từ việc xác minh độ tuổi người dùng mà không vi phạm quyền riêng tư. Úc dự kiến thử nghiệm hệ thống xác minh tuổi có thể sử dụng sinh trắc học hoặc giấy tờ chính phủ. Luật cũng yêu cầu các nền tảng phải hủy thông tin cá nhân ngay sau khi xác minh tuổi, nhưng vẫn có nguy cơ dữ liệu cá nhân bị lạm dụng hoặc rò rỉ.
Các công ty như Meta, Snapchat và TikTok đã bày tỏ lo ngại về tính khả thi cũng như chi phí của việc triển khai công nghệ phù hợp. Trao đổi với AP, các công ty như Meta, Snapchat bày tỏ lo ngại về việc luật được thông qua quá nhanh. Reuters dẫn lời bà Sunita Bose, Giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Kỹ thuật số Úc (DIGI), bày tỏ băn khoăn: “Chúng tôi đã có luật, nhưng lại thiếu sự hướng dẫn cụ thể từ Chính phủ Úc về phương pháp triển khai phù hợp”.
Ngoài ra, các chuyên gia cảnh báo lệnh cấm này có thể khiến trẻ em tìm cách lách luật, như tạo tài khoản giả hoặc sử dụng mạng riêng ảo (VPN) để truy cập các nền tảng bị cấm. Một số ý kiến cũng lo ngại trẻ nhỏ có thể bị đẩy vào các không gian mạng ít được kiểm soát hơn, thậm chí là các góc tối của internet (dark web) như chia sẻ đáng chú ý của một học sinh 16 tuổi tại Sydney với Reuters: “Điều này chỉ dẫn đến việc tạo ra một thế hệ trẻ am hiểu công nghệ hơn, biết cách vượt qua những rào cản này”.
Dẫu vậy, những người ủng hộ luật, bao gồm các tổ chức bảo vệ trẻ em và phụ huynh, cho rằng đây là bước đi cần thiết để bảo vệ thế hệ trẻ trước những tác động tiêu cực từ mạng xã hội. Một phụ huynh nói với Reuters: “Việc đặt ra giới hạn độ tuổi và trao quyền kiểm soát lại cho cha mẹ là một khởi đầu tốt”.
Luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội của Úc là bước đi táo bạo, thể hiện nỗ lực bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ từ môi trường trực tuyến. Tuy nhiên, để luật thực sự mang lại hiệu quả, chính phủ cần xây dựng lộ trình thực thi rõ ràng, phối hợp chặt chẽ với các công ty công nghệ, và đặc biệt là lắng nghe ý kiến từ cộng đồng. Đồng thời, việc tăng cường giáo dục kỹ năng số cho trẻ em và phụ huynh cũng cần được ưu tiên để tạo ra môi trường mạng an toàn, lành mạnh và bền vững cho tương lai. Luật của Úc có thể trở thành một mô hình cho các quốc gia khác. The New York Post nhận xét, đây là ý tưởng tuyệt vời mà các nhà lập pháp Mỹ nên học tập.
| Nhiều nước muốn quản lý việc trẻ em dùng mạng xã hội Cho tới nay, Úc là nước đầu tiên trên thế giới thông qua luật cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội. Theo The Guardian, Anh không có kế hoạch tương tự nhưng đã ban hành Đạo luật An toàn trực tuyến (2023) nhằm kiểm soát nội dung và độ tuổi. Na Uy đề xuất nâng tuổi tối thiểu từ 13 lên 15 và đang xem xét quy định chặt hơn. Tại Pháp, trẻ dưới 15 tuổi cần cha mẹ đồng ý để mở tài khoản mạng xã hội, nhưng quy định chưa được thực thi. Đức, Bỉ, Ý yêu cầu phải có sự đồng ý của phụ huynh với trẻ dưới 13-14 tuổi. Liên minh châu Âu yêu cầu sự đồng ý của cha mẹ với trẻ dưới 16 tuổi, trong khi Hà Lan không đặt giới hạn tuổi nhưng cấm thiết bị di động trong lớp học từ năm 2024. |
TRẦN ĐẮC LUÂN
