Bất chấp lệnh trừng phạt ngày càng tăng của phương Tây, thương mại Trung Quốc-Nga tiếp tục tăng trưởng trên nhiều hạng mục, đạt mức cao kỷ lục mới trong năm 2024, song có thể phải đối mặt với nhiều trở ngại hơn trong năm 2025.
South China Morning Post (SCMP) dẫn số liệu mới nhất được Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 13-1 cho thấy, thương mại song phương giữa hai nước tăng 1,9% về giá trị, đạt 244,8 tỷ USD vào năm 2024, tăng nhẹ so với con số 240,1 tỷ USD của năm 2023. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga trong năm 2024 đạt 115,5 tỷ USD, tăng 4,1% so với cùng kỳ năm 2023, trong khi nhập khẩu từ Nga gần như không đổi, ở mức 129,3 tỷ USD.
Sự tăng trưởng trong thương mại chủ yếu là do nhu cầu ngày càng tăng của Nga đối với hàng hóa Trung Quốc. Xuất khẩu đồ điện tử, phương tiện vận tải - chủ yếu là ô-tô và hóa chất của Trung Quốc sang Nga ghi nhận mức tăng trưởng đặc biệt mạnh trong 11 tháng năm 2024. “Người tiêu dùng Nga có ít lựa chọn thay thế trên thị trường trong nước do lệnh trừng phạt của phương Tây”, ông Alfredo Montufar-Helu, người đứng đầu Trung tâm Trung Quốc tại tổ chức tư vấn The Conference Board có trụ sở tại Mỹ nói với SCMP. Trong khi đó, các mặt hàng xuất khẩu chính của Nga sang Trung Quốc vẫn là nguyên liệu thô, gồm gỗ, dầu thô và các nhiên liệu hóa thạch khác.
Theo Daily Sabah, mối quan hệ chính trị và kinh tế giữa Bắc Kinh và Moscow trở nên sâu sắc hơn trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng hiện nay. Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào đầu năm 2022, Mỹ và các đồng minh phương Tây áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Nga. Tuy nhiên, thay vì tham gia các biện pháp trừng phạt này, Trung Quốc chọn duy trì lập trường trung lập.
Việc thương mại Trung Quốc - Nga tiếp tục tăng trưởng trong bối cảnh hiện nay cho thấy sự thích ứng và khả năng chống chịu của cả hai nền kinh tế trước các biện pháp trừng phạt từ phương Tây. Đồng thời, điều này cũng phản ánh xu hướng ngày càng rõ nét về sự xích lại gần nhau giữa Bắc Kinh và Moscow trên nhiều phương diện, từ kinh tế đến chính trị. Trong thông điệp năm mới 2025 gửi tới Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh hai nước luôn cùng nhau tiến lên theo con đường đúng đắn của chủ nghĩa không liên kết, cho thấy quyết tâm của cả hai bên trong việc duy trì và phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.
Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng thương mại đã chậm lại đáng kể so với năm trước đó, câu hỏi đặt ra là liệu đà tăng trưởng này có thể duy trì được trong dài hạn hay không, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức và bất ổn. SCMP dẫn lời ông Montufar-Helu dự đoán thương mại giữa hai nước sẽ tiếp tục tăng trưởng trong năm 2025, khi Trung Quốc tăng cường sự hiện diện trên thị trường Nga, lấp đầy khoảng trống cung ứng do các nước phương Tây để lại và trở thành thị trường lớn hơn cho hàng xuất khẩu của Nga. Tuy nhiên, thương mại song phương có thể phải đối mặt với nhiều trở ngại hơn trong năm 2025, khi các nước phương Tây đe dọa sẽ có các hành động tiếp theo khi xung đột Nga-Ukraine bước sang năm thứ tư.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump gần đây bày tỏ ý định áp dụng biện pháp thương mại quyết liệt hơn đối với Trung Quốc trong nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng. Ngày 10-1, Bộ Tài chính Mỹ công bố các lệnh trừng phạt bổ sung đối với ngành năng lượng của Nga, nhắm vào hai nhà sản xuất dầu lớn và 183 tàu chở dầu của Moscow. Đây là lệnh trừng phạt lớn nhất từ trước đến nay đối với ngành năng lượng Nga.
NGHI VĂN
