Sau hơn 30 năm vắng bóng, lễ hội đình làng Hải Châu sẽ được khôi phục với quy mô hoành tráng nhất từ trước đến nay ngay tại trung tâm thành phố Đà Nẵng, từ ngày 24 đến 26-3-2009. Ông Lê Anh, Phó Chủ tịch UBND quận Hải Châu cho biết, đây là sự cố gắng rất lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Hải Châu nhằm gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc.
Thăng trầm một di tích cổ
 | |
|
Đình Hải Châu - nơi sẽ diễn ra lễ hội. |
Vào năm Gia Long thứ 5 (1806), các hương chức làng Hải Châu xin vua Gia Long cho lập đình thờ Thành Hoàng làng và các vị tiền hiền, hậu hiền của làng (lần thứ nhất) tại khu đất Nghĩa Lợi bên bờ sông Hàn. Đến năm 1858, đình bị hư hại nặng do chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp. Năm 1860, nhân dân xây dựng lại đình (lần thứ 2) tại khu đất nay là Trường Cao đẳng Y tế Trung ương. Đến năm 1903, do nạn dịch đậu mùa, người Pháp sử dụng ngôi đình làm nơi điều trị bệnh nhân.
Năm 1904, thể theo đơn xin của dân làng, người Pháp trả lại ngôi đình. Tuy nhiên, dân làng Hải Châu cho rằng, ngôi đình làng đã bị ô uế nặng nên làm đơn thỉnh nguyện dâng lên vua Thành Thái xin cho xây dựng lại ngôi đình tại vị ví hiện nay (tổ 3, phường Hải Châu 1) và đình tồn tại cho đến ngày nay, bao gồm đình làng, nhà thờ tiền hiền, nhà thờ 43 Chư phái tộc, Miếu Bà (thờ Thánh mẫu Thiên Y Ana), cổng tam quan và một hồ sen.
Qua bao biến thiên, thăng trầm của lịch sử, đình làng Hải Châu đã được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp Quốc gia vào năm 2001. Đến năm 2005, đình được tu sửa với quy mô lớn nhất, đã làm cho ngôi đình có một số thay đổi nhưng vẫn giữ được kiến trúc ban đầu và bảo đảm tuổi thọ lâu dài cho di tích.
Hiện nay, trong đình còn rất nhiều hoành phi và liễn đối bằng chữ Hán, được sơn son thếp vàng, có niên đại hàng trăm năm. Trong đó, sớm nhất là bức hoành phi vào năm Gia Long thứ 17 (1818) với 4 chữ “Vạn Cổ Anh Linh”, 3 tấm bia bằng đá cẩm thạch, khắc các bài ký bằng chữ Hán. Một bia được lập vào năm Tự Đức thứ 14 (1861). Hai bia còn lại được lập vào năm Bảo Đại thứ I (1925)… Những hiện vật còn lại là những tư liệu quý, minh chứng lịch sử cho những nhà nghiên cứu và du khách hiểu thêm về lịch sử, văn hóa của địa phương.
Phát huy các giá trị văn hóa lịch sử
Lễ hội đình làng Hải Châu được khôi phục lần này, bên cạnh các phần lễ chính như: lễ Vọng, Chánh tế, lễ rước Bằng di tích lịch sử- văn hóa thì phần hội cũng sẽ được tổ chức sôi nổi với các hoạt động như: hội thi văn nghệ hát múa dân ca và thi trang phục các dân tộc Việt Nam; thi đấu cờ tướng, biểu diễn cờ người; thi gói bánh chưng, chưng hoa quả dâng cúng tổ tiên; biểu diễn nghệ thuật Tuồng cổ; vui chơi bài chòi; trưng bày hình ảnh Hải Châu xưa và triển lãm thư pháp… Ngoài ra, trong phần hội còn diễn ra thi đấu các môn thể thao dân tộc như kéo co, đẩy gậy, nhảy bao bố tiếp sức…
Ông Mai Công Nghị, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin quận Hải Châu cho biết, việc khôi phục lễ hội đình làng Hải Châu vừa nhằm thỏa mãn đời sống văn hóa tinh thần cho người dân Hải Châu, đồng thời bổ sung, làm phong phú thêm đời sống văn hóa của thành phố Đà Nẵng. Đây còn là cơ sở quan trọng để làm sáng tỏ thêm những giá trị lịch sử văn hóa của nhiều di sản khác trên địa bàn quận và thành phố đang bị mai một theo thời gian.
Cũng qua lễ hội nhằm kêu gọi, phát huy trách nhiệm xã hội, trách nhiệm cộng đồng trong công tác bảo tồn các di sản văn hóa, từng bước đưa lễ hội đình làng Hải Châu trở thành một sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo, hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần hình thành môi trường du lịch lành mạnh để phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nếp sống văn hóa - văn minh đô thị.
Bài và ảnh: VĂN NỞ
