Làng đá mỹ nghệ Non Nước nổi tiếng mấy trăm năm nay. Để làm nên một tác phẩm nghệ thuật mang “đặc sản” của Đà Nẵng tự bao đời cần có nhiều người, mỗi người một việc, một công đoạn khác nhau… Trong đó, có những người thợ chuyên “chữa bệnh” cho tượng.
Trước đây, để làm một bức tượng, nhất là những tượng mang yếu tố tâm linh, những người thợ đá Non Nước phải tìm những khối đá đẹp, không rạn nứt, không vết thâm màu nhưng rất hiếm và đắt. Nhưng những năm gần đây, nhờ quá trình tích lũy kinh nghiệm và tiến bộ của khoa học, những người thợ làng đá bây giờ có thể xử lý những vết nứt, vết thâm trên các khối đá nguyên thủy, những người chuyên làm việc này được gọi là người “chữa bệnh” cho tượng. Anh Nguyễn Tấn Nam, người có thâm niên trong nghề này cho biết, trước đây, đá thiên nhiên nhiều, dễ chọn được đá đẹp để sáng tác tượng, đáp ứng mọi nhu cầu khách hàng. Hiện nay, nguồn đá thiên nhiên hiếm dần, việc chọn lựa đá đúng chất lượng gặp không ít khó khăn, nên gặp đá nào cũng phải làm, miễn là đúng kích thước, sau đó xử lý.
Công việc của những người chuyên “chữa bệnh” cho tượng rất nhẹ nhàng, nhưng đòi hỏi phải kiên nhẫn, phải tỉ mẩn. Anh Nam cho biết, công đoạn “chữa bệnh” cho tượng ví như một bác sĩ, khám tượng nứt ở vị trí nào, chịu được sự gắn kết nhiều hay ít và sau đó phải xác định màu của tượng. “Khám bệnh” xong, phải tìm những mảnh đá có cùng màu sắc, cho nghiền mịn, sau đó thổi vào những vết nứt của tượng với một loại keo đặc biệt. Riêng khâu thổi là một bí quyết nghề nghiệp, nếu không có kinh nghiệm trong quá trình thổi hoặc khi thổi bột đá không đúng tỷ lệ với keo sẽ bị biến thành màu khác.
Thổi xong, còn phải làm “thẩm mỹ” cho những vết thương của tượng. Cùng một vết nứt, hoặc vết thâm trên tượng, nếu tay nghề cao chữa trị thì hiệu quả có thể kéo dài từ 15 đến 20 năm nếu tượng để trong nhà, và 5 đến 10 năm nếu tượng để ngoài trời. Nhưng nếu gặp phải “bác sĩ” chưa lành nghề thì chỉ một hai năm, thậm chí chỉ được vài tháng là “bệnh” tái phát. Theo anh Nam, tượng sau khi được “chữa trị” xong phải là người trong nghề mới biết. Chính vì thế khi mua những tượng cỡ lớn, mang yếu tố tâm linh thì cần phải biết “chọn mặt gửi vàng” và phải am hiểu.
KHANG HUY
