Trong tiết trời xuân, chúng tôi về với bà con Kim Liên thuộc phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu. Dọc đường từ trụ sở UBND phường đến khu vực Lăng Ông thuộc tổ 14, Kim Liên được cắm cờ, băng-rôn, biểu ngữ chào mừng Lễ hội cầu an, cầu ngư. Vùng đất được mệnh danh là “rốn bão“ này đổi thay từng ngày. Người dân Kim Liên được sự quan tâm giúp đỡ của chính quyền địa phương, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 244, đồng sức, đồng lòng, khắc phục khó khăn vươn lên xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp. Đặc biệt năm nay, người dân Kim Liên lại được sự quan tâm của Bộ Chỉ huy BĐBP thành phố, Quỹ Phòng chống thiên tai miền Trung, Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 xây tặng Nhà sinh hoạt cộng đồng trị giá gần 3 tỷ đồng.
 |
| Một số hoạt động diễn ra trong lễ hội. |
Kim Liên nằm dọc theo bờ biển thuộc Liên Chiểu, trước mặt là biển cả mênh mông, bên trái là núi Hải Vân hùng vĩ. Nghề nghiệp chính của cư dân vẫn là đánh bắt thủy, hải sản. Cầu an, cầu ngư được toàn thể thành viên trong cộng đồng quan niệm là lễ hội văn hóa quan trọng nhất của làng. Và theo tục lệ, Lễ hội cầu an, cầu ngư được diễn ra vào khoảng tháng 2 âm lịch. Đây là thời tiết đầu xuân, vừa thích hợp nhất của con nước để ngư dân ra khơi vào lộng đánh bắt thủy, hải sản. Mở đầu Lễ hội cầu ngư là lễ Cung nghinh vị khai canh khai khẩn từ miếu Thành hoàng đến đình làng, sau đó là chương trình biểu diễn văn nghệ với các tiết mục mang tính dân gian mà “diễn viên” cũng chính là bà con ngư dân. Các tiết mục văn nghệ của Đội tuyên truyền văn hóa BĐBP và Đồn 244 được mô phỏng hình tượng ngư dân bám biển sản xuất. Hoạt cảnh “Vượt qua sóng dữ” của anh em BĐBP thể hiện tinh thần đoàn kết của các ngư dân khi gặp rủi ro trên biển; hay hợp ca Hát bả trạo chào bình yên tái hiện lại một cách đầy đủ quá trình đi biển từ lúc ra khơi đến khi trở về của ngư dân. Suốt những ngày lênh đênh trên biển đánh bắt cá, đoàn “thủy thủ” có lúc phải chống chọi với giông bão, sóng gió dữ dội nhưng có khi lại an nhàn buông lưới giăng câu lúc biển lặng, trăng thanh... Diễn mà như đời thực, hát đối đáp mà như cùng chuyện trò; tất cả gợi cho dân làng tinh thần phấn chấn, cảm giác thân thuộc cũng như tình cảm yêu thương gắn bó với biển cả.
Đến sáng hôm sau là ngày quan trọng nhất, buổi Lễ Chính bắt đầu. Người dân mang những thứ ngon nhất để cúng tế thần linh và đọc bài tế lên các vị tiền nhân của làng cầu mong quốc thái dân an, phong điều vũ thuận, dân làng no ấm, mọi nhà hạnh phúc. Lời tế hòa quyện giữa tiếng trống bát nhã trầm hùng và âm điệu réo rắt của ban tiểu nhạc làm xao động lòng người. Trong y phục chỉnh tề, những người lớn tuổi trong làng gồm: Trưởng họ, trưởng phái, trưởng nhánh lần lượt vào đình làng lễ bái và cầu nguyện, ơn trên phù hộ cho họ đạt được những điều mong ước. Lễ kết thúc cũng là lúc từ khắp các nẻo đường bà con già trẻ, gái trai đến các cháu thiếu nhi chào hỏi, chúc nhau những điều tốt đẹp, chuyện trò vui vẻ, thân mật làm cho không khí lễ hội vui tươi nhộn nhịp hơn. Trên bộ người đã đông, dưới biển người cũng lắm. Phần chung kết các cuộc thi được diễn ra trên biển, sôi nổi nhất là phần thi kéo co dưới nước. Phần thi này không chỉ tranh tài về thể lực mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết tạo nên sức mạnh tổng hợp để chống chọi với thiên nhiên. Thi đấu bóng chuyền là phần thi được mọi người xem và cổ vũ rộn ràng hơn cả, tiếng hò, tiếng vỗ tay hòa cùng tiếng trống âm vang cả một góc trời.
Lễ hội cầu an, cầu ngư hàm chứa tâm tưởng vừa kín đáo sâu xa, lan tỏa. Thờ cúng thần linh trong lễ hội thật gần gũi với sinh hoạt đời thường của ngư dân vùng biển. Lễ hội nhằm tưởng nhớ công ơn dạy nghề của tiền nhân mang lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho dân làng. Đây là loại hình văn hóa lâu đời đã trở thành truyền thống tốt đẹp thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta.
Bài và ảnh: QUỲNH NGA
