Thủ tục hải quan điện tử là nhiệm vụ quan trọng mà ngành Hải quan nói chung và Cục Hải quan thành phố nói riêng, đang hướng đến nhằm tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp trong hoạt động thương mại. Một trong những công cụ giúp thủ tục hải quan điện tử ngày càng hoàn thiện là “Chữ ký số” - được triển khai thí điểm từ tháng 4-2012, góp phần bảo đảm giá trị pháp lý của chứng từ điện tử, rút ngắn thời gian làm thủ tục hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu, được cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn thành phố nhiệt tình ủng hộ và đồng hành thực hiện.
 |
| Chuyên viên Phòng Kế hoạch kinh doanh may, Tổng Công ty cổ phần Dệt-may Hòa Thọ đang thực hiện khai hải quan điện tử áp dụng chữ ký số. |
Sự cần thiết triển khai chữ ký số
Doanh nghiệp thực hiện khai báo hải quan thông qua phần mềm kê khai hải quan, toàn bộ dữ liệu sau đó được gửi lên cơ quan hải quan thông qua mạng Internet, đây là căn cứ pháp lý chứng minh sự tham gia cũng như mức độ tuân thủ của doanh nghiệp đối với quy trình thủ tục hải quan điện tử. Các chứng từ hải quan kèm theo tờ khai hải quan điện tử tạo nên bộ hồ sơ hải quan điện tử. Bộ hồ sơ này cần phải bảo đảm sự toàn vẹn, có khuôn dạng chuẩn và có giá trị pháp lý như hồ sơ hải quan giấy. Một trong những căn cứ xác nhận giá trị pháp lý của bộ hồ sơ hải quan điện tử chính là chữ ký số. Chứ ký số là thông tin xác định doanh nghiệp đi kèm với tờ khai điện tử, có tính pháp lý như chữ ký tay và con dấu của doanh nghiệp trên tờ khai giấy.
Ông Phạm Duy Nhất, Trưởng Trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin, Cục Hải quan thành phố cho biết, nhận thức vai trò, tầm quan trọng trong việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử, tất yếu phải triển khai cải cách thủ tục, một trong những công đoạn quan trọng nhất của quy trình thủ tục, nhằm hiện đại hóa hải quan đáp ứng chuẩn mực hải quan trong khu vực và thế giới, Cục Hải quan thành phố đã áp dụng chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử. Việc sử dụng chữ ký số bước đầu còn nhiều nhược điểm, nhưng vẫn được cộng đồng doanh nghiệp hưởng ứng và sẵn sàng đồng hành cùng Hải quan trên con đường hiện đại hóa nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế, hạn chế được tiêu cực, giảm được chi phí, thời gian và các chi phí khác phát sinh, tiết kiệm nhân lực, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, tăng uy tín thương hiệu cho doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả quản lý.
Công ty cổ phần Vinatex Đà Nẵng là một trong những công ty triển khai thực hiện chữ ký số đầu tiên, anh Lê Thanh Quang, Phó phòng Kế hoạch kinh doanh phụ trách xuất nhập khẩu cho biết, ưu điểm lớn nhất của việc áp dụng chữ ký số đó là bảo mật. Toàn bộ thông tin, dữ liệu được nén, mã hóa và ký trước khi gửi đi. Chữ ký số cũng góp phần thông quan hàng hóa nhanh, đặc biệt trong trường hợp doanh nghiệp cần khai bổ sung hay có bất kỳ thay đổi nào trong bộ hồ sơ điện tử. Doanh nghiệp không phải đến các chi cục Hải quan làm thủ tục mà chỉ ngồi tại doanh nghiệp đăng ký và làm thủ tục xuất nhập khẩu.
Để không ngừng hoàn thiện
Theo anh Huỳnh Ngọc Anh Khoa, Phó phòng Kế hoạch kinh doanh may, Tổng Công ty cổ phần Dệt-may Hòa Thọ, mặc dù có nhiều ưu điểm nổi trội nhưng việc sử dụng chữ ký số vẫn còn một số vướng mắc khi cơ sở hạ tầng thông tin của Hải quan thành phố chưa đáp ứng được nhu cầu khai hải quan của các doanh nghiệp, trước hết là đường truyền dữ liệu chưa ổn định, thường xuyên nghẽn mạng vào giờ cao điểm, ảnh hưởng đến việc xuất-nhập khẩu của doanh nghiệp. Việc lấy số tiếp nhận từ Cục Hải quan cũng như xử lý thông tin khi gặp trục trặc cũng tốn thời gian lâu hơn. Thiếu sự kết nối của Cục Hải quan giữa các vùng miền nên quá trình giao nhận hàng trong địa bàn thành phố Đà Nẵng rất nhanh chóng, doanh nghiệp hoàn toàn chủ động nhưng khi ra khỏi thành phố, do hạ tầng mạng của Tổng Cục chưa “phủ” khắp các địa phương, chữ ký số trong nhiều trường hợp không “tương thích” cho tất cả các trường hợp, vì vậy chưa phát huy được tác dụng nhiều, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình làm thủ tục xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.
Khi nói về những khó khăn trong việc thực hiện chữ ký số, ông Phạm Duy Nhất cho biết, do đây là lĩnh vực mới, thời gian đầu tư chưa lường hết các sự cố phát sinh xảy ra đối với băng thông đường truyền, thiết bị công nghệ thông tin, thiết bị ký chữ ký số, phần mềm khai báo phía doanh nghiệp, phần mềm tiếp nhận phía Hải quan và dữ liệu xác thực chữ ký số... Ông cũng khẳng định đây chỉ là nhược điểm trong giai đoạn đầu, khi cơ sở hạ tầng chưa được hoàn thiện, trong thời gian tới, khi máy chủ tại Tổng cục Hải quan được nâng cấp đường truyền thì vấn đề này sẽ được khắc phục. Ông bày tỏ lo ngại về một số doanh nghiệp vừa và nhỏ ít làm thủ tục hải quan nên chưa quan tâm đầu tư trang thiết bị công nghệ thông tin, hạ tầng mạng, nhân lực để tham gia triển khai chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử nên cũng có những rào cản nhất định. Ông Nhất nhấn mạnh, Cục Hải quan Đà Nẵng sẽ tiếp tục tuyên truyền để cộng đồng doanh nghiệp hiểu rõ hơn về ý nghĩa, tầm quan trọng và lợi ích của chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử nhằm bảo đảm giá trị pháp lý chứng từ điện tử, an ninh an toàn dữ liệu. Tăng cường công tác phối hợp giữa doanh nghiệp - hải quan, Cục Hải quan thành phố cũng sẽ nâng cao vai trò hỗ trợ hướng dẫn, giải quyết vướng mắc phát sinh trong triển khai thực hiện chữ ký số một cách kịp thời, góp phần giúp hệ thống hoạt động thông suốt cũng như bảo đảm lợi ích cho doanh nghiệp.
Bài và ảnh: MAI TRANG
