Thời của hậu vệ biên

Trước khi Hungary được vinh danh là “đội tuyển Vàng” với một cuộc cách mạng chiến thuật bằng đội hình 4-2-4, hậu vệ cánh chỉ thuần túy làm nhiệm vụ phòng ngự trong sơ đồ 3 hậu vệ. Nhiệm vụ của họ là ngăn chặn tiền vệ hoặc tiền đạo cánh của đối phương. Sau khi Hungary chinh phục làng túc cầu thế giới, đội hình chiến thuật 4-2-4 chiếm ưu thế tuyệt đối và nhiệm vụ của hậu vệ cánh bớt nặng nề nhưng vẫn chưa hình thành khái niệm tấn công.

	Maicon (áo sẫm) đã góp phần khôi phục giá trị của hậu vệ cánh.

Khi chiến thuật phát triển, việc chơi bám biên, nếu đơn thuần phòng ngự và chỉ dâng cao tối đa đến vạch vôi giữa sân rồi chuyền bóng cho đồng đội là xong nhiệm vụ, như thế quá nhàm chán và uổng phí khi đối thủ chỉ lo kèm tiền vệ, tiền đạo của đội nhà và để một không gian rộng lớn trước mặt. Vì thế, các hậu vệ cánh bắt đầu quen với nhiệm vụ tham gia tấn công.

Tại Chelsea, sau khi Scolari xuất hiện, Ashley Cole và Bosingwa gần như khiến các tiền vệ cánh Chelsea… thất nghiệp! Họ thường dâng cao tấn công, đóng góp đáng kể và trực tiếp vào các bàn thắng của Chelsea qua những đường chuyền cho đồng đội ghi bàn hoặc gián tiếp khi di chuyển chiến thuật, phối hợp nhóm ăn ý với các tiền vệ. Không chỉ Chelsea mà các đội bóng hàng đầu nước Anh khác như Arsenal, Liverpool hay cả M.U cũng đã đề cao vai trò tấn công của hậu vệ cánh.

Trong bóng đá Brazil, từ lâu, hàng phòng ngự được chia làm 2 phần gồm trung vệ và hậu vệ cánh, chứ không gọi chung là hậu vệ nữa. Thậm chí, khái niệm hậu vệ cánh đã được thay bằng “cầu thủ đá cánh”.

Vì thế, hậu vệ cánh tấn công giỏi là nét đặc sắc truyền thống của bóng đá Brazil, từ thời Nilton Santos (vô địch World Cup 1958, 1962), Carlos Alberto (1970), Jorginho và Branco (World Cup 1994) cho đến Roberto Carlos, Cafu (1998, 2002) và bây giờ là Rafinha, Marcelo trong thành phần Olympic Brazil; chưa kể Maicon hoặc Maxwell (Inter), Cicinho (AS Roma).

Xuất phát từ một nền bóng đá thiên về tấn công, trong bóng đá Brazil, mọi cầu thủ đều muốn làm tiền đạo, tiền vệ công. Dù có vai trò thiên về phòng ngự, các hậu vệ cánh Brazil vẫn không ngần ngại dâng cao tấn công theo bản năng, mỗi khi có cơ hội. Và nhiệm vụ phòng ngự của họ, đã có người khác lo, thường là trung vệ. Các hậu vệ cánh Brazil đang thi đấu ở châu Âu đều chứng tỏ được sự xuất sắc của mình trong tấn công. Họ đều có tốc độ cao và khả năng phối hợp bóng một chạm rất hiệu quả.

Ngay tại Calcio, vai trò của hậu vệ cánh cũng đã được nhìn nhận khác.

	N.Santos, một trong những hậu vệ cánh lừng lẫy đầu tiên của túc cầu thế giới.

Trong 2 mùa giải vừa qua tại Serie A, cùng với Zlatan Ibrahimovic và Julio Cesar, Maicon là 1 trong 3 cầu thủ quan trọng nhất của Inter. Thành công của Maicon càng khiến nhiều người bất ngờ vì Inter nổi tiếng là “mồ chôn” các hậu vệ cánh. Gần 10 năm qua, không dưới 13 cầu thủ đã thất bại trong vai trò này tại Inter mà nổi tiếng nhất là Roberto Carlos. Đơn giản là người Italia vốn không thích những hậu vệ thiên về tấn công như Roberto Carlos. Nhưng Maicon đã thay đổi quan niệm đó.

Nhiều chuyên gia cho rằng, Maicon đang khôi phục ý nghĩa của hậu vệ cánh trong lối chơi truyền thống của bóng đá Italia. Theo “tổ sư catenaccio” Helenio Herrera thì, hậu vệ cánh không chỉ biết phòng ngự mà còn được tự do dâng cao hỗ trợ tấn công.

Những hậu vệ cánh thiên về tấn công là nét mới của Serie A, thể hiện sự thay đổi có tính cách mạng trong bóng đá Italia. Nhìn chung, sự đa năng là yêu cầu bắt buộc trong bóng đá hiện đại nên các hậu vệ cánh cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Cùng với các đồng nghiệp khác tại châu Âu, sự xuất sắc của Vargas, Maicon, Maxwell (Inter Milan), Max Tonetto (AS Roma), Aleksandar Kolarov (Lazio), Gianluca Zambrotta (AC Milan) khẳng định, hậu vệ cánh đang “lên ngôi”, không chỉ ở Calcio.

BẢO AN