Theo báo cáo Tình hình dân số thế giới năm 2010 của Liên Hiệp Quốc, dân số Việt Nam hiện nay là 89 triệu người và sẽ tăng 11,7 triệu người vào năm 2050; mật độ dân số 260 người/km2, đứng thứ 13 thế giới về quy mô dân số và là một trong những nước có mật độ dân số rất cao.
 |
| Đồng chí Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh (thứ 2, từ phải qua) chủ trì Tọa đàm công tác DS-KHHGĐ giai đoạn 2011-2020 tại TP. Đà Nẵng - Định hướng và Giải pháp. |
Tuổi thọ bình quân của người Việt Nam đã tăng lên 72,8 năm, đứng thứ 58/177 nước, nhưng tuổi trung bình khỏe mạnh chỉ là 66 tuổi, xếp thứ 116/177 nước trên thế giới. Các chỉ số về thể lực như chiều cao, cân nặng, sức bền, suy dinh dưỡng... của người dân và trẻ em nước ta vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực.
Việt Nam đang ở thời kỳ chuyển từ giai đoạn “cơ cấu dân số trẻ” sang giai đoạn “già hóa dân số” và bước vào thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”. Cơ cấu dân số vàng của Việt Nam được dự báo sẽ kéo dài từ 30-40 năm. Số người trong độ tuổi lao động (từ 15 - 59 tuổi) gấp đôi số người phụ thuộc (dưới 15 và trên 60 tuổi). Với tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động chiếm tới 63%, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đang tiếp tục tăng nhanh và sẽ đạt cực đại vào năm 2020 - 2025.
Vì vậy, dù đã đạt mức sinh thay thế nhưng dân số nước ta vẫn cứ tiếp tục gia tăng trong khoảng 30 năm nữa theo “đà tăng dân số” của quy luật nhân khẩu học. Lực lượng lao động Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trong giai đoạn 2011- 2020 với tốc độ trung bình 1%/năm, tương ứng là 47,82 triệu người; 50,4 triệu người và 53,15 triệu người vào các năm 2010, 2015 và 2020. Trong thời gian tới, nhóm lao động trẻ sẽ chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động Việt Nam. Vì thế đây sẽ là cơ hội tốt trong phân công lao động vào các ngành trong nền kinh tế. Tuy nhiên, điều đó cũng sẽ tạo ra thách thức về nâng cao chất lượng và việc làm.
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, hiện nay, mỗi năm nước ta có khoảng 1,4 - 1,6 triệu người bổ sung vào lực lượng lao động. Sự dồi dào của lực lượng này thực sự đang tạo ra cơ hội vàng cho sự phát triển xã hội. Một khi lực lượng này được tận dụng tối đa trí tuệ, sức lao động vào sản xuất, sẽ tạo ra khối lượng của cải vật chất khổng lồ, tạo ra giá trị tích lũy lớn cho tương lai của đất nước, bảo đảm an sinh xã hội khi nước ta bước vào giai đoạn “dân số già”.
Khi thời cơ không được tận dụng, nguồn lao động dồi dào sẽ trở thành vấn đề mà xã hội phải đối mặt giải quyết. Áp lực về việc làm cho đội ngũ này là điều đầu tiên đặt ra. Thiếu việc làm, không thể tạo ra của cải vật chất đủ đáp ứng nhu cầu sống của xã hội, tất yếu giá trị tích lũy sẽ thấp. Hơn nữa, khi số người trong độ tuổi lao động thiếu việc làm, rất dễ kéo theo các tệ nạn xã hội gia tăng. Theo báo cáo của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, tỷ lệ lao động thiếu việc làm hiện nay là 5,1%, số lao động được đào tạo chỉ chiếm 30%.
Theo số liệu Tổng Điều tra dân số Đà Nẵng năm 2009, tỷ lệ phụ thuộc của dân số Đà Nẵng là 40,68%; số dân dưới 15 tuổi 24,06%, số dân trên 60 tuổi 8,2%, tuổi trung bình dân số thành phố Đà Nẵng là 30 tuổi. Do đó, Đà Nẵng đang ở trong thời kỳ dân số vàng. Tính đến thời điểm 31-12-2010 dân số Đà Nẵng là 942.132 người, tỷ lệ thất nghiệp là 4,48%. Trong năm 2011, thành phố đã giải quyết việc làm cho 29.021 người; phê duyệt 283 dự án cho vay giải quyết việc làm với tổng kinh phí 5.654 triệu đồng.
Đà Nẵng có tốc độ đô thị hóa cao nhất cả nước, dân số Đà Nẵng cũng tăng nhanh trong những năm qua, đây cũng là cơ hội tạo đà cho Đà Nẵng phát triển, nhất là một thành phố đang ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng. Trong thời gian tới, Đà Nẵng tập trung phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt nguồn nhân lực có chất lượng và việc tận dụng tốt nguồn nhân lực dồi dào này sẽ tạo điều kiện quan trọng cho việc tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội của thành phố. Trong đó, vấn đề quan trọng là “Người Đà Nẵng làm giàu bằng kinh tế tri thức”, như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XX đã nêu.
Bài và ảnh: TUẤN PHÚC
