Năm 1998, bệnh ung thư vú chiếm 21% trong tổng số các loại ung thư ở phụ nữ trên thế giới. Trong 15 năm qua tại Việt Nam, số phụ nữ mắc bệnh ung thư vú đã vượt qua ung thư cổ tử cung và dự báo sẽ tiếp tục tăng cao trong những năm tới. Theo thống kê, phần lớn ung thư vú xảy ra ở độ tuổi 35 - 45, tuy nhiên ngay cả những phụ nữ độ tuổi từ 20 - 30 cũng có thể mắc bệnh, tuổi càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng cao.
Vai trò của tầm soát ung thư vú
Bệnh ung thư vú phát triển rất thầm lặng, đặc biệt ở giai đoạn đầu gần như không có triệu chứng rõ rệt, do vậy chị em phụ nữ nên nâng cao ý thức kiểm tra vú định kỳ. Các nghiên cứu đã cho thấy rất rõ lợi ích của việc tầm soát bệnh ung thư vú:
- Khi phát hiện ở giai đoạn sớm và còn khu trú thì việc tầm soát có thể cải thiện rõ ràng và khả năng sống 5 năm rất cao với tỷ lệ 97,4%. Ở giai đoạn tiến triển với di căn hạch thì nếu được tầm soát sẽ cải thiện khả năng sống 5 năm là 77,4%, đến giai đoạn di căn xa thì tỷ lệ này là 21,2%;
- Ở phụ nữ trên 50 tuổi, tỷ lệ tử suất có thể giảm đến 30% nếu tầm soát bệnh bằng chụp nhũ ảnh định kỳ;
- Đặc biệt, ở nhóm tuổi 40 - 49 (nhóm tuổi có tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú cao nhất), việc khám vú hằng năm và tự khám vú giúp xác định khoảng ung thư để có hướng điều trị phù hợp.
Các phương pháp tầm soát ung thư vú
Các phương pháp tầm soát ung thư vú dưới đây là những phương pháp rất phổ biến, đã áp dụng tại các nước phát triển và đang bắt đầu được áp dụng ở Việt Nam:
- Tự khám vú: Ít tốn kém. Nếu được thực hiện đúng cách có thể giúp người bệnh phát hiện sớm một bướu vú, được điều trị sớm và vì vậy tiên lượng tốt hơn.
- Khám lâm sàng tuyến vú: Các phụ nữ trên 40 tuổi cần được khám vú mỗi năm. Cần bảo đảm cho toàn bộ tuyến vú được khám xét kể cả phần đuôi của tuyến ở gần nách. Trong quá trình khám, bác sĩ nên hướng dẫn cách tự khám vú cho bệnh nhân. Theo UICC (Hiệp hội chống ung thư thế giới), khám lâm sàng tuyến vú có thể chấp nhận được để thay thế nhũ ảnh ở các quốc gia không có phương tiện để thực hiện nhũ ảnh.
- Chụp nhũ ảnh: Là một phương pháp chụp X quang vú đặc biệt. Dùng một lượng ít tia X, để cho hình ảnh chi tiết của tuyến vú, có thể thấy những điểm vôi hóa rất nhỏ. Nhũ ảnh đóng vai trò quan trọng trong tầm soát ung thư vú. Nhiều nghiên cứu cho thấy tầm soát bằng nhũ ảnh giúp giảm tử suất của ung thư vú khoảng 30%. Vì vậy Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ và Hội Ung thư Hoa Kỳ đề xuất nên chụp nhũ ảnh mỗi năm 1-2 lần cho những phụ nữ trên 40 tuổi.
- Siêu âm vú: Là một phương tiện thêm vào để chẩn đoán, đặc biệt trong mô vú dày đặc trên nhũ ảnh. Nó cho phép phân biệt những bất thường trên nhũ ảnh.
Ngoài việc kiểm tra khám vú định kỳ nêu trên, chị em phụ nữ còn cần ý thức việc bảo vệ một trong những bộ phận quan trọng nhất của người phụ nữ bằng các chế độ sinh hoạt, làm việc phù hợp, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, điển hình như:
- Chế độ ăn ít béo, giảm cân
- Giảm uống rượu
- Tránh tiếp xúc với Clo hữu cơ, chất phóng xạ
- Nên cho con bú sữa mẹ
Bác sĩ NGUYỄN THỊ THANH LOAN
Khoa Sản, BV Hoàn Mỹ ,Đà Nẵng
