Nằm phòng tối sau sinh
Khó phát hiện vàng da sớm và những bất thường như mụn mủ da, thiếu máu… Do vậy, cần nằm phòng có ánh sáng nhẹ vừa đủ. Phòng tối và kín gây không khí tù đọng, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Thiếu ánh sáng mặt trời sẽ làm tăng nguy cơ thiếu vitamin D.
 |
Mẹ kiêng ăn
Ngoài tinh thần thoải mái, bà mẹ cần chế độ nhu cầu dinh dưỡng cao « ăn cho 2 người » để bù lại năng lượng mất khi sinh nở và phải có nguồn sữa tốt cho trẻ bú. Chế độ ăn của mẹ cần đảm bảo dinh dưỡng tốt, đa dạng chủng loại bổ sung các nguyên tố vi lượng, chất xơ để có thể cung cấp cho trẻ qua nguồn sữa.
Kiêng tắm
Vệ sinh cá nhân đóng vai trò quan trọng trong phòng bệnh. Nếu mẹ không vệ sinh sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nguy hiểm cho mẹ và bé. Tập quán kiêng tắm vì sợ bà mẹ bị lạnh là rất sai lầm. Bà mẹ nên tắm rửa bằng nước ấm, sau đó lau khô hoặc sấy nếu cần.
Nằm than, xông, hơ
Đây là thói quen phổ biến với mục đích giữ ấm cho bà mẹ và em bé. Nằm than hoặc xông, hơ theo cách cổ điển này rất dễ gây tổn thương não do ngộ độc bởi khí CO từ than. Việc kiểm soát không tốt nhiệt độ có thể gây bỏng, hoặc mụn mủ, viêm mô tế bào vùng lưng rất nguy hiểm.
Có nhiều biện pháp giữ ấm bà mẹ và em bé hiệu quả và khoa học hơn như máy điều hòa, máy sưởi...
Băng kín rốn - đắp rốn theo kinh nghiệm dân gian
Nhiều người nghĩ rằng băng kín sẽ giúp bảo vệ rốn. Nguy hại hơn, có nơi vẫn còn đắp rốn với xái á phiện, phân bò… Băng rốn kiểu này dễ bị nhiễm trùng rốn, hoặc làm trẻ chướng bụng, ngưng thở do ngộ độc á phiện.
Thật ra, băng kín rốn sẽ tạo môi trường cho vi trùng phát triển gây nhiễm trùng và chậm rụng rốn. Vì thế, khi chăm sóc trẻ, nên để hở rốn khô, thoáng nên phủ bằng lớp gạc mỏng, quấn tả dưới rốn, để dễ quan sát. Rốn sẽ mau khô, nhanh rụng, ít nhiễm trùng, ít tạo chồi rốn.
Cắt lể bằng mảnh chai, mảnh kim loại ở thầy lang
Đẹn miệng hay tưa lưỡi là những bợn vảy ở niêm mạc miệng do nấm gây ra, xảy ra ở trẻ đang bú bình. Đẹn miệng gây đau, chán ăn. Sử dụng mảnh kim loại để cắt lể cho trẻ sẽ rất nguy hiểm và có thể gây chảy máu kéo dài nếu trẻ có rối loạn đông máu, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tại chỗ. Nấm miệng có thể điều trị an toàn và dễ dàng bằng cách sử dụng gạc mềm rà lưỡi nhẹ nhàng với kem Mycostatin, Daktarin gel... chuyên dụng (oral gel).
Thói quen cắt lể khi trẻ bệnh là một hủ tục cần tránh vì nó tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt là viêm gan siêu vi, HIV, thậm chí còn gây chảy máu không cầm rất nguy hiểm. Cắt lể là hủ tục không có tác dụng gì cho việc điều trị bệnh cho em bé.
Thiếu sự theo dõi ở trẻ vàng da
Bình thường trẻ bắt đầu vàng da từ ngày thứ 3 và giảm hẳn sau 7-10 và không kèm dấu hiệu bất thường nào khác như sốt, nôn, bú giảm hay bỏ bú.
Nếu trẻ vàng da sớm ngay 1- 2 ngày đầu sau sinh, hoặc vàng da quá rốn, vàng da tới lòng bàn tay, bàn chân, đặc biệt vàng da kèm bú kém, bỏ bú, gồng người, trẻ cần được mang ngay đến cơ sở y tế để được theo dõi, chẩn đoán và điều trị.
Dễ dàng thay thế sữa mẹ bằng sữa bình
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh vì trẻ có thể hấp thu dễ dàng các chất dinh dưỡng và các nguyên tố vi lượng cần thiết. Cho trẻ bú mẹ, kể cả sữa non, giúp trẻ có dinh dưỡng tốt, có kháng thể đầy đủ để phòng bệnh. Bú mẹ còn giúp trẻ phát triển trí thông minh, thắt chặt sợi dây tình cảm giữa mẹ và bé.
Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn, bú theo nhu cầu của bé, không cần thêm nước trong 6 tháng đầu. Bà mẹ cần hết sức lưu ý về chế độ ăn uống bồi dưỡng của mình, nghỉ ngơi tốt, cho trẻ bú mẹ để kích thích tạo nguồn sữa cho mẹ.
Không rửa tay khi chăm sóc trẻ sơ sinh
Rửa tay là biện pháp tuy đơn giản nhưng rất hiệu quả để phòng chống nhiễm trùng, đặc biệt nhiễm trùng sơ sinh. Bà mẹ và những người chăm sóc trẻ cần phải rửa tay trước và sau khi chăm sóc trẻ. Bên cạnh đó, việc cắt móng tay của mẹ và người chăm sóc trẻ cũng cần lưu ý để hạn chế nhiễm trùng cho trẻ.
ThS. Bác sĩ nội trú TRƯƠNG NGUYỄN THOẠI NHÂN
Khoa Nhi BV Hoàn Mỹ Đà Nẵng
