Hiện nay, khu vực Đông Á đang có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất từ trước đến nay với 36% dân số ở độ tuổi hơn 65 (khoảng 211 triệu người). Dự báo đến năm 2040, khu vực này sẽ có khoảng nửa tỷ người hơn 65 tuổi. Một số nước sẽ bị giảm 15% lực lượng lao động từ nay tới năm 2040.
Tốc độ già hóa dân số nhanh trên quy mô lớn đang tạo ra thách thức về chính sách, áp lực kinh tế và tài khóa cũng như các rủi ro xã hội khác. Chi hưu trí trong khu vực sẽ tăng lên mức 8-10% GDP vào năm 2070; chi phí chữa bệnh ung thư, bệnh tim, tiểu đường và một số bệnh mạn tính khác sẽ chiếm 85% tổng chi phí khám, chữa bệnh vào năm 2030. Nếu không cải cách, lớp người cao tuổi (NCT) sẽ ít được chăm sóc hơn. Tốc độ già hóa tại mỗi nước khác nhau và đòi hỏi những chính sách cứng rắn trên các lĩnh vực hưu trí, y tế, thị trường lao động…
Việt Nam hiện có tốc độ già hóa nhanh nhất trong khu vực. Số NCT sẽ tăng lên hơn 18 triệu vào năm 2040, chiếm hơn 18% dân số. Điều này tạo ra áp lực cải thiện chất lượng nguồn nhân lực và tăng năng suất lao động để duy trì tốc độ tăng trưởng.
Thời kỳ già hóa mang lại những tiềm năng bao gồm: cơ hội đầu tư, tăng cường chất lượng lao động và kiến thức, các lợi ích kinh tế, nhưng cũng đặt ra những thách thức to lớn, đòi hỏi phải có những phương thức tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, thay đổi sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ liên thế hệ.
Để giữ vững, ổn định quy mô dân số, thích ứng với già hóa dân số đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách cần có tầm nhìn chiến lược nhằm xây dựng các chính sách an sinh xã hội phù hợp với các chuyển đổi về cơ cấu dân số nước ta, góp phần phát triển bền vững quốc gia từ góc độ dân số.
Thành phố Đà Nẵng hiện có 81.202 NCT, chiếm 7,89% dân số và có 347 cụ 100 tuổi trở lên. Những năm qua, Đà Nẵng luôn được coi là điểm sáng về chăm sóc NCT với nhiều chính sách ưu việt đã được triển khai.
Công tác chăm sóc NCT luôn được các cấp Hội quan tâm; cùng phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn thành phố tổ chức khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho 22.104 lượt NCT; điều trị miễn phí cho 1.420 NCT trong chương trình “Mắt sáng cho NCT”; chúc thọ, mừng thọ và tặng quà cho 11.369 NCT...
Đời sống tinh thần cho NCT cũng luôn được quan tâm. Các cấp Hội đã phát huy vai trò NCT tham gia sản xuất, kinh doanh, công tác xã hội, bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới, khuyến học, khuyến tài ...
Trong thời gian tới, thành phố tiếp tục giải quyết những thách thức, tận dụng các cơ hội của thời kỳ già hóa dân số, đưa vấn đề già hóa và nhu cầu của NCT vào tất cả các chương trình, chính sách phát triển của thành phố, trong đó, chú trọng các chính sách, chương trình về an sinh xã hội; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc NCT, khuyến khích và tạo điều kiện để NCT tiếp tục tham gia các hoạt động phù hợp với điều kiện sức khỏe, đồng thời chủ động ứng phó với xu hướng già hóa dân số hiện nay.
Ứng phó hiệu quả với một xã hội già hóa dân số chính là phát huy vai trò NCT trong cộng đồng nhằm biến những thách thức thành cơ hội và động lực của sự phát triển. Hiện nay, ngành dân số có mô hình “Tư vấn và chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng” đang được thực hiện tại 56/56 phường, xã thật sự có hiệu quả, góp phần vào việc chăm sóc NCT trong cộng đồng xã hội cũng như trong mỗi gia đình.
MAI HOA
