Thực hiện các chính sách về phòng, chống tác hại thuốc lá: Chưa quyết liệt

Những năm gần đây, Nhà nước đã ban hành nhiều quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, tiến dần đến thực thi các tiêu chuẩn khắt khe hơn như một số quốc gia tiên tiến đã thực hiện; tuy nhiên qua hơn 5 năm, nhiều chính sách vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống. Điều đó được thể hiện qua những vấn đề sau đây:

Tại nơi công cộng, việc chấp hành các quy định cấm hút thuốc lá chưa được thực hiện với nhiều lý do, trong đó chủ yếu là ý thức của người dân chưa cao và các chế tài xử phạt chưa phát huy hiệu lực.

Theo đó, số lượng người hút thuốc tại nơi công cộng và chỗ đông người không có chiều hướng giảm. Tại các bến xe và nhiều địa điểm công cộng khác (kể cả bệnh viện) trên địa bàn thành phố, chưa thấy trường hợp hút thuốc lá tại nơi công cộng bị xử phạt. Công tác xử phạt nên được quy định rõ ràng về lực lượng theo dõi, giám sát, xử lý...

Về chính sách giá và thuế đối với sản phẩm thuốc lá, trong những năm gần đây thuế và giá thuốc lá có tăng nhưng chưa phù hợp. Hoạt động thông tin, giáo dục và truyền thông về các chính sách, văn bản và quy định liên quan đến thuế và giá bán lẻ thuốc lá còn hạn chế. Các văn bản chính sách chỉ được triển khai ở các sở, ban, ngành và chưa phủ rộng đến các thành phần có liên quan, đặc biệt là các đại lý bán buôn, bán lẻ. Việc vi phạm quảng cáo thuốc lá hiện vẫn còn xảy ra tại các điểm bán hàng, quán cà-phê, nhà hàng, quán ăn… do chưa được xử phạt nghiêm.

Về chính sách hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, Việt Nam đã có một chương trình tư vấn điều trị hỗ trợ cai nghiện thuốc lá quốc gia nhưng mới triển khai thí điểm ở một số ít đơn vị. Chương trình đã cho thấy kết quả ban đầu khá triển vọng và có thể nhân rộng nhưng đến nay trên địa bàn Đà Nẵng vẫn chưa có mô hình cai nghiện cụ thể. Những người cố gắng bỏ thuốc lá (thành công hay không thành công) cũng ít được hỗ trợ bởi các phương pháp điều trị cai nghiện (tư vấn hoặc dùng thuốc). Nhìn chung, hoạt động hỗ trợ cai nghiện thuốc lá theo nội dung của Quyết định 1315/QĐ-TTg trên địa bàn thành phố chưa được thực hiện đầy đủ.

Việc chấp hành quy định in lời cảnh báo về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe vẫn còn chưa nghiêm túc. Chưa có một hành lang pháp lý rõ ràng (lộ trình thực hiện, chế tài xử phạt...) để bắt buộc các công ty thuốc lá thực thi nội dung này. Nhiều loại thuốc lá nhập khẩu thậm chí không in cả lời và hình ảnh cảnh báo.

Trước cổng trường, thậm chí căng-tin một số trường THPT, trung cấp, cao đẳng, đại học vẫn có tình trạng mua bán thuốc lá. Đặc biệt xung quanh bệnh viện, còn rất nhiều hàng quán bán thuốc lá, tạo điều kiện dễ dàng cho bệnh nhân và người dân mua thuốc lá vào trong bệnh viện hút...

Bên cạnh đó, tình tình nhập lậu thuốc lá, buôn bán thuốc lá giả, thuốc lá nhái nhãn mác và kinh doanh trái phép các sản phẩm thuốc lá vẫn chưa được cải thiện. Nguyên nhân là việc xử phạt hành vi buôn lậu thuốc lá còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe và trấn áp đối với tội phạm buôn lậu.

P.V

(Theo tài liệu phòng, chống thuốc lá)