Bộ luật Lao động sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1-5 năm nay với hơn 100 nội dung mới, trong đó có nhiều nội dung khá quan trọng. Theo ông Đặng Đức San, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ LĐ-TB&XH, có những điểm mới cần chú ý như: đối thoại là quy định bắt buộc, đề cao quyền của người lao động (NLĐ) trong thành lập công đoàn…
* Trong Bộ luật Lao động sửa đổi lần này có quy định về vấn đề đối thoại. Lần quy định này có khác gì so với trước đây?
- Trước đây quy định, trong thương lượng để ký kết thỏa ước lao động tập thể thì phải đối thoại nhưng còn mờ nhạt, chung chung. Lần này, Luật đã quy định cơ chế bắt buộc phải đối thoại. Đây là điểm mới đáng chú ý của Bộ luật Lao động, gắn kết quan hệ lao động giữa NLĐ và người chủ sử dụng lao động nhằm ổn định quan hệ lao động, bớt tranh chấp lao động. Đối thoại có thể thường xuyên hoặc định kỳ. Hoạt động này nhằm bảo vệ quyền lợi của tập thể lao động và cũng vì sự phát triển của doanh nghiệp. Từ tháng 5-2013, doanh nghiệp phải thực hiện điều này. Lần này dù không có thỏa ước lao động tập thể nhưng cũng phải đối thoại vì quyền lợi của cả hai phía.
* Luật lần này quy định rất rõ thành lập công đoàn là quyền của NLĐ. Tuy nhiên, NLĐ có biết và có “dám” thực hiện quyền này khi chủ sử dụng lao động không hợp tác?
- Thành lập công đoàn là quyền của NLĐ để liên kết với nhau một cách có tổ chức nhằm tạo nên sức mạnh. Bộ luật Lao động cũ quy định ở những nơi có từ 10 lao động trở lên sau 6 tháng phải thành lập công đoàn nhưng thực tế không đưa vào được vào cuộc sống. Bộ luật mới đề cao quyền của NLĐ để phù hợp hơn với xu thế phát triển. Tuy nhiên, một công nhân cụ thể ở doanh nghiệp rất khó đưa ra đề xuất này với chủ sử dụng lao động. Bởi vậy, Bộ luật Lao động lần này có cơ chế hỗ trợ rất lớn. Công đoàn cấp trên và các cơ quan Nhà nước khác phải hỗ trợ NLĐ để chủ doanh nghiệp không được từ chối việc thành lập công đoàn và hoạt động của công đoàn tại đơn vị mình sau này.
* Những thay đổi về vấn đề tiền lương trong Bộ Luật Lao động được nhiều người quan tâm? Theo ông, nội dung nào NLĐ cần chú ý?
- Có một vấn đề là khi ký kết hợp đồng NLĐ phải chú ý. NLĐ hiện nay hầu hết dùng thẻ ATM, nghĩa là đã sử dụng dịch vụ của ngân hàng và phải trả phí. Tuy nhiên, khi ký hợp đồng lao động thì hầu hết NLĐ không chú ý đến vấn đề thỏa thuận khoản phí dịch vụ này. Điều đó dẫn đến khi trả lương cho NLĐ, vì có khoản phí này nên giữa hai bên sẽ phát sinh mâu thuẫn. Do vậy, NLĐ khi bắt đầu vào làm việc phải yêu cầu thỏa thuận rõ vấn đề này.
* Vấn đề đình công được quy định tại Bộ luật mới thế nào thưa ông?
- Đây là điểm khác biệt đáng chú ý. Bộ luật cũ quy định tranh chấp về quyền và lợi ích đều được đình công. Bộ luật mới khẳng định tranh chấp về quyền giải quyết theo cơ chế khác, chỉ những tranh chấp về mặt lợi ích sau khi đã trải qua thủ tục hòa giải không thành mới thực hiện quyền đình công. Thực ra, chỉ những cuộc đình công về lợi ích mới có ý nghĩa đối với tập thể lao động.
PHƯƠNG TRÀ thực hiện
