Theo Nghị định số 98/2014/NĐ-CP ngày 24-10-2014 của Chính phủ quy định việc thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị-xã hội tại doanh nghiệp (DN) thuộc mọi thành phần kinh tế, DN có từ 3 người lao động là đảng viên chính thức trở lên đủ điều kiện thành lập tổ chức Đảng theo quy định của Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam.
Việc thành lập và hoạt động của tổ chức Đảng được thực hiện như sau:
DN đã có tổ chức Đảng: Tổ chức Đảng tại DN tiến hành rà soát số người lao động là đảng viên đang làm việc ổn định từ 12 tháng trở lên trong DN đang sinh hoạt Đảng ở nơi khác và đề nghị cấp ủy Đảng cấp trên chuyển số người lao động là đảng viên đó về sinh hoạt tại tổ chức Đảng của DN.
DN chưa có tổ chức Đảng: Cấp ủy Đảng cấp trên cơ sở nơi DN hoạt động tiến hành rà soát khi có đủ từ 3 người lao động là đảng viên chính thức đang làm việc ổn định từ 12 tháng trở lên trong DN đang sinh hoạt Đảng ở nơi khác, tiến hành chuyển số đảng viên đó về tổ chức Đảng cấp trên cơ sở, phối hợp với DN làm các thủ tục thành lập tổ chức Đảng ở DN.
DN chỉ có 1 hoặc 2 người lao động là đảng viên chính thức, cấp ủy Đảng cấp trên cơ sở chuyển số lao động là đảng viên đó về tổ chức Đảng cấp trên cơ sở, quyết định lập chi bộ ghép hoặc phân công đảng viên của tổ chức Đảng cấp trên cơ sở về sinh hoạt và lập tổ chức Đảng tại DN; chi bộ ghép có trách nhiệm thực hiện công tác phát triển Đảng ở DN, khi có đủ 3 người lao động là đảng viên chính thức làm việc cùng DN, cấp ủy Đảng cấp trên cơ sở quyết định thành lập tổ chức Đảng tại DN.
DN chưa có người lao động là đảng viên, cấp ủy Đảng cấp trên cơ sở chỉ đạo cấp ủy Đảng cơ sở nơi DN đặt trụ sở chính, phân công cấp ủy viên, đảng viên có kinh nghiệm phối hợp với các tổ chức chính trị-xã hội trong DN phát hiện, bồi dưỡng tạo nguồn, kết nạp đảng viên, khi đủ điều kiện theo quy định của Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, cấp ủy Đảng cấp trên cơ sở quyết định thành lập tổ chức Đảng tại DN.
Về việc thành lập các tổ chức chính trị-xã hội tại DN, đối với tổ chức Công đoàn: DN có từ 5 đoàn viên Công đoàn, hoặc người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam, đủ điều kiện thành lập tổ chức Công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn và Điều lệ Công đoàn Việt Nam.
Chậm nhất sau 6 tháng kể từ ngày DN được thành lập và đi vào hoạt động, Công đoàn địa phương, Công đoàn ngành, Công đoàn khu công nghiệp, khu chế xuất phối hợp cùng DN thành lập tổ chức Công đoàn theo quy định của Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn và Điều lệ Công đoàn Việt Nam để đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, tập thể lao động.
Sau thời gian quy định, nếu DN chưa thành lập tổ chức Công đoàn, Công đoàn cấp trên có quyền chỉ định Ban Chấp hành Công đoàn lâm thời của DN để đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, tập thể lao động.
Đối với tổ chức Đoàn Thanh niên, Cựu chiến binh: DN có tổ chức Đảng, Đoàn Thanh niên, Cựu chiến binh cấp trên cơ sở cùng với tổ chức Đảng tại DN căn cứ vào điều kiện cụ thể của từng DN nêu tại Điều 2 nghị định này phối hợp với DN thành lập tổ chức Đoàn Thanh niên và Cựu chiến binh tại DN.
Với DN chưa có tổ chức Đảng, căn cứ vào quy định của pháp luật, Luật Thanh niên, Pháp lệnh Cựu chiến binh và Điều lệ của các tổ chức đó, người lao động có nhu cầu hoặc mong muốn thành lập thì tổ chức Đảng cấp trên cơ sở phối hợp với DN và tổ chức Đoàn Thanh niên, Cựu chiến binh cấp trên cơ sở xem xét, quyết định thành lập phù hợp với từng DN nêu tại Điều 2 nghị định này.
Nghị định trên quy định, tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội cấp trên nơi DN đóng trụ sở chính có trách nhiệm: Hướng dẫn, giúp đỡ DN chưa thành lập tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội thực hiện các thủ tục thành lập khi đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và điều lệ của tổ chức đó. Đồng thời, kiểm tra, đôn đốc việc thành lập tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội tại DN để đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, góp phần doanh nghiệp phát triển bền vững.
Về phía DN, phải có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội cấp trên nơi DN đóng trụ sở chính thực hiện: Tôn trọng, tạo điều kiện và bảo đảm các quyền thành lập tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội của người lao động tại DN theo quy định của pháp luật, điều lệ của tổ chức đó.
Ngoài ra, phối hợp và tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội cấp trên tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn người lao động tham gia thành lập tổ chức phù hợp với điều kiện hoạt động và phát triển DN; tạo điều kiện thuận lợi, phối hợp với tổ chức Đảng, các tổ chức chính trị-xã hội đã được thành lập tại DN giải quyết kịp thời những vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.
TH.S tổng hợp
