Luật pháp và chấp hành luật pháp là những phạm trù quen thuộc mà mỗi người đều biết. Tuy nhiên, việc xử lý những tình huống cụ thể sao cho đúng quy định, hợp tình, hợp lý thì không phải ai cũng nắm rõ và vận dụng phù hợp.
Nhân chuyện anh Nguyễn Cà Rê ở thành phố Cần Thơ đổi 100 USD bị phạt 90 triệu đồng đang thu hút sự quan tâm của dư luận, tôi xin có vài ý kiến trao đổi như sau:
Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định rõ 2 hình thức xử phạt vi phạm hành chính: cảnh cáo và phạt tiền. Trường hợp vi phạm không nghiêm trọng hoặc người vi phạm từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì có thể xem xét phạt cảnh cáo.
Nghị định số 96/NĐ-CP của Chính phủ ngày 17-10-2014 (gọi tắt là Nghị định 96) quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, trong đó quy định xử phạt hành vi bán ngoại tệ tại nơi không được phép mua ngoại tệ từ 80 - 100 triệu đồng. Toàn bộ nghị định này cũng không có dòng nào đề cập việc phạt cảnh cáo, trừ phần nói về thẩm quyền của người xử phạt. Ở đây có một vấn đề cần lưu ý: phải chăng các hành vi vi phạm theo quy định tại Nghị định 96 đều phải bị phạt tiền mà không có chế tài phạt cảnh cáo? Nếu vậy, quy định thẩm quyền của người xử phạt vi phạm hành chính (có nói đến việc phạt cảnh cáo) để làm gì?
Tôi cho rằng, Nghị định 96 đã không bao quát được hết các tình huống có thể xảy ra.
Để xử lý trường hợp cụ thể của anh Nguyễn Cà Rê, tôi kiến nghị xử phạt cảnh cáo đối với hành vi mua bán ngoại tệ tại nơi không được phép mua bán, đồng thời tịch thu tang vật. Làm như vậy có 2 tác dụng: thứ nhất là đúng luật, thứ hai là phù hợp với thực tế, người vi phạm pháp luật phải bị xử lý.
Nếu cho rằng, thẩm quyền xử phạt cảnh cáo không được áp dụng (vì nghị định không quy định) thì có thể trình Thủ tướng, trình Chính phủ xử lý, vì Chính phủ là cơ quan ban hành nghị định.
Tuy nhiên, theo tôi, việc xử phạt cảnh cáo cũng không nhất thiết phải trình Thủ tướng hoặc Chính phủ, mà cấp có thẩm quyền (UBND thành phố) có thể xử lý, căn cứ vào Điều 22 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và ý kiến tham mưu đề xuất của cơ quan Công an, trong đó xác định hành vi bán 100 USD không quá nghiêm trọng.
Luật pháp nghiêm minh, nhưng việc vận dụng luật pháp cần sự uyển chuyển, có tình, có lý thì mới thu phục được lòng người. Tôi cho rằng, những ồn ào xung quanh vụ đổi 100 USD bị phạt 90 triệu đồng là một bài học sâu sắc cho tất cả các bên liên quan.
VÕ MINH
