Gót chân Achilles

Tượng Achilles tại Achilleion, Corfu, Hy Lạp. (Ảnh: Wikipedia)

 

- Gót chân A-sin (Achilles) là một câu ngạn ngữ rất nổi tiếng nói về điểm yếu của mỗi con người.

Achilles là con của nữ thần biển Thetis với vua Hy Lạp Peleus. Mẹ bất tử, nhưng bố là người trần, nên Achilles không sống mãi mãi được. Thêm vào đó, một nhà tiên tri cho là chàng sẽ chết trong chiến trận.

Để giúp con bất tử, Thetis hai tay nắm gót chân cậu bé dốc ngược rồi nhúng cả người cậu vào nước sông Styx. Toàn thân Achilles phút chốc trở nên mình đồng da sắt, trừ gân nơi gót chân vì không được nhúng nước. Thấy vậy, Peleus tưởng vợ mình giết con bèn giật lại Achilles từ tay vợ làm xương ống chân của chàng bị gãy. Thetis tức giận bỏ về thủy cung. Peleus đưa con trai cho nhân mã Cheiron nhờ ông nuôi dưỡng. Cheiron thay xương ống chân người khổng lồ cho chàng để chàng trở thành người chạy nhanh nhất thế giới; thay gan sư tử, tim gấu để chàng trở nên dũng cảm, không biết sợ gì.

Lúc đó, Menelaus, vua xứ Sparta (Hy Lạp), có vợ là Helen sắc đẹp tuyệt vời. Khi Paris, hoàng tử thành Troy, đến thăm và lập kế bắt nàng chạy trốn theo mình. Menelaus cầu cứu anh là Agamemnon, vua xứ Mycenae, đánh thành Troy đoạt lại vợ. Agamemnon nhờ Odysseus, vua của Ithaca, đi tìm Achilles. Nữ thần Thetis biết chuyện, giấu con trai lên một hòn đảo và bắt chàng giả làm thị nữ. Odysseus giả làm lái buôn tới bán nữ trang, và lúc trưng bày nữ trang cho các thị nữ xem, đã vờ bỏ vài món vũ khí đẹp vào. Chỉ có Achilles là cầm cung tên lên ngắm nghía, nên đã bị lộ thân thế. Odysseus bèn mời chàng tham gia cuộc chiến. Achilles vui vẻ nhận lời.

Achilles trở thành chiến binh vĩ đại nhất của Hy Lạp trong trận chiến đánh thành Troy. Nhưng về sau Achilles rời bỏ cuộc chiến do mâu thuẫn với Agamemnon quanh việc giành một nữ tù binh.

Khi một người bạn thân của Achilles lấy áo mão của chàng ra trận và bị Hector giết chết thì chàng mới chịu trở lại trận chiến. Được mẹ ban cho chiếc khiên của thần Lửa và nhờ sự giúp sức của thần Athena, chàng đâm chết được Hector, anh của Paris.

Trong trận chiến, Achilles tả xung hữu đột như vào chỗ không người. Cuối cùng, do chàng có thái độ nhục mạ thần Apollo nên bị thần hướng mũi tên của Paris vào gót chân, nơi duy nhất trên cơ thể chàng có thể bị tổn thương. Achilles gục xuống chết. Từ đó thành ngữ “gót chân Achilles” ra đời để nói tới điểm yếu của một người.

Nói thêm, khi quân Hy Lạp loay hoay mãi vẫn không làm sao vào được thành Troy thì Odysseus ra lệnh làm một con ngựa khổng lồ bằng gỗ, bên trong có các khoảng trống để quân Hy Lạp núp vào đó. Xong, quân Hy Lạp vờ nhổ trại, lên tàu rút lui ra khơi, để lại con ngựa khổng lồ. Người dân Troy tò mò lôi ngựa vào thành, bất chấp lời ngăn chặn của các tiên tri, tổ chức ăn mừng chiến thắng. Tối đó, khi mọi người đã say ngủ vì uống rượu và nhảy nhót suốt ngày, binh lính Hy Lạp phá ngựa chui ra, mở cửa thành cho quân mình bên ngoài tiến vào. Quân đội Troy bị đánh tan, thành bị đốt cháy. Từ đó, thành ngữ “con ngựa thành Troy” ra đời, chỉ khái niệm của thuật nội gián.

Từ thành ngữ này, tiếng Anh ngày nay có từ Trojan Horse (Ngựa Troy) dùng đặt tên cho một loại phần mềm ác tính có chức năng hủy hoại tương tự virus máy tính hoặc chứa đựng các phần mềm gián điệp nhằm cho phép máy tính bị điều khiển từ xa qua hệ thống mạng.

ĐNCT