Bom đạn ngày một lùi xa vào quá khứ, nhưng không biết bao người vẫn không thôi trăn trở về những người đồng chí, đồng đội còn nằm lại chiến trường xưa. Suốt nhiều năm qua, các Cựu chiến binh (CCB) phường Hòa Hiệp Nam, Liên Chiểu, Đà Nẵng đã không ngại khó, ngại khổ cho những cuộc hành trình không mỏi.
 |
| Các CCB rước các hài cốt liệt sĩ ra xe để đưa về Nghĩa trang liệt sĩ Hòa Hiệp Nam. |
Mỗi chuyến đi là một hành trình đầy gian nan. Ở tuổi 71, CCB Trương Văn Tranh, (tổ 17C, Xuân Thiều), từng là Chính trị viên, Đại đội trưởng Đại đội độc lập cánh Bắc Hòa Vang, vẫn băng rừng, vượt suối, động viên tinh thần các CCB trong từng chuyến đi tìm đồng đội. Với ông và các CCB của Đại đội độc lập cánh Bắc Hòa Vang thì những ai từng là chiến sĩ, từng chiến đấu trên chiến trường thì đều là anh em, đồng chí. Họ luôn muốn làm được điều gì đó giúp cho gia đình các liệt sĩ (LS), đồng thời cũng thấy lương tâm đỡ day dứt hơn.
Ông Tranh kể, năm 2009, gia đình LS Trần Văn Toàn, (thuộc sư 2 của Quân khu 5, hy sinh tại Hiệp Đức, Quảng Nam) ở Hải Phòng, nghe nói liệt sĩ Toàn đang được an táng tại nghĩa trang Hòa Hiệp Nam, đã lặn lội từ ngoài đó vào để xin được đưa về. Nhưng tới nơi, mới biết không phải là hài cốt của người thân mình. Thế là, đích thân ông và các CCB đã đưa gia đình LS Toàn vào Hiệp Đức, - nơi đóng quân trước kia của sư 2 để tìm cho được nơi chôn cất của LS Toàn tại nghĩa trang của huyện Hiệp Đức.
Ông Dương Ngân, Phó Chủ tịch Hội CCB phường Hòa Hiệp Nam chia sẻ, thấu hiểu nỗi đau của người thân các liệt sĩ muốn đưa con, em mình về gần với gia đình, quê hương, nên trong 5 năm qua (2007-2012) hội CCB phường đã phối hợp với ban Lao động Thương binh xã hội, ban liên lạc Công binh Hải Vân, Ban liên lạc Đại đội độc lập cánh Bắc Hòa Vang và sự giúp đỡ của UBND phường, Hội CCB đã tổ chức 26 đợt đi tìm hài cốt đồng đội với 67 lượt người tham gia và đã quy tập được 28 hài cốt LS, trong đó có 8 hài cốt có tên tuổi, địa chỉ, quê quán, đưa tổng số hài cốt từ trước đến nay Hội tham gia quy tập là 69 hài cốt. Những LS xác định được danh tính đều được người thân đưa về an táng. Còn lại, hơn 70% LS được yên nghỉ tại nghĩa trang Hòa Hiệp Nam.
Là nữ CCB duy nhất, dù các chuyến đi chưa thật sự nhiều nhưng cứ có thời gian là CCB Trần Thị Thanh Hoa 56 tuổi và chồng là CCB Dương Tấn Đạt, 57 tuổi, (tổ 9, Xuân Thiều) lại cùng các đồng chí CCB khăn gói lên đường trở lại chiến trường xưa.
Cô Hoa nhớ, năm 2009, gia đình LS Phạm Thị Tân (Xuân Thiều, Hòa Hiệp Nam) đã đi tìm mộ người thân nhiều lần mà không thấy. Cũng năm đó, đoàn đi và tìm được một mộ, vừa đào thấy cốt thì trời tối và mưa nên phải lấp lại, đánh dấu để sáng hôm sau dời về. Chuyến đi đó đoàn có quay phim quá trình khai quật mộ, lúc làm lễ truy điệu có phát đoạn phim ngắn về việc trong mộ của LS vẫn còn mảnh áo ca-rô và mảnh vải của chiếc dù màu đỏ. Gia đình LS Tân đã nhận ra chị nhờ mảnh vải áo còn sót lại, vì trước khi hy sinh, LS Tân có một tấm ảnh được chụp lúc mặc chiếc áo này. Chính những lần chứng kiến những giọt nước mắt của các gia đình khi tìm thấy người thân là động lực để cô và các CCB cố gắng nhiều hơn nữa.
Theo lời kể của cô Hoa, mỗi chuyến đi trèo đèo, lội suối rất vất vả. Những vách núi ở cánh rừng Nam Hải Vân và các vùng lân cận dựng đứng, sừng sững trước mắt. Cô Hoa cùng đồng đội không ai nản lòng, chỉ cái ý nghĩ này luôn thường trực: “Mình còn sống trở về, còn các đồng chí nằm lạnh lẽo nơi rừng hoang, tội lắm...”.
Những chuyến đi ngày càng gian nan hơn, phần vì sức khỏe các CCB mỗi ngày mỗi yếu, phần vì địa hình nơi chiến trường xưa ngày càng thay đổi. Tháng 7 này, họ tổ chức 3 chuyến đi, nhưng ngày 16-7 vừa rồi, mới tìm được 2 LS. Trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 65 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ, có tất cả 6 phần mộ LS (không phát hiện được danh tính) đã được đưa về nghĩa trang phường Hòa Hiệp Nam. Mỗi chuyến đi thành công, thì bao nhiêu mệt nhọc của các CCB như tan biến hết, chỉ còn lại sự thanh thản và nhẹ nhõm.
Thắp nén hương trước khi rước hai LS về nghĩa trang vào ngày 16-7 vừa qua, cô Hoa rưng rưng: “Thời gian đang xóa dần các dấu vết, còn biết bao đồng đội, đồng chí đã nằm lại chiến trường. Nên còn sức là chúng tôi sẽ còn đi”. Được biết, mỗi chuyến đi, Phường Hòa Hiệp Nam đều cử đoàn viên, thanh niên cùng tham gia. Chắc chắn rằng, mỗi chuyến đi như thế, lớp trẻ sẽ được truyền đạt những kinh nghiệm quý giá, để nay mai họ sẽ không bỏ dở những cuộc hành trình như thế…
THU HÀ
