Ở gần cầu Cẩm Lệ có một con đường mang tên Đinh Châu. Ít ai biết rằng liệt sĩ, Anh hùng LLVTND Đinh Châu, nguyên Tham mưu trưởng Mặt trận 4, Thành đội trưởng Đà Nẵng, là con của Bà mẹ VNAH Phạm Thị Huệ có chồng và 3 con trai là liệt sĩ. Vợ ông, bà Nguyễn Thị Phấn cũng là Bà mẹ VNAH có chồng, con và bản thân là liệt sĩ.
 |
| Anh Đinh Văn Ba cùng các kỷ vật và trang sách Chân dung anh hùng thời đại Hồ Chí Minh viết về cha mình. |
Người chỉ huy tài đức vẹn toàn
Đinh Châu (Nguyễn Hữu Đức) quê xã Điện Nam Đông, Điện Bàn (Quảng Nam). Trong ký ức của các đồng chí Võ Thanh Ba, Đại tá Lê Đình Sanh, Đại tá Nguyễn Văn Trí, chân dung Trung tá Đinh Châu hiện lên với tài đức vẹn toàn. Ông vừa là một cán bộ quân sự mưu trí, dũng cảm, vừa là một cán bộ chính trị sâu sắc, nhân ái, hết mực thương yêu chiến sĩ. Ở cương vị nào ông cũng để lại những dấu ấn khó quên.
Sinh năm 1926, từ chỉ huy du kích xã, ông Đinh Châu được cử làm trợ lý Huyện đội Điện Bàn, Đại đội trưởng Đại đội 230 của Tiểu đoàn 17 Quảng Nam-Đà Nẵng. Tập kết ra Bắc, ông công tác trong Sư đoàn bảo vệ thủ đô 350, là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, sau đó về quê hương chiến đấu, trở thành lớp cán bộ quân sự đầu tiên của tỉnh Quảng Nam.
Trong những năm gian khó trăm bề ấy, ông cùng Ban Quân sự tỉnh trực tiếp xây dựng căn cứ, phát triển lực lượng, phát động chiến tranh nhân dân làm nên những trận đầu thắng lớn của LLVT địa phương như ở làng ông Tía, Gia Lâu, Bốt Xít, Hiệp Đức, Phò Nam. Mặc dù công tác bận rộn nhưng những đợt phá rẫy, tuốt lúa, gùi gạo, trồng sắn, làm nhà, nhất là cải thiện đời sống cho đơn vị, ông đều năng nổ, tích cực, hòa mình vào đời sống chiến sĩ. Đơn vị có ít quân trang, ông luôn nhường cho anh em, còn ông, dù là Tỉnh đội trưởng tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng vẫn bộ bà ba đen bạc phếch, chiếc mũ tai bèo đã sờn, khi đi phát rẫy vẫn quần đùi áo cổ vuông, mong manh bốn mùa.
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, trên cương vị Phó Tham mưu trưởng rồi Tham mưu trưởng Mặt trận 4, Thành đội trưởng Đà Nẵng, ông đượcThường vụ Khu ủy và Bộ Tư lệnh Mặt trận 4 cử làm Chỉ huy trưởng cánh quân Đông Nam, dùng Tiểu đoàn 1 (R20) thọc sâu, mở bàn đạp cho Sư đoàn 2 phát triển vào nội thành. Gặp sự phản công quyết liệt của địch ở khu vực Trung Lương - Cồn Dầu (Hòa Vang), suốt cả ngày 30-1-1968, ông vừa trực tiếp cầm súng chiến đấu vừa tổ chức động viên cán bộ, chiến sĩ đánh trả kiên cường trong từng mảnh vườn, lũy tre, từng căn nhà vùng giao tranh, phá được vòng vây trong đêm 30. Gặp tổ phục kích của Mỹ, ông đã hy sinh rạng sáng ngày 31. Đến nay, gia đình vẫn chưa tìm được hài cốt người anh hùng.
Trong buổi tưởng niệm nhân 40 năm ngày mất của ông tại nhà con trai ông trên đường Bế Văn Đàn, thành phố Đà Nẵng, đã có rất đông bạn bè chiến đấu của ông. Không phải bây giờ mà từ nhiều năm nay, Tỉnh đội Quảng Nam, UBND thành phố Đà Nẵng, Sư đoàn Bảo vệ Thủ đô 350, Tiểu đoàn 1 (R20)... đều thường xuyên đến thăm, hương khói với lòng kính trọng.
Việc của nước non
Anh Đinh Văn Ba, hiện là Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc, Bí thư Đảng ủy Công ty cổ phần Xe khách và dịch vụ thương mại Đà Nẵng, người còn lại duy nhất của gia đình liệt sĩ Đinh Châu bồi hồi khi kể cho chúng tôi nghe về cha, mẹ và người anh thân yêu của mình. Mới hiểu được vì sao gương mặt người đàn ông này lúc nào cũng phảng phất nỗi buồn dù đã thành đạt trong cuộc sống.
“Đầu năm 1964, khi tôi mới lên 10, ba tôi về thăm nhà sau thời gian dài công tác xa. Cả nhà quây quần trong cảnh quê hương điêu tàn bởi tội ác Mỹ-ngụy. Lúc này, ông nội tôi là Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến của xã đã hy sinh, bà nội mất, các chú đều đã thoát ly (sau này hai người chú là liệt sĩ). Ba bảo tôi và anh Lưu đi theo ba. Mẹ ở căn cứ vài ngày, chăm sóc mấy cha con rồi về vì bà là cán bộ phụ nữ xã, không thể bỏ phong trào mà đi. Nhớ buổi chia tay, bình thường mẹ rất cứng cỏi, vậy mà bây giờ nước mắt vòng quanh. Hình như bà linh tính điều dữ nào đó sẽ ập đến gia đình mình. Tôi nhìn theo bóng mẹ với chiếc áo bà ba đen khuất dần. Quả thực tôi không muốn xa mẹ, nhưng tôi nghe theo lời tâm huyết của cha: Con phải ra miền Bắc học tập, đây không phải việc của ba, của con mà là việc của nước non, Tổ quốc.
Tôi đồng ý lên núi nhưng vẫn chần chừ không ra miền Bắc. Tôi sống cùng các cô chú, còn ba vẫn biền biệt công tác. Một đêm cuối tháng 7 năm 1967, tại xã Lộc Sơn vùng B, Đại Lộc, tôi được gặp cha tôi trong căn hầm chữ A. Cả hai ôm chầm thổn thức. Ba lại nhắc tôi lời nói ngày nào: “Đây không phải việc của ba và con...”. Tôi gật đầu nghe theo. Ba và các cô chú đã chuẩn bị cho tôi đủ thứ để tôi lên đường. Ba tặng tôi chiếc võng dù mà tôi đã giữ mãi bên mình.
Ba tháng vượt Trường Sơn, tôi đặt chân lên miền Bắc XHCN, trong lúc đó chiến trường miền Nam sục sôi đánh Mỹ. Chưa được bao lâu trong 2 năm 1967, 1968, tin chồng lên tin như sét đánh ngang tai: mẹ tôi đã anh dũng hy sinh tại quê nhà. Anh Đinh Lưu, chiến sĩ thông tin cũng đã hy sinh trong một trận đánh. Ba hy sinh ở mặt trận Đà Nẵng, khi đang chỉ huy một cánh quân. Tuy nhiên tôi vẫn cố tin rằng, có sự nhầm lẫn nào đó, chứ ba tôi không thể vĩnh viễn ra đi. Đầu năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, thôi thúc tôi dừng chân không đi học nước ngoài để tìm gặp ba và những người thân trong gia đình. Khi biết tất cả tin báo đều là sự thật, tôi như gục ngã.
Tôi nhớ cảnh chia ly trong đêm mưa phùn năm nào, nhớ giọt nước mắt của mẹ, lời dặn dò gan ruột của ba. Buổi trùng phùng của gia đình đâu còn nữa như lời hẹn ước. Ngỡ như không còn đủ sức để đi tiếp trên con đường học vấn của mình, nhưng rồi truyền thống gia đình, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, dòng tộc, cô bác ruột thịt đã nâng đỡ tôi dậy. Tôi đã học tiếp Đại học Bách khoa, ra trường làm ở Công ty cổ phần Xe khách và dịch vụ thương mại Đà Nẵng hơn 20 năm nay. Trong cơ chế thị trường, cạnh tranh gay gắt nhưng công ty đã đứng vững và ngày càng ổn định. Đặc biệt, Ban Giám đốc luôn quan tâm đến các đối tượng chính sách trong đơn vị. Chúng tôi chỉ có một đứa con trai tốt nghiệp Đại học Hàng hải Ô-đet-xa, Ucraina, đã được kết nạp Đảng CSVN ngay tại trường...”.
Anh Ba dừng câu chuyện và đốt nén hương trên bàn thờ người cha yêu kính…
HỒNG VÂN
