Cách đây hơn 5 năm, biết tôi mê thuốc nam, một bậc đàn anh là Lương y Võ Hà ở TP. Hồ Chí Minh có mách cho một bài thuốc hay là Thất Bửu thang của Lương y Đỗ Quang Nhàn, được Dược sĩ Phạm Đức Thịnh giới thiệu trong “Báo cáo tổng kết công tác điều trị, thừa kế nghiên cứu khoa học của Bệnh viện Y học dân tộc (YHDT) 1975-1985” do Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh in và lưu hành nội bộ năm 1985.
 |
| “Lạc tiên mát gan, an thần/ Thanh tâm ngủ khỏe, đâu cần thuốc tiên”. |
Theo tài liệu nói trên, thầy Đỗ Quang Nhàn là người có nhiều năm đóng góp tài năng sức lực vào công tác điều trị và giảng dạy tại Bệnh viện YHDT TP. Hồ Chí Minh. Với dáng dấp một nhà nho, tính tình hiền hòa và khiêm tốn, tinh thần trách nhiệm cao trong săn sóc sức khỏe bệnh nhân và giảng dạy cho lương y, bác sĩ, dược sĩ kế thừa, thầy Nhàn tạo được sự tin tưởng của bệnh nhân, thầy thuốc và ban giám đốc bệnh viện.
Phương pháp trị bệnh của thầy thật đơn giản, dùng toàn những vị thuốc Nam dễ tìm, dễ chế, dễ mua. Kết quả điều trị một số bệnh thông thường rất tốt, số bệnh nhân đến xin thầy điều trị tại phòng khám đông kỷ lục. Trước khi về dưỡng bệnh, thầy dạy các học trò bài thuốc tâm đắc Thất bửu thang, tổng trị tiêu hóa rối loạn, bao gồm 7 vị thuốc sau: lạc tiên 15g; mắc cỡ 15g; lá vông 10g; ké đầu ngựa 15g; cỏ mực 15g; cỏ xước 10g; đỗ trọng 15g.
Theo tác giả, “Thang Thất bửu biến hóa khôn lường, tùy theo sức của lương y mà gia giảm”. Ví dụ như: Bệnh táo bón thì gia Muồng trâu 10g; Huyết hư gia Hà thủ ô 15g; Kiêm huyết áp (cao) gia Rễ nhàu 15g; Kiêm thấp (khớp) gia Tang chi (cành dâu) 15g; Suy nhược thần kinh gia Ý dĩ 15g, Hoài sơn 10g; đàn bà khí hư gia Hương phụ 10g; Nhức đầu gia Xuyên khung 10g, Bạch chỉ 10g; Bàng quang nhiệt gia Rễ tranh 10g, Râu bắp 10g; Cảm gia Tía tô 10g, Sinh khương 10g; Bạch đới kiêm chứng gia Mẫu lệ 10g, Hương phụ 10g; Đại tràng tiểu tràng viêm gia Bồ công anh 15g, Cỏ sữa nhỏ lá 15g, Kim ngân hoa 15g, (bội) Ké đầu ngựa 15g; Ăn trúng độc khổ qua gia Xuyên tiêu 5g; Sỏi thận kiêm chứng gia Mã đề 15g; Kiêm bướu cổ tăng liều Ké đầu ngựa 20g; Kiêm ghẻ lở ngoài da gia Hà thủ ô 15g, bội Cỏ xước 10g; Kiêm sạm da gia Hà thủ ô 15g, bội Cỏ xước 15g; Đàn bà có thai giảm Cỏ xước, Ké đầu ngựa, Mắc cỡ, thay bằng Tía tô.
Dùng hơn 30 vị thuốc Nam, gia giảm biến hóa trong bài thuốc Thất bửu thang có công năng Thanh nhiệt - Giải độc - Tiêu viêm như đã nói trên đây, Lương y Đỗ Quang Nhàn đã có công không nhỏ trong công tác điều trị nội ngoại trú của Bệnh viện YHDT TP. Hồ Chí Minh.
Kế thừa bài thuốc này, tuy tác giả không đề cập, nhưng chúng tôi đặc biệt chú trọng đến sự hiện diện nhóm thuốc an thần là 3 vị Lạc tiên, Mắc cỡ, Lá vông (trong tổng số 7 vị của toa thuốc). Đây là điều khác biệt và có thể bổ khuyết cho Toa căn bản để thích ứng với nhu cầu giải tỏa stress, căng thẳng, bất an cho con người xã hội hiện đại. Đó là cơ sở để chúng tôi xây dựng Tân Toa căn bản, sẽ giới thiệu trong số báo sau.
PHAN LANG
