Câu chuyện về một bộ phận của Đức Quốc xã đánh cắp hàng loạt tác phẩm nghệ thuật hay cướp giật tác phẩm nghệ thuật trong Chiến tranh Thế giới II từ bảo tàng Louvre, bảo tàng cổ kính Uffizi Gallery ở Ý từng trở nên khó đếm xuể hoặc sắp xếp chúng lại có đầu có đuôi một cách tỉ mỉ, nó như một thân cây lớn với nhiều rễ xoắn xít, phức tạp. Mỗi tác phẩm có lịch sử riêng, có một lai lịch dài dòng và bí ẩn, nên vài trong số những câu chuyện về xuất xứ tác phẩm được kể lại cho nhiều người biết đến nhưng còn rất nhiều chuyện vẫn còn ẩn trong vùng sâu khuất.
 |
| Mona Lisa-bản gốc và bản vẽ sao (một trong hàng trăm bản ở Bảo tàng Prado, Madrid). |
Gần 70 năm sau khi kết thúc Chiến tranh Thế giới II, chính quyền Đức công bố vào tháng mười vừa qua rằng họ đã phát hiện ra một kho báu của hơn 1.400 tác phẩm lớn trong một căn hộ của Cornelius Gurlitt ở Munich, con trai của một đại lý nghệ thuật thời Đức Quốc xã. Giới chuyên môn đặt ra nghi vấn: có phải Đức Quốc xã đánh cắp tranh Mona Lisa? Kiệt tác nổi tiếng thế giới của Leonardo Da Vinci có hay không trong số tác phẩm tìm thấy trong căn hộ này?
Cùng thời điểm này, một bức tranh vẽ Mona Lisa được tìm thấy trong một hầm muối ở nước Áo. Tờ Guardian của Anh cho rằng có vẻ như Mona Lisa của Leonardo Da Vinci là một trong số những bức tranh được tìm thấy trong các mỏ muối Altaussee trong dãy Alps của Áo, do Đức Quốc xã chuyển đổi vào kho bí mật, nơi cất giữ tác phẩm nghệ thuật đánh cắp của họ. Tuy nhiên, những chuyên viên lo việc ghi chép và bảo quản tác phẩm vừa tìm được cho biết rằng họ không tìm thấy bất kỳ hồ sơ hay tài liệu nào chứng tỏ Đức Quốc xã đã thu giữ tranh Mona Lisa. Mãi cho đến sau khi chiến tranh kết thúc vào năm 1945, một báo cáo chi tiết về các hoạt động gián điệp của Áo cho hay rằng, một bức tranh chân dung nổi tiếng của người phụ nữ bí ẩn - đến ngày nay vẫn chưa ai rõ danh tính - đã được chở trên một toa xe đi vào các mỏ muối ở Altaussee, một thị trấn nghỉ mát nhỏ bên bờ hồ.
Chúng ta vốn biết bức tranh nổi tiếng thế giới của Leonardo da Vinci được gọi là Mona Lisa. Nó đạt được danh tiếng của mình không chỉ vì nó là một tác phẩm điển hình đáng chú ý được tạo ra bởi một thiên tài nghệ thuật và khoa học nổi tiếng, nhưng vì nó từng trải qua một quá trình bị đánh cắp. Mona Lisa (cũng được gọi là La Gioconda hay La Joconde) bị đánh cắp vào ngày 21-8-1911 bởi một người Ý, Vincenzo Peruggia. Vì Peruggia tin một cách sai lầm rằng Mona Lisa bị đánh cắp từ Ý trong thời Napoleon, và ông muốn lấy tác phẩm này trả lại cho Ý, như một trong những kho báu lớn nhất của đất nước mình.
Thực chất, Leonardo vẽ Mona Lisa khi ông được mời sang Pháp bởi Francis I năm 1516. Nhà vua đã mua lại và đặt nó trong Bảo tàng Louvre. Sau cuộc Cách mạng Pháp, Napoleon mang bức tranh này về treo trong phòng ngủ của mình, nhưng sau đó, bức tranh đã trở lại Bảo tàng Louvre.
Mãi đến năm 1911 mới có cuộc đạo chích tài tình nhắm vào tác phẩm này. Vụ trộm khiến cảnh sát bối rối. Vincenzo Perugia, người bị tình nghi đã chuyển tới Paris vào năm 1908 và làm việc tại Bảo tàng Louvre trong một thời gian. Ông ta tháo bức tranh Mona Lisa ra khỏi khung, giấu vào một nơi kín đáo trong Bảo tàng Louvre chờ đến đêm thì chuyển bức tranh ra ngoài rồi mang nó đến chỗ ở của mình ở Paris.
Hơn hai mươi tháng sau, Vincenzo Perugia bị bắt. Bức tranh Mona Lisa lại trở về Bảo tàng Louvre, “căn nhà” yêu dấu của mình. Bảo tàng này mới đây thừa nhận rằng, có lần bức tranh biến mất trong chiến tranh. Nhưng sau đó đã trở lại sở hữu nó vào ngày 16 -6 -1945.
Có một số bản sao gần như hoàn hảo của Mona Lisa, một số sớm nhất là một vài năm sau cái chết của Da Vinci vào năm 1519. Các “Mona Lisa” thu hồi từ mỏ muối là một trong những bản sao đầu, Bảo tàng Louvre cho biết. Vì thế, nghi vấn về tác phẩm Mona Lisa người ta tìm thấy lần này chỉ là bản sao.
HOÀNG ĐẶNG
