Ban trao giải Nobel Văn học của Viện Hàn lâm Thụy Điển đang rơi vào khủng hoảng, sau khi Sara Danius, một thành viên của Ban từ chức sau vụ bê bối tình dục.
 |
| Bà Sara Danius nói với báo giới: “Tôi nên rời khỏi nhiệm vụ Thư ký thường trực”. |
Vào thứ Năm tuần qua, bà Sara Danius, người phụ nữ đầu tiên đảm nhận phần chỉnh yếu giải Nobel về Văn học đã từ chức sau vụ bê bối tình dục, liên quan đến chồng của một thành viên trong Viện Hàn lâm Thụy Điển. Việc này đã làm hoen ố đến một trong những giải thưởng văn hóa nổi tiếng nhất thế giới. Từ trước đến nay, 18 thành viên của Viện Hàn lâm được bổ nhiệm suốt đời và không được phép từ chức.
Từ năm 2015, Sara Danius, một học giả văn học và là người phụ nữ đầu tiên từng là thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển (được sáng lập vào năm 1786). “Đó là ước muốn của viện, tôi nên rời khỏi nhiệm vụ Thư ký thường trực. Vụ việc “lùm xùm” vừa qua đã ảnh hưởng đến giải Nobel khá nghiêm trọng, và đó là một vấn đề lớn”, Danius nói với giới truyền thông.
 |
| Nhà thơ Katarina Frostenson và chồng, Jean-Claude Arnault. |
Viện đã bị cuốn vào vấn đề “quấy rối tình dục” kể từ tháng 11-2017, khi tờ Dagens Nyheter đưa tin rằng ít nhất 18 phụ nữ đã cáo buộc Jean-Claude Arnault về hành vi bạo lực tình dục và quấy rối tình dục. Tờ báo cho biết ông Arnault đã bị buộc tội sách nhiễu phụ nữ tại các câu lạc bộ, các diễn đàn và ở các nơi thuộc sở hữu cá nhân của các học viện ở Stockholm và Paris trong hơn 20 năm. Arnault cũng được các phương tiện truyền thông Thụy Điển báo cáo đã rò rỉ tên của bảy người đoạt giải Nobel trước, bao gồm Bob Dylan năm 2016 và Harold Pinter năm 2005.
Jean-Claude Arnault (sinh năm 1946 tại Marseille, Pháp), nhiếp ảnh gia người Pháp gốc Thụy Điển và là Giám đốc nghệ thuật của Trung tâm văn hóa “Forum - Nutidsplats för kultur” tại Stockholm. Arnault kết hôn với nhà thơ Katarina Frostenson, một thành viên của Viện Hàn lâm Thụy Điển, và cùng nhau điều hành một câu lạc bộ văn hóa tư nhân.
 |
| Phòng họp báo của Viện Hàn lâm Thụy Điển. |
Cảnh sát Thụy Điển đang xem xét các cáo buộc lạm dụng tình dục trong khi ông Arnault phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào. Riêng vợ ông, bà Katarina Frostenson đã đồng ý rút khỏi hoạt động của viện. Các công tố viên đã mở một cuộc điều tra sơ bộ về các vụ việc nhưng từ tháng 3, họ cho biết một số yếu tố của cuộc điều tra đã bị bỏ vì thiếu bằng chứng kết luận hoặc vì thời hiệu đã qua. Viện Hàn lâm Thụy Điển đã cắt tất cả các mối quan hệ và trợ cấp cho cơ sở văn hóa tư nhân của ông Arnault và đang tiến hành một cuộc điều tra nội bộ, nhưng cho đến nay vẫn chưa có đủ chứng cứ pháp lý để báo cáo chính thức cho cảnh sát.
Các phụ nữ Thụy Điển, bao gồm Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Alice Bah Kuhnke, đã đăng những hình ảnh của mình lên mạng xã hội và nói rằng họ rất tức giận vì thư ký thường trực của Ban Giải thưởng Nobel Văn học, bà Sara Danius bị khiển trách, lật đổ - chỉ vì hành động sai trái của nam giới. Các nhà bình luận cho biết hình ảnh toàn cầu của học viện đã bị sỉ nhục. Mattias Berg, phóng viên đài phát thanh quốc gia SR nói: “Điều này đã tàn phá danh tiếng của giải Nobel. Có vẻ như giải Nobel về văn học, giải thưởng quan trọng nhất của văn học trên thế giới, được trao giải bởi một viện hàn lâm không những kém cỏi đạo đức, mà còn thiếu sự phán xét và toàn vẹn”. Peter Englund, nhà văn, nguyên Thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển cho biết vụ việc đã chia rẽ tổ chức này. Anders Olsson, nhà văn người Thụy Điển, giáo sư văn học tại Đại học Stockholm, nhà phê bình văn học và là thành viên của Viện Hàn lâm Thụy Điển, nói rằng vụ bê bối kéo dài này có nguy cơ làm tổn hại nghiêm trọng danh tiếng của học viện và giải thưởng.
Ủy ban của Quỹ Nobel cho hay, một bản tuyên bố hồi đầu tuần rằng niềm tin vào viện đã bị phá hủy nghiêm trọng và “không thể nói việc này sẽ làm tổn hại đến giải thưởng Nobel như thế nào... Phải mất một thời gian dài mới có thể phục hồi được”. Tội phạm nghi ngờ “xâm hại tình dục” phải được báo cáo và xử lý bởi hệ thống tư pháp.
Đối với chính phủ Thụy Điển, vụ tai tiếng đã đạt đến mức cao nhất. Hôm thứ Năm, Thủ tướng Stefan Lofven nói với các phóng viên: “Chính xác là để hàn gắn niềm tin và sự tôn trọng. Đó là một vấn đề rất lớn đối với Viện Hàn lâm Thụy Điển, và do đó, điều quan trọng là tổ chức này phải làm rõ để tiếp tục hoạt động”.
HOÀNG ĐẶNG (Theo The Guardian)
