Một cuộc triển lãm nhiếp ảnh ngoài trời ở thị trấn Staffordshire, Anh Quốc đang diễn ra vào dịp kỷ niệm 250 năm Philip Astley mở rạp xiếc hiện đại đầu tiên tại Anh.
Vào năm 1768, Philip Astley đã vẽ một đường kính 13m trên mặt đất làm nền biểu diễn cho những người đàn ông và đàn bà đứng trên lưng những con ngựa phi nước kiệu cùng với những chú hề tưng bừng, vui nhộn và những tiết mục ly kỳ khác…và từ đó, rạp xiếc hiện đại đã ra đời.
 |
| Philip Astley. |
Triển lãm được khai trương vào tuần này, là một trong hàng trăm sự kiện kỷ niệm 250 năm hình thức nghệ thuật rạp xiếc vốn sinh ra từ nước Anh và hiện nay có thể gặp dáng vẻ rạp xiếc đó trên toàn thế giới.
Rạp xiếc thường đưa vào các chương trình giải trí đa dạng bao gồm các chú hề, nhào lộn, động vật đã được huấn luyện; nhạc sĩ, vũ công, người đi bộ trên dây thừng giăng cao; người lướt ván, ảo thuật, những người đi xe đạp một bánh, cũng như các thao tác điêu luyện của các tiếc mục khác.
Thuật ngữ «xiếc» mô tả hiệu suất theo các định dạng khác nhau thông qua lịch sử 250 năm của nó.
Astley đã chứng minh lừa hay ngựa được chạy trong một vòng tròn thì uyển chuyển hơn là chạy trên một đường thẳng do đó, các mục biểu diễn về ngựa được gọi chung là “xiếc”.
Vào năm 1770, Philip Astley thuê những người nhào lộn, những người đi bộ dây thừng, những hoạt náo viên và một chú hề để lấp đầy khoảng trống giữa các tiết mục.
Các buổi trình diễn đã phát triển đáng kể trong vòng 50 năm tiếp theo, với việc các cuộc tái diễn tiết mục biểu diễn “người và ngựa” trên sân khấu vòng tròn, đường kính 13 mét, trở thành một tính năng truyền thống trong rạp xiếc của Philip Astley.
Phong cách biểu diễn phát triển từ thời Astley, nên cũng có những loại địa điểm mà những rạp xiếc này đã biểu diễn. Các rạp xiếc hiện đại sớm nhất đã được thực hiện trong các cấu trúc ngoài trời với chỗ ngồi được bảo hiểm hạn chế.
Từ cuối những năm 18 đến cuối thế kỷ 19, các tòa nhà rạp xiếc tùy chỉnh (thường là bằng gỗ) được xây dựng với nhiều loại chỗ ngồi, một vòng tròn trung tâm và đôi khi là sân khấu. Các rạp xiếc hình thức “Lều bạt” lớn, thường được gọi là “Big Tops”, được hình thành giới thiệu vào giữa thế kỷ 19 thích hợp cho những chuyến lưu diễn từ điểm này sáng điểm khác.
Khác với các rạp xiếc đương đại, nhiều màn trình diễn xiếc vẫn giữ trong một đường vòng có đường kính 13 m . Kích thước này được Astley chấp thuận vào cuối thế kỷ 18 là đường kính tối thiểu cho phép một tay đua ngựa nhào lộn rồi đứng thẳng trên lưng một con ngựa đang chạy nước kiệu để thực hiện các thủ thuật của họ.
Philip Astley tiếp tục xây dựng các rạp xiếc trên khắp nước Anh, các rạp xiếc hiện đại có biệt danh «Amphi-Philip».
 |
| Sân khấu xiếc của Philip Astley, bản vẽ khắc của A.C. Pugin và Thomas Rowlandson; được xuất bản lần đầu tiên trong tạp chí The Microcosm of London, năm 1808. |
Philip Astley sinh vào đầu năm 1742 tại Newcastle Under Lyme. Ở tuổi 25, Philip Astley mở trường Ha›penny Hatch Riding School- dạy cưỡi ngựa và nuôi dưỡng, xây dựng ý tưởng cho việc kinh doanh của mình.
Năm 1772, Philip Astley bắt đầu tour diễn vòng quanh nước Anh và lần đầu tiên biểu diễn ở Paris, Pháp. Đến năm 1773, ông xây dựng nhà hát vòng tròn đầu tiên bên ngoài Luân Đôn và ở Dublin, Ireland. Mười năm sau, ông mở nhà hát vòng tròn đầu tiên tại Paris.
 |
| Tiết mục biểu diễn ngựa trong vòng tròn 13 mét. |
Vào năm 1814, bị bệnh gút dạ dày, Philip Astley qua đời tại nhà riêng ở Paris, được chôn tại nghĩa trang Père Lachaise, một nơi thật hiu quanh, ngôi mộ hầu như không còn nhìn thấy nữa.
 |
| osa Maria Richter- trong tiết mục xiếc: Đạn súng đại bác ở Thủy cung Hoàng gia, London. |
 |
| Chú hề Coco the Clown và con trai Michael. |
 |
| Ap-phic Đoàn xiếc Nga năm 1929. |
HOÀNG ĐẶNG (Theo The Guardian)
