Một con mèo to đùng và mập ú thì thường rất lười bắt chuột. Nhưng nó còn có thể dạy một chú hải âu non biết bay thì lại là chuyện khác. Nhà văn nổi tiếng người Chile - Luis Sepúlveda - đã gửi đến hàng triệu độc giả trên khắp thế giới tác phẩm Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Thông qua cốt truyện đơn giản, lối hành văn hài hước, câu chuyện được gắn mác “truyện thiếu nhi” này đã khiến cho không ít “người lớn” phải bồi hồi…
 |
Chuyện con mèo dạy hải âu bay thu hút người đọc ngay từ những dòng đầu tiên. Những con chim hải âu đang sải cánh trên cửa sông Elber, nơi dòng nước đổ vào biển Bắc. Từ trên không, chúng nhìn thấy những con tàu nối đuôi nhau ào ra biển lớn. Trên mỗi con tàu có gắn một lá cờ đánh dấu quốc tịch với màu sắc khác nhau. “Loài người thật vất vả với việc đó. Không như hải âu bọn mình, trên khắp thế giới cũng chỉ quang quác y như nhau. Kỳ quặc nhất là đôi khi họ vẫn tìm cách để hiểu được nhau đấy”, một chú hải âu đã nhận xét như vậy. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng lại chứa đựng nhiều tầng nghĩa, và hẳn đó cũng là cái tài của những nhà văn chuyên viết truyện ngụ ngôn.
Luis Sepúlveda viết cuốn sách này dành tặng cho ba người con trai của ông là Sebastian, Max, Leon và chú mèo Zorba. Câu chuyện kể về hành trình chăm sóc, nâng đỡ của hội mèo nhà đang sinh sống ở bến cảng Hamburg dành cho một cô chim hải âu, từ lúc cô còn trong trứng nước.
Tác giả miêu tả nhân vật chính bằng cụm từ “con mèo mun to đùng, mập ú”, nó có tên là Zorba. Trong một tình huống tiến thoái lưỡng nan, con mèo đã phải nhận trách nhiệm chăm sóc cho một quả trứng hải âu. “Không được ăn quả trứng, phải chăm sóc quả trứng cho đến khi chim non ra đời và phải dạy nó biết bay” là 3 lời hứa mà Zorba cam kết với Kengah, trước khi cô chim mẹ này qua đời.
Hành trình nuôi nấng và chăm sóc chú chim non bé nhỏ đã trải qua hàng loạt biến cố. Mèo phải bắt côn trùng làm thức ăn cho chim non, bảo vệ cô nàng trước nanh vuốt lũ mèo hoang và chuột cống, rồi đến cả việc tìm tên đặt cho cô bé… Tình huống nào cũng gay cấn, dở khóc dở cười. Zorba có sẵn lòng tốt, tình yêu thương nhưng nó cũng cần đến sự giúp đỡ của nhiều mèo khác nữa mới có thể đảm đương việc chăm sóc, bảo vệ an toàn cho một cá thể hoàn toàn khác giống loài.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay là một câu chuyện liền mạch, hấp dẫn. Tác giả đã dựng nên một tuyến nhân vật với nhiều cá thể đặc biệt, tính tình sinh động ngoài sức tưởng tượng. Đó là Đại tá, một con mèo lớn tuổi và có tiếng nói trong bến cảng. Anh nắm kha khá quyền hành trong tay, đôi lúc hay ra oai nhưng lại có trái tim rất ấm áp. Nhân vật thứ hai là Secretario, là thư ký của Đại tá, là một con mèo gốc Ý có tật nói cà lăm, thường xuyên phát âm sai. Vẻ luống cuống của Secretario luôn là sự giải trí cho đồng bọn vào những lúc hồi hộp nhất. Cuối cùng là Einstein, ông mèo thông thái với bảo vật là cuốn từ điển bách khoa lúc nào cũng lăm lăm trên tay.
Từ việc xây dựng nhân vật đáng yêu và dí dỏm cho đến những tình huống đơn giản nhưng đầy sức thuyết phục, tác giả đã rất thành công khi viết nên một câu chuyện hay cho trẻ con, đồng thời cũng là một món quà tâm hồn nhẹ nhàng dành cho người lớn. Đó không chỉ là một câu chuyện ngụ ngôn xúc động mà còn hàm chứa rất nhiều tầng ý nghĩa, nhiều bài học quý giá. “Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu. Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thật sự rất khó khăn, và con đã giúp chúng ta làm được điều đó. Con là con chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con hải hải âu. Con phải bay”.
Xuyên suốt từ đầu đến cuối câu chuyện, Luis Sepúlveda khiến độc giả hiểu rằng, một lời hứa đôi khi có thể từ trên trời rơi xuống nhưng để giữ được lời hứa là cả một hành trình bền bỉ. Trong một đêm mưa gió, sau 17 lần cất cánh thất bại, Lucky đã dang rộng đôi cánh trên bầu trời bến cảng. Thời điểm cô chim bé nhỏ cất tiếng “Con đang bay! Má Zorba ơi! Con biết bay rồi!” cũng chính là lúc Zorba, từ một chú mèo mập ú bước hẳn lên một đỉnh cao, một đẳng cấp mới, trở thành một con mèo tử tế và cao quý. Zorba đích thực là một quý ông mèo của bến cảng. “Chỉ những ai dám mới có thể bay” không chỉ là lời động viên dành cho Lucky, lúc cô bé ngập ngừng đối diện với bầu trời, mà nó còn có giá trị như một tấm huy chương cao quý nhất dành cho Zorba. Bằng lòng yêu thương chân thành và lòng tận tụy hiếm có, chú mèo mập ú đã có thể bay lên rồi, đã có thể khiến chúng ta cảm kích và ngưỡng mộ rồi.
140 trang sách như một bản ballad nhẹ nhàng, có đầy đủ những nốt bổng trầm, du dương và thi vị. Và chúng ta sẽ nghe được nốt cao nhất và hay nhất khi nhớ về nó thêm lần nữa. Khi ấy chúng ta đang nghe bằng trái tim.
Minh Thi
(*) Đọc Chuyện con mèo dạy hải âu bay, tác giả Luis Sepúlveda, Nhà xuất bản Hội Nhà văn và Nhã Nam phát hành.
