Nhiều người hút thuốc lá, đa phần là giới trẻ, chuyển sang dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vì nghĩ rằng những loại thuốc lá thế hệ mới vô hại. Tuy nhiên, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều chứa các thành phần độc hại và có khả năng gây nghiện cho người dùng như thuốc lá thông thường.
 |
| Thuốc lá điện tử được quảng cáo công khai trên mạng. Ảnh: vtv.vn |
Theo Ths. Nguyễn Hữu Quý, Trưởng khoa Truyền thông - Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Đà Nẵng, thuốc lá thế hệ mới gồm: thuốc lá điện tử (ENDs) và thuốc lá nung nóng (HTPs). Thiết bị thuốc lá điện tử bao gồm bộ phận pin, sạc, bộ phận gia nhiệt, dẫn dòng khí, bộ phận chứa ống đựng dung dịch điện tử.
Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch lỏng hòa tan, tạo ra dạng khí dung cho người dùng hít vào. Thuốc lá điện tử có hai loại: loại ống chứa dung dịch nắp mở để người sử dụng có thể tự pha trộn, đổ, thêm dung dịch vào ống và loại ống chứa dung dịch đóng trong một ống kín có kích thước vừa vặn để lắp vào thiết bị điện tử (ống này chỉ sử dụng một lần). Còn thuốc lá nung nóng là một thiết bị điện tử bao gồm bộ phận gia nhiệt làm nóng, điếu thuốc (hay đầu cắm) được sử dụng cùng nhau.
Các sản phẩm thuốc lá mới hiện được các công ty thuốc lá giới thiệu rằng ít hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên, Ths. Nguyễn Hữu Quý cho rằng, đây chỉ là các quảng cáo gây nhầm lẫn. Các bằng chứng đến thời điểm hiện tại cho thấy cả thuốc lá điện tử lẫn thuốc lá nung nóng đều có chứa các thành phần độc hại, khi sử dụng đều có sự đốt cháy, có khói, hơi tỏa ra môi trường gây hại cho người xung quanh.
Trong các báo cáo tại những hội nghị về thuốc lá ở Đông Nam Á thời gian qua, Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) cho rằng, đa phần thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai, nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kỳ, gây ra sinh non, thai chết lưu. Đối với thanh-thiếu niên, những thay đổi do nicotine gây ra đối với hệ thần kinh trong não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe.
Còn với thuốc lá nung nóng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, thuốc lá nung nóng tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường. Dù thuốc lá nung nóng được nung ở nhiệt độ thấp hơn nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá - một số hóa chất được xếp vào nhóm gây ung thư.
Nồng độ một số hóa chất thấp hơn trong thuốc lá điếu thông thường nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn và nồng độ hóa chất thấp không đồng nghĩa với giảm nguy cơ sức khỏe. Khói thuốc lá nung nóng ngoài gây hại cho người hút còn gây tác hại cho người xung quanh do hút thuốc thụ động.
Ths. Nguyễn Hữu Quý cho biết, một số người dùng thắc mắc rằng sử dụng thuốc lá điện tử có gây nghiện như hút thuốc lá thông thường không? Câu trả lời là có, bởi thành phần thuốc cũng chứa nicotine như thuốc lá truyền thống, là chất gây nghiện tương tự như heroin hay cocaine.
Hút càng nhiều nicotine thì cơ thể càng quen, càng gây nghiện nặng hơn. Khi ngưng sử dụng, hàm lượng nicotine trong máu giảm, gây cảm giác bồn chồn, bứt rứt, khó chịu, thôi thúc người dùng cần phải sử dụng. Đây chính là triệu chứng nghiện nicotine hay nghiện thuốc lá. Điều này đã được cảnh báo, đặc biệt khi giới trẻ ngày càng tìm đến nhiều loại thuốc lá này.
Ths. Nguyễn Hữu Quý chia sẻ: “Thị trường thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng hiện có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ, không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng xấu đến môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ.
Đặc biệt, nguy cơ sử dụng ma túy và các chất kích thích khác đồng thời với thuốc lá điện tử nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường; do đó, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh-thiếu niên”.
| Việt Nam hiện chưa có quy định cấm sử dụng thuốc lá thế hệ mới. Khoản 4, Điều 109 Luật Thương mại năm 2019 quy định về các quảng cáo thương mại bị cấm, trong đó thuốc lá cũng là danh mục sản phẩm bị cấm hoàn toàn, nhưng việc xử lý rất khó vì không có sự kiểm soát và ngăn chặn kịp thời. Thuốc lá điện tử vẫn thuộc diện quản lý giống như thuốc lá truyền thống nhưng lại được quảng cáo và bán công khai trên mạng xã hội. |
MAI HIỀN
