Nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang của Thủ đô Hà Nội 70 năm qua với những bước trưởng thành vượt bậc, chúng ta càng tự hào về một Thủ đô ngàn năm văn hiến. Trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển, Hà Nội cùng đất nước đạt nhiều thành tựu mới, xứng đáng hơn nữa với niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân, để Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội xứng đáng là Thủ đô Anh hùng của dân tộc Việt Nam Anh hùng.
 |
| Năm 1999, Thủ đô Hà Nội được Unesco vinh danh “Thành phố vì hòa bình”. Ảnh: TTXVN |
Tiếp quản thủ đô
Sau 9 năm kháng chiến trường kỳ, với thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam, công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia; chấp nhận rút quân khỏi miền Bắc nước ta. Bộ Chính trị và Ban Bí thư Trung ương Đảng đã cử các đồng chí: Võ Nguyên Giáp, Lê Văn Lương, Xuân Thủy, Tố Hữu trực tiếp lãnh đạo và chỉ đạo công tác tiếp quản Thủ đô. Ngày 17-9-1954, Ủy ban Quân chính thành phố Hà Nội được thành lập để làm nhiệm vụ tiếp quản thành phố.
Từ ngày 2 đến 5-10-1954, các đội hành chính, trật tự chuẩn bị cho việc tiếp quản các cơ quan, công sở, các công trình công cộng. Từ ngày 6-10, các đơn vị quân đội tham gia tiếp quản Thủ đô theo nhiều đường tiến về Hà Nội. Đến cuối ngày 9-10, quân đội hoàn toàn kiểm soát Hà Nội, tiếp quản thành phố an toàn và trật tự.
Sáng ngày 10-10-1954, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị quân đội chia làm nhiều cánh lớn mở cuộc hành quân tiến vào Hà Nội. Vào lúc 15 giờ, sau một hồi còi dài tại Nhà hát Lớn, hàng trăm nghìn người dân Hà Nội và các lực lượng vũ trang tham dự lễ chào cờ do Ủy ban Quân chính tổ chức tại Sân vận động Cột Cờ.
Sau lễ chào cờ, Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ đọc Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô nhân Ngày Giải phóng. Trong Lời kêu gọi, Bác viết: “Tám năm qua, Chính phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau, nhưng lòng Chính phủ luôn luôn gần cạnh đồng bào. Ngày nay do nhân dân ta đoàn kết nhất trí, quân đội ta chiến đấu anh dũng, hòa bình đã thắng lợi, Chính phủ lại trở về Thủ đô với đồng bào. Muôn dặm một nhà, lòng vui mừng khôn xiết kể!” và căn dặn: “Chính phủ có quyết tâm, toàn thể đồng bào Hà Nội đồng tâm nhất trí góp sức với Chính phủ, thì chúng ta nhất định vượt được mọi khó khăn và đạt được mục đích chung: Làm cho Hà Nội thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn thịnh”.
Ngày giải phóng Thủ đô là sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng, khẳng định thắng lợi hoàn toàn của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đồng thời mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử của Hà Nội.
Hà Nội phát triển ngang tầm và vị thế
Trong 10 năm (1954-1964), nông dân vùng ngoại thành được chia ruộng đất, tham gia vào các tổ đổi công và hợp tác xã. Các khu công nghiệp, hàng loạt nhà máy, xí nghiệp mới mọc lên. Mạng lưới giao thông phát triển. Nhiều trường đại học, bệnh viện được xây dựng. Đến năm 1965, Hà Nội trở thành một trung tâm công nghiệp lớn của miền Bắc.
Đi đôi với việc xây dựng kinh tế, phát triển văn hóa, xã hội, nhân dân Hà Nội đẩy mạnh đấu tranh và không ngừng chi viện cho miền Nam chống đế quốc Mỹ với các phong trào “Ngày thứ Bảy đẩy mạnh đấu tranh thống nhất Tổ quốc”, “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt, vì Huế - Sài Gòn kết nghĩa”. Khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, cả Hà Nội sục sôi khí thế chống Mỹ, cứu nước với phong trào “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”.
Đặc biệt, 12 ngày đêm cuối tháng 12-1972, Mỹ dùng máy bay B52 ném bom rải thảm Hà Nội và nhiều tỉnh, thành phố khác. Hà Nội cùng với các quân, binh chủng, chiến đấu, đánh thắng hoàn toàn cuộc tập kích chiến lược, lập nên kỳ tích “Điện Biên Phủ trên không”, làm thay đổi căn bản cục diện của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, buộc Chính phủ Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, tiến tới giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Bước vào thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, chính quyền và nhân dân Thủ đô chủ động triển khai đồng bộ nhiều chương trình, kế hoạch để thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày một nâng cao.
Năm 2023, mức tăng GRDP của Hà Nội đạt 6,27%, thu nhập của người dân đạt 150 triệu đồng/người/năm, tổng thu ngân sách Nhà nước đạt hơn 410.000 tỷ đồng. Thành phố có 18/18 huyện đạt chuẩn nông thôn mới với 183/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 68 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; an sinh xã hội bảo đảm, quốc phòng, an ninh được giữ vững.
Văn hóa, thể thao, du lịch, giáo dục, y tế được chú trọng đầu tư và phát triển. Tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn thành phố giảm còn 0,03%, tỷ lệ hộ cận nghèo 0,7%. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 93,5%. Hà Nội đã ký thỏa thuận hợp tác với 61 thủ đô, thành phố các nước; có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hà Nội được gọi là “Thành phố di sản”, với 5.922 di tích, 1.350 làng nghề, gần 1.700 lễ hội dân gian, 1.793 di sản văn hóa phi vật thể.
Với những cố gắng, nỗ lực trong suốt 70 năm qua của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô, Hà Nội xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước, được UNESCO vinh danh là “Thành phố vì hòa bình”; 3 lần được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, tặng danh hiệu “Thủ đô Anh hùng”.
Phấn đấu đến năm 2030, Hà Nội là thành phố “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của cả nước và thế giới; trung tâm đi đầu trong nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao khoa học - công nghệ mới; trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm của Bắc Bộ và cả nước; trung tâm kinh tế tài chính lớn, cực tăng trưởng có vai trò dẫn dắt kinh tế của đất nước, có tầm ảnh hưởng trong khu vực, dựa trên mô hình phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và kinh tế chia sẻ; thực sự là trung tâm lớn, tiêu biểu, hàng đầu cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao, ngang tầm khu vực và quốc tế.
HOÀNG NHUNG
(Theo tài liệu của Ban Tuyên giáo Trung ương)
