Hai năm thực hiện Luật Phòng, chống ma túy, công tác cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện ma túy đã có những chuyển biến tích cực; nâng cao trách nhiệm của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức và của toàn xã hội trong công tác này. Tuy nhiên, việc thi hành luật vấp phải nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ.
Thời gian qua, thành phố đã ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản quy định chi tiết liên quan đến công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy từ cấp thành phố đến địa phương. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ, TB&XH) tổ chức tập huấn cho hơn 1.000 lượt cán bộ, người tham gia thực hiện công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện cấp quận, huyện. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức của công chức, viên chức, cá nhân, gia đình trong công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy. Nhờ đó, công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy chuyển biến tích cực. Năm 2022, toàn thành phố có 565 người được quản lý sau cai nghiện ma túy, trong đó 50 người được hỗ trợ. Năm 2023, thành phố có 436 người được quản lý sau cai nghiện ma túy, trong đó 26 người được hỗ trợ. Quý 1-2024, thành phố có 435 người được quản lý sau cai nghiện ma túy.
Tuy nhiên, việc thi hành Luật Phòng, chống ma túy 2021 cũng bộc lộ nhiều hạn chế, khó khăn, vướng mắc liên quan bố trí nguồn kinh phí từ ngân sách địa phương phục vụ công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, cai nghiện ma túy; công tác lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; công tác tổ chức cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy; theo dõi, đánh giá, xếp loại, tư vấn, giáo dục, giúp đỡ đối tượng... Để tháo gỡ vướng mắc, Sở LĐ,TB&XH đề xuất, kiến nghị các cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật phù hợp với thực tiễn. Đối với cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, cần ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật về giá dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng; nâng cao công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên sâu các kỹ năng, kiến thức về tiếp cận, giáo dục, kèm cặp, giúp đỡ, phòng, chống ma túy cho đội ngũ cán bộ, các hội đoàn thể, người tham gia công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng.
Đối với công tác cai nghiện ma túy bắt buộc, bổ sung quy định về thời hiệu áp dụng và chế tài xử lý đối với cơ quan lập hồ sơ đề nghị trễ hạn trong thời gian làm thủ tục đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại khoản 2, Điều 44, Nghị định số 116/2021/NĐ-CP để tránh trường hợp trễ hạn khi đối tượng đã được đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc quản lý nhưng không có quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Ngoài ra, bổ sung quy định về bản sao giấy chứng minh nhân dân/căn cước công dân hoặc giấy tờ tùy thân để tránh những trường hợp đối tượng khai không đúng lý lịch và thực hiện việc mua bảo hiểm y tế cho học viên cai nghiện theo quy định. Đối với công tác tổ chức cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy, cần ban hành tài liệu, chương trình giảng dạy các chuyên đề cụ thể phù hợp với nhận thức, trình độ và thời gian cai nghiện của học viên.
Ngoài ra, bổ sung quy định đối với các cơ quan như công an, tòa án nhân dân phải có văn bản xử lý tiếp theo như gia hạn thời gian theo lệnh bắt tạm giam hay bản án quyết định xử phạt tù đối với đối tượng tại điểm d, khoản 3, Điều 58, Nghị định số 116/2021/NĐ-CP: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên đang cai nghiện bắt buộc mà bị phát hiện thực hiện hành vi phạm tội… được miễn chấp hành thời gian còn lại trong quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc”, để cơ sở cai nghiện bắt buộc có căn cứ đề nghị miễn chấp hành phần thời gian cai nghiện còn lại tại cơ sở đối với đối tượng. Nâng mức hỗ trợ kinh phí học nghề sơ cấp 3 tháng từ 2 triệu đồng/người/khóa lên 4 triệu đồng/1 người/ khóa theo quy định tại khoản 1, Điều 7, Thông tư số 152/2016/TT-BTC để cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc có điều kiện bảo đảm liên kết với các cơ sở dạy nghề khi thực hiện Thông tư số 62/2022/TT-BTC về “Chi phí học nghề ngắn hạn” đối với người cai nghiện bắt buộc.
Đối với quản lý sau cai nghiện tại nơi cư trú, bổ sung các biểu mẫu theo dõi, đánh giá, xếp loại, tư vấn; đồng thời ban hành tài liệu hướng dẫn nội dung quản lý sau cai nghiện tại nơi cư trú để các tổ chức, cá nhân được phân công theo dõi, giáo dục, giúp đỡ người sau cai nghiện ma túy thực hiện.
NGỌC HÀ
