Là những người do dân trực tiếp bầu ra, thường xuyên bám sát thực tế đời sống tại khu dân cư, Thanh tra nhân dân (TTND) thực sự là nòng cốt ở các phường, xã để giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật ở cơ sở. Đối với quận Thanh Khê, hoạt động của TTND đã đi vào nền nếp, trở thành cánh tay đắc lực cho cấp ủy Đảng, Mặt trận và hỗ trợ chính quyền thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị ở cấp cơ sở.
 |
| Các thanh tra viên phường Tân Chính luôn bám sát cơ sở, tăng cường vai trò giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước... |
Xem trọng vai trò TTND
Mặc dù có sự chuyển biến tích cực như vậy nhưng từ vài năm trước, Ban TTND ở các phường tại quận Thanh Khê chưa vận hành hiệu quả theo đúng những nhiệm vụ được giao. Với kinh nghiệm làm Trưởng ban TTND từ năm 2002 đến nay, ông Nguyễn Việt An, Trưởng ban TTND phường Tân Chính cho biết: “Nhiệm kỳ đầu khi làm trưởng ban, tôi thấy vai trò của TTND chưa được đề cao, kể cả chính quyền địa phương lúc đó vẫn còn bỡ ngỡ trong việc phối hợp hoạt động cùng TTND. Việc thông tin, phối hợp giữa chính quyền với TTND chưa thực sự tốt và TTND cũng không phát huy được hết trách nhiệm của mình”.
Tuy nhiên, theo ông An, các nhiệm kỳ tiếp theo, hoạt động của TTND được các cấp ủy, chính quyền địa phương xem trọng hơn và điểm nổi bật trong hoạt động của TTND phường Tân Chính là việc tham gia giám sát, xác minh, kiến nghị giải quyết các khiếu nại, tố cáo, tranh chấp của người dân địa phương. “Có những tranh chấp ở khu dân cư, thanh tra viên cùng với tổ dân phố, cấp ủy khu dân cư tìm hiểu và đề xuất giải quyết ngay tại tổ dân phố, hạn chế những yêu cầu khiếu nại lên cấp phường, quận. Nhờ vậy, từ nhiệm kỳ thứ 2 của Ban TTND, phường không có đơn khiếu nại, tố cáo vượt cấp hoặc đông người”, ông An cho biết.
Theo anh Ngô Chính Công, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam quận Thanh Khê thì chính quyền các phường đã chú trọng hơn đến vai trò của TTND vì lực lượng này giúp ích nhiều cho việc giám sát thực hiện dân chủ ở cơ sở cũng như hỗ trợ xác minh một số vụ việc khiếu nại, tố cáo của người dân. Tuy nhiên, anh Chính cũng cho rằng, theo quy định thì TTND có vị trí quan trọng và cần phải phát huy vai trò của lực lượng này một cách thường xuyên, liên tục. Thế nhưng, cấp ủy Đảng một số nơi chưa nắm kỹ về trách nhiệm, quyền hạn của TTND, thậm chí một số cán bộ lãnh đạo ở phường còn hiểu nhầm là TTND thuộc quản lý của Nhà nước.
Điều này dẫn đến việc lãnh đạo phường đã điều động thanh tra viên thực hiện những công việc của phường như là cán bộ dưới quyền. Thực trạng này đang từng bước được chấn chỉnh để tách bạch trách nhiệm giữa hai phía: chính quyền và TTND. Qua đó, làm sao để chính quyền quan tâm hơn đến công tác của TTND, thấy được trách nhiệm của TTND đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương. Ngược lại, TTND cũng nhận thức được trách nhiệm của mình trong việc giám sát thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở tại địa bàn dân cư…
TTND chủ động trong thực hiện nhiệm vụ
Công tác TTND đòi hỏi ở mỗi thanh tra viên tinh thần nhiệt tình, tính tích cực, chủ động và sự tâm huyết với công việc. Bởi trên thực tế, ngoài trưởng ban, các thanh tra viên của Ban TTND không hưởng chế độ phụ cấp nào. Họ được nhân dân tín nhiệm bầu ra để giám sát việc thực hiện các quy định của Nhà nước liên quan đến quyền và lợi ích của dân. “Nếu không có trách nhiệm thì cứ làm thinh, thấy sự việc bất cập đấy nhưng không kiến nghị lên các cấp chính quyền thì cũng chẳng ai truy cứu trách nhiệm của thanh tra viên. Nhưng nếu có tâm với công việc thì khi thấy có điều bất cập, thanh tra viên sẽ xác minh, kiến nghị với chính quyền phường để giải quyết”, ông Nguyễn Viết An cho biết.
Từ khi có quy định về tăng cường giám sát đầu tư cộng đồng, vai trò của TTND ở các địa phương được nâng cao. Có một số sai phạm trong những công trình Nhà nước đầu tư lại do chính TTND phát hiện. Mặc dù vậy, không chỉ ở phường Tân Chính mà hầu như các phường khác thuộc quận Thanh Khê, chính quyền địa phương chưa phối hợp tốt với Ban TTND trong giám sát đầu tư cộng đồng. Một số công trình, dự án, nếu Ban TTND không chủ động đề nghị cung cấp thông tin liên quan thì chính quyền hoặc các chủ dự án cũng mặc nhiên làm lơ. Thực tế này khiến cho vai trò giám sát của TTND có phần bị hạn chế.
Theo anh Ngô Chính Công, một số thanh tra viên hoạt động rất tích cực, họ sống trong dân nên nắm được tình hình thực tế ở địa phương nhưng cũng có người còn ngại va chạm, dĩ hòa vi quý. Chính vì vậy, Mặt trận quận và các phường đang từng bước chấn chỉnh, làm sao nâng cao vai trò của lực lượng thanh tra viên nhưng đồng thời cũng kiến nghị các cấp chính quyền tạo điều kiện cho TTND hoạt động nhằm góp phần hỗ trợ chính quyền trong việc giám sát thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương, hạn chế những sai phạm có thể xảy ra và tạo lòng tin trong nhân dân về những người mà họ đã bầu để bảo vệ quyền và lợi ích cho mình.
Bài và ảnh: Hà An
