Đúng 16g chiều 5-6, buổi họp báo quốc tế về tình hình mới nhất quanh Biển Đông đã bắt đầu.
 |
| Người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình phát biểu khai mạc buổi họp báo - Ảnh: Nguyễn Khánh |
Mở đầu cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình nói: "Đến nay đã hơn một tháng Trung Quốc đưa giàn khoan, nhiều tàu hộ tống, tàu quân sự vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Hành vi này của Trung Quốc đã đe dọa hòa bình, an ninh khu vực, bất chấp luật pháp quốc tế, bỏ qua tuyên bố ứng xử ở Biển Đông, bỏ qua các khuyến nghị chính đáng của cộng đồng quốc tế. Điều này tác động tiêu cực tới nỗ lực phục hồi kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như thế giới."
"Thời gian qua Việt Nam đã kiên trì tiếp xúc, trong các cuộc tiếp xúc, Việt Nam vẫn luôn yêu cầu Trung Quốc phải đưa ngay giàn khoan ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đáp lại, phía Trung Quốc vẫn tiếp tục có hành vi hung hăng hơn, gây vụ việc hết sức nghiêm trọng và liên tục đưa ra luận điệu vu cáo, nêu chủ quyền của Trung Quốc ở Tây Sa, thực chất là Hoàng Sa ở Việt Nam. Vì vậy, Việt Nam hôm nay thông báo tình hình, nỗ lực Việt Nam cũng như những bằng chứng về hành vi của Trung Quốc thời gian qua", ông Bình cho biết.
Tiếp theo đó, ông Trần Duy Hải nói: "Trong hơn một tháng qua, Việt Nam đã nỗ lực đối thoại, trao đổi với Trung Quốc dưới nhiều hình thức, nhiều cấp yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam với quần đảo Hoàng Sa, yêu cầu Trung Quốc rút toàn bộ giàn khoan và tàu hộ tống ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Đến nay, có trên 30 cuộc trao đổi. Cộng đồng quốc tế đã đánh giá cao cách ứng xử của Việt Nam, phê phán hành vi của Trung Quốc. Nhưng bất chấp thiện chí của Việt Nam, Trung Quốc còn phản ứng tiêu cực, vu cáo trắng trợn.
Trên thực địa, Trung Quốc đã leo thang hành động, đã mở rộng, di chuyển giàn khoan ra vị trí mới. Trung Quốc cũng gia tăng tàu hộ tống, có lúc lên tới 140 tàu, gồm cả tàu quân sự, tàu hộ vệ tên lửa, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ cùng máy bay chiến đấu…
Các tàu Trung Quốc đã có hành vi hung hăng, chủ động tấn công, cố tình đâm va, phun vòi rồng vào tàu chấp pháp, dân sự của VN làm nhiều cán bộ kiểm ngư bị thương, gây hư hỏng nhiều tàu.
Đặc biệt ngày 26-5, tàu Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của Việt Nam đang đánh bắt bình thường, cách giàn khoan 17 hải lý. Tàu Trung Quốc còn ngăn cản tàu Việt Nam đến cứu hộ tàu cá bị đâm chìm.
Ngày 1-6, tàu Trung Quốc đã đâm thủng tàu Cảnh sát biển 2016. Hành động đó làm trầm trọng thêm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, gây bất bình trong dư luận Việt Nam. Việt Nam kiên quyết phản đối hành động này.
Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và làm rõ tính pháp lý khu vực đặt giàn khoan.
Ông Ngô Ngọc Thu bổ sung: "Sau buổi họp báo ngày 7-5, đã có nhiều thông tin chuyển về từ thực địa. Hôm nay, chúng tôi xin tổng hợp diễn biến trên hiện trường hơn một tháng qua. Giàn khoan Hải Dương 981, thời điểm đầu đặt nằm sâu trong vùng đặc quyền của Việt Nam 80 hải lý. Trung Quốc khi di chuyển đến vị trí mới, nằm ở Đông Nam Tri Tôn 25 hải lý, vẫn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của VN 57 hải lý. Từ khi đưa giàn khoan sang vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Trung Quốc thường xuyên duy trì đội tàu, đặc biệt Trung Quốc sử dụng cả tàu cá vỏ sắt có lượng giãn nước 200-400 tấn.
Số lượng tàu này có ngày lên đến 60 chiếc. Đặc biệt nghiêm trọng, Trung Quốc đưa đến 6 loại tàu chiến hiện đại của Trung Quốc, như khu trục tên lửa, tuần tiễu tấn công nhanh, tàu quét mìn và cả tàu đổ bộ… Ngoài ra, Trung Quốc còn huy động máy bay hoạt động thường xuyên, trong đó có máy bay tuần thám biển, trinh sát, máy bay chiến đấu… Cao điểm, ngày 27-5, Trung Quốc sử dụng 9 lần tàu chiến đấu hỗ trợ giàn khoan di chuyển giàn khoan đến vị trí mới.
Phương thức hoạt động của tàu Trung Quốc là tổ chức thành vòng bảo vệ.
Vòng 1 khoảng cách 1-3 hải lý gồm tàu vận tải, dịch vụ. Vòng hai từ 5-7 hải lý gồm tàu Hải cảnh, Hải giám, Hải tuần. Vòng 3 gồm tàu chiến, tàu cá. Trung Quốc chia các tàu bảo vệ thành các nhóm, thường xuyên bám sát tàu của Cảnh sát biển, Kiểm ngư Việt Nam. Khi tàu Việt Nam tiếp cận giàn khoan để yêu cầu rời khỏi vùng biển Việt Nam,lập tức tàu Trung Quốc bao vây hai mạn, sử dụng tàu cơ động cao đâm thẳng vào tàu Việt Nam. Ngoài ra, Trung Quốc sử dụng súng bắn nước phun trực tiếp vào tàu Việt Nam, với áp suất nước cao, gây vỡ kính, hỏng thiết bị đài chỉ huy…
Ngoài ra, Trung Quốc còn dùng đèn pha công suất cao chỉa vào tàu Việt Nam, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cán bộ Việt Nam. Trung Quốc cũng đã đâm chìm tàu cá Việt Nam. Trong quá trình tàu cá Việt Nam cứu ngư dân, tàu Trung Quốc ngăn cản. Thời gian từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan đến nay, tàu Trung Quốc đã làm hư hỏng 24 tàu của Việt Nam trong đó có 19 tàu Kiểm ngư, 5 tàu Cảnh sát biển. Ngày 1-6, vào 16g30 phút, tàu Trung Quốc đâm thẳng vào tàu 2016 của Cảnh sát biển, làm tàu này thủng 4 lỗ, cực kỳ nguy hiểm, nếu sâu chút nữa sẽ gây chìm tàu. Ngay hôm qua và sáng nay đã đâm va và phun nước vào tàu 630 của Kiểm ngư Việt Nam…
Về phía Việt Nam, Việt Nam đưa ra số lượng hạn chế tàu để xua đuổi việc xâm nhập trái phép. Trong quá trình hoạt động, tàu của Việt Nam thực hiện tuyên truyền, yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan bằng loa phóng thanh, biểu ngữ. Ngoài ra, Việt Nam không sử dụng hình thức khác. Dù bị tàu bảo vệ Trung Quốc đâm va, phun nước… nhưng lực lượng thực thi pháp luật VN luôn kiên trì, kiên quyết bảo vệ quyền tài phán của VN trên biển. chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục có mặt trên biển để bảo vệ chủ quyền của Việt Nam.
Ông Ngô Ngọc Thu đã mời báo chí, ngoại giao đoàn xem video tàu TQ bao vây, đâm va vào tàu cảnh sát biển 2016 và hoạt động của TQ tại hiện trường.
TTO
