Quận Sơn Trà: Đổi thay mạnh mẽ về chất lượng dân số

Những người làm công tác dân số (DS) ở quận Sơn Trà từng gặp nhiều khó khăn khi người dân nơi đây quan niệm: “Nghề biển phải sinh bằng được con trai!”.

Từ nhiều năm qua, trẻ em trên địa bàn quận Sơn Trà luôn được chăm sóc y tế ngay từ trong bào thai. Trong ảnh: Học sinh Trường tiểu học Hai Bà Trưng trong giờ ra chơi.

Vì muốn tìm con trai đi biển nên không ít ngư dân thuộc các phường Nại Hiên Đông, Thọ Quang..., nhất là dãy nhà chồ nhếch nhác một thời trên sông Hàn có những gia đình 4-5 con, thậm chí 5-6 con vẫn tiếp tục sinh. Hệ quả là cái nghèo, cái khổ cứ vây bám họ.

Thế nhưng, đó là chuyện của vài chục năm trước. Đặc biệt, từ cột mốc 1997, khi Đà Nẵng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, mọi chuyện có sự thay đổi mạnh mẽ. Không những tư tưởng sinh con trai đi biển dần được xóa bỏ, người dân nơi đây còn tích cực thực hiện kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ); qua đó, chất lượng cuộc sống được cải thiện rõ rệt. So với thời điểm năm 1997, tuổi thọ trung bình của người dân hiện nay đã tăng được 3 tuổi, tỷ lệ lao động phổ thông qua đào tạo trên 20%.

Nếu như năm 1997, tỷ suất sinh thô của quận là 1,9% thì đến năm 2009 đã kéo giảm xuống còn 1,6%. Năm 1997, toàn quận có 493 trường hợp sinh con thứ 3 trở lên (chiếm 28% tổng số sinh), đến năm 2009 giảm xuống còn 136 trường hợp. Đây là con số vô cùng ý nghĩa với một vùng đất đa số người dân sống bằng nghề đi biển.

Tiếp nối đà thành công này, liên tục nhiều năm gần đây, quận Sơn Trà vươn lên dẫn đầu thành phố trong lĩnh vực DS-KHHGĐ. Tất cả chỉ tiêu về KHHGĐ đều đạt và vượt trên 100% (trong đó, có những chỉ tiêu rất khó thực hiện như triệt sản đạt 177,8%, cấy tránh thai đạt 194%); tỷ lệ bà mẹ sinh ba trở lên, tỷ suất sinh thô đều giảm mạnh; số các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn tăng.

Điều đáng ghi nhận là trong suốt những năm qua, song song với công tác vận động KHHGĐ, quận Sơn Trà cũng thực hiện khá tốt việc từng bước nâng cao chất lượng DS thông qua nhiều chương trình do Trung ương, thành phố và địa phương triển khai. Quy mô DS được duy trì ở mức phù hợp với diện tích đất tự nhiên cũng như cơ cấu ngành nghề ở địa phương. Tiêu biểu trong số này là Đề án 52 (về công tác kiểm soát DS vùng biển, đảo).

Sau 5 năm triển khai đề án, 100% chị em phụ nữ đều được khám, tư vấn chăm sóc sức khỏe với việc thực hiện các dịch vụ KHHGĐ. 100% bà mẹ mang thai được các trạm y tế trên địa bàn khám thai định kỳ, cung cấp viên sắt, tiêm phòng uốn ván... Với Dự án “Nâng cao chất lượng giống nòi”, lần đầu tiên vấn đề cân bằng giới được tuyên truyền rộng rãi đến với mọi người dân, nhất là đối tượng ngư dân.

Cùng với việc chỉnh trang đô thị, quận Sơn Trà linh hoạt vận dụng chủ trương lớn của thành phố bố trí lại các khu dân cư “ổ chuột”, những dãy nhà chồ ven sông để có điều kiện chăm sóc sức khỏe người dân, nhất là chăm sóc cho đối tượng bà mẹ trong độ tuổi sinh sản, bà mẹ mang thai, trẻ sơ sinh.

Chính trong những khu dân cư khang trang, những căn nhà được kiên cố hóa, mạng lưới giao thông thuận lợi, phương tiện nghe nhìn cập nhật, các hoạt động tuyên truyền theo đội, nhóm, câu lạc bộ có cơ hội tổ chức thường xuyên hơn. Từ nhiều năm qua, các câu lạc bộ như: Cha và con ở phường An Hải Bắc, Phụ nữ xa nhà và Góc thân thiện vị thành niên ở phường Thọ Quang, Sức khỏe sinh sản vị thành niên ở phường Nại Hiên Đông... trở thành “sân chơi” bổ ích cho tất cả các đối tượng ở mọi lứa tuổi.

Theo bác sĩ Nguyễn Út, Phó Giám đốc Sở Y tế Đà Nẵng, cái được của công tác DS-KHHGĐ trên địa bàn quận Sơn Trà không chỉ dừng ở việc làm tốt khâu tuyên truyền, quan trọng hơn, địa phương này đã nâng cao được chất lượng dân số. Điều này thể hiện qua sự cân bằng tự nhiên về giới tính giữa nam và nữ, giảm tỷ lệ trẻ em sinh thiếu cân, bảo đảm trẻ sinh ra không bị khuyết tật, chăm sóc sức khỏe tốt cho bà mẹ trước, trong và sau sinh.

Bài và ảnh: THANH VÂN